یزد

خلیج فارس:کانال‌های آب زیرزمینی که قرن‌ها آب شرب ساکنان شهر یزد ایران را تامین می‌کردند، اکنون در خدمت گردشگری هستند. این کانال‌ها که در شهر یزد واقع شده و نیاز آبی مردم محلی را تامین می‌کند، توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو، خبرگزاری آناتولی ترکیه در گزارشی نوشت: شهر یزد با قرار گرفتن در منطقه مرکزی کشور ایران و محصور در میان کویرها، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. با توجه به قرار گرفتن شهر تاریخی در میان کویر و کمبود آب در منطقه، مشکل تامین آب شرب مردم محلی همواره در دستور کار قرار دارد.

علاوه بر دشواری رساندن آب‌های زیرزمینی از مناطق اطراف به سطح، انتقال آب از محیط‌های دور بیابان به شهر بدون از بین رفتن باعث شده است تا مردم منطقه به دنبال راه حل‌های مختلف و یافتن راه حل باشند.

مردم منطقه ترجیح می‌دادند آب را از طریق تونل‌های حفر شده در زیر زمین به شهر برسانند تا اینکه آب را به سطح زمین برسانند. این کانال‌های آب زیرزمینی که در اصطلاح محلی «قنات» نامیده می‌شود، صد‌ها سال نیاز آبی مردم منطقه را تامین می‌کرد.

هنگام