یوسف علی پور
جشنواره تئاتر استانی بوشهر، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای هنری استان، فرصتی بی‌نظیر برای هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر نمایش است تا آثار خود را عرضه کرده و از نگاه منتقدانه و حمایت مخاطبان بهره‌مند شوند.
اما متأسفانه، این دوره از جشنواره با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود که توجه به آن‌ها می‌تواند به بهبود کیفی جشنواره در سال‌های آینده کمک کند.
کمبود سالن‌های استاندارد و ظرفیت محدود
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این دوره، کمبود سالن‌هایی با ظرفیت مناسب و امکانات استاندارد بود. سالن‌های موجود با ظرفیت‌های محدود به‌هیچ‌وجه پاسخگوی نیاز تماشاگران پرشور و هنردوستان نبودند. بسیاری از مخاطبان به دلیل کمبود ظرفیت موفق به تماشای آثار نشدند یا مجبور شدند در شرایطی نه‌چندان راحت نمایش‌ها را دنبال کنند.
نیاز به یک سالن مجهز با ظرفیت حداقل ۲۰۰ نفر به‌شدت احساس می‌شود. سالنی که نه‌تنها ظرفیت کافی داشته باشد، بلکه امکانات فنی مناسب، صندلی‌های راحت و شرایط مطلوب برای اجرا و تماشا را فراهم کند. ایجاد چنین زیرساختی، نه‌تنها به افزایش رضایت هنرمندان و مخاطبان کمک می‌کند، بلکه سطح کیفی جشنواره را نیز ارتقا می‌دهد.
عدم شفافیت در بلیت‌فروشی
فرایند بلیت‌فروشی در این دوره از جشنواره با مشکلات جدی مواجه بود. اطلاعات کافی درباره نحوه تهیه بلیت، قیمت‌گذاری و تعداد صندلی های موجود در دسترس مخاطبان قرار نگرفت. بسیاری از علاقه‌مندان با سردرگمی مواجه شدند و نتوانستند به‌راحتی بلیت تهیه کنند.
ایجاد یک سامانه شفاف و آنلاین برای فروش بلیت‌ها، نه‌تنها دسترسی مخاطبان را آسان‌تر می‌کند، بلکه از بروز سوءتفاهم‌ها و مشکلات ناشی از نبود برنامه‌ریزی مناسب جلوگیری خواهد کرد.
کیفیت پایین جلسات نقد و بررسی
یکی از بخش‌های مهم جشنواره، جلسات نقد و بررسی آثار بود که متأسفانه با چالش‌های جدی مواجه بود. این جلسات، اگرچه با حضور پیشکسوتان و بزرگان تئاتر برگزار شد، اما از نظر کیفیت، ساختار و اصول حرفه‌ای فاصله زیادی با استانداردهای لازم داشت.
جلسات نقد و بررسی به‌شکلی کلیشه‌ای و بدون پرداخت دقیق و اصولی به آثار انجام شد. این جلسات نه‌تنها کمکی به ارتقای سطح هنری نمایش‌ها نکرد، بلکه به‌دلیل زمان‌بندی نامناسب و بی‌توجهی به نظرات مخاطبان، مورد انتقاد بسیاری از هنرمندان و تماشاگران قرار گرفت.
برای بهبود این بخش، پیشنهاد می‌شود جلسات نقد و بررسی پس از پایان هر اجرا برگزار شود. این تغییر، فرصت بیشتری برای تحلیل آثار فراهم می‌کند و باعث می‌شود مخاطبان با دیدگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر به آثار نگاه کنند.
عدم هماهنگی و مشکلات زمان‌بندی اجراها
برنامه‌ریزی و زمان‌بندی اجرای آثار نیز از نقاط ضعف این دوره بود. نبود یک کنداکتور دقیق و هماهنگی لازم باعث شد تا بسیاری از اجراها با تأخیر یا تداخل زمانی همراه باشند. این مسئله، نه‌تنها بر کیفیت اجراها تأثیر منفی گذاشت، بلکه تجربه مخاطبان را نیز تحت‌الشعاع قرار داد.
تدوین یک برنامه دقیق و منظم برای اجرای آثار، به‌همراه هماهنگی نزدیک با گروه‌های نمایشی، می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند و به برگزاری جشنواره‌ای حرفه‌ای‌تر کمک کند.
فاصله مسئولین با انجمن هنرهای نمایشی و هنرمندان
یکی از موضوعات نگران‌کننده در این دوره، فاصله و عدم تعامل مناسب میان مسئولین جشنواره و هنرمندان بود. این فاصله، همراه با حاشیه‌های فراوان، نه‌تنها به تأخیر در برگزاری جشنواره منجر شد، بلکه روحیه هنرمندان را نیز تضعیف کرد.
ضروری است که مسئولین جشنواره با انجمن هنرهای نمایشی و هنرمندان ارتباطی نزدیک‌تر و سازنده‌تر داشته باشند. برگزاری جلسات مشترک پیش از آغاز جشنواره برای شفاف‌سازی برنامه‌ها و رفع سوءتفاهم‌ها، می‌تواند به بهبود فضای کلی جشنواره کمک کند.
کمبود برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی
یکی از ظرفیت‌های مغفول مانده در این دوره از جشنواره، عدم برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای علاقه‌مندان به تئاتر بود. چنین جشنواره‌هایی می‌توانند علاوه بر نمایش آثار، بستری برای یادگیری و تبادل دانش میان هنرمندان و مخاطبان فراهم کنند.
تدارک کارگاه‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف مانند بازیگری، کارگردانی، طراحی صحنه و نقد نمایش، می‌تواند به ارتقای دانش هنری علاقه‌مندان کمک کند. برگزاری این کارگاه‌ها میان اجراها، فرصتی ارزشمند برای هنرجویان و علاقه‌مندان خواهد بود تا مهارت‌های خود را توسعه دهند و از تجربه اساتید برجسته بهره‌مند شوند.
عدم حمایت کافی از گروه‌های شرکت‌کننده و ضعف در تبلیغات
یکی دیگر از مشکلات برجسته جشنواره سی و ششم، نبود حمایت کافی از گروه‌های شرکت‌کننده بود. این کمبود در جنبه‌های مختلف، از جمله تأمین منابع مالی، پشتیبانی فنی، و فراهم‌کردن امکانات اولیه برای اجراها، به‌شدت احساس می‌شد.
این در حالی است که گروه‌های نمایشی برای حضور در جشنواره تلاش زیادی می‌کنند و انتظار می‌رود که از سوی مسئولان با حمایت بیشتری مواجه شوند.
همچنین، تبلیغات ناکافی جشنواره، چه در سطح شهر و چه در فضای مجازی، باعث شد بسیاری از مردم از زمان و مکان اجراها بی‌اطلاع باشند. ویترین تبلیغاتی ضعیف در سطح شهر، نبود پوسترها و بنرهای جذاب و فعالیت کم‌رنگ در شبکه‌های اجتماعی، فرصت دیده‌شدن آثار را محدود کرد و بر استقبال عمومی تأثیر منفی گذاشت.
برای بهبود این وضعیت، لازم است در دوره‌های بعدی:
– از ظرفیت تبلیغات محیطی مانند بنرها و تابلوهای شهری برای اطلاع‌رسانی گسترده‌تر استفاده شود.
– جشنواره با حضور فعال‌تر در شبکه‌های اجتماعی، با تولید محتواهای خلاقانه و جذاب، توجه بیشتری را به خود جلب کند.
– از گروه‌های شرکت‌کننده در زمینه تبلیغات حمایت شود و ابزارهایی در اختیار آن‌ها قرار گیرد تا بتوانند آثار خود را بهتر معرفی کنند.
پیشنهادات برای ارتقای جشنواره
با در نظر گرفتن چالش‌های ذکر شده، پیشنهاد می‌شود:
● در سال‌های آینده، ایجاد یا تجهیز یک سالن استاندارد با ظرفیت حداقل ۲۰۰ نفر در اولویت قرار گیرد.
● فرایند بلیت‌فروشی به‌شکل شفاف و از طریق سامانه‌های آنلاین انجام شود.
● جلسات نقد و بررسی با زمان‌بندی مناسب و رویکردی دقیق‌تر برگزار شود.
● کنداکتور جشنواره با دقت و هماهنگی بیشتر تدوین شود.
● گروه‌های نمایشی تشویق شوند تا به‌دنبال ارائه آثار خلاقانه‌تر و متفاوت‌تر باشند.
دعوت به جسارت و خلاقیت در آثار
در نهایت، از تمامی گروه‌های شرکت‌کننده در جشنواره دعوت می‌شود تا با جسارت و نوآوری بیشتری در سال‌های آینده حضور پیدا کنند. تئاتر، فضایی برای بیان خلاقیت و نگاه‌های تازه است و جشنواره می‌تواند سکوی پرتابی برای این نگاه‌ها باشد.
با سپاس از تلاش‌های تمامی دست‌اندرکاران، امیدواریم در سال‌های آینده شاهد جشنواره‌ای حرفه‌ای‌تر و موفق‌تر باشیم که نه‌تنها نیازهای هنرمندان و مخاطبان را برآورده کند، بلکه الگویی برای دیگر رویدادهای فرهنگی باشد.
این نقد و بررسی صرفاً بر اساس مشاهدات شخصی از جشنواره سی و ششم تئاتر استانی بوشهر به نگارش درآمده و هیچ ارتباطی با گروه‌ها یا تیم‌های شرکت‌کننده ندارد. هدف از ارائه این دیدگاه‌ها، کمک به ارتقای کیفیت این رویداد هنری در سال‌های آینده است و هیچ‌گونه کدورت یا نگاه شخصی در آن وجود ندارد.
به‌عنوان فردی که عاشق تئاتر و دغدغه‌مند نسبت به هنر این شهر است، انتظار داشتم جشنواره‌ای با این اهمیت، نمایشی از بهترین امکانات، برنامه‌ریزی دقیق و حمایت کامل از گروه‌ها باشد.
این یادداشت، صرفاً بیان انتظارات و پیشنهاداتی است که امیدوارم در جشنواره‌های آینده در شهر زیبایمان محقق شود و شاهد رویدادهایی باشیم که شایسته نام بوشهر و هنرمندان آن است.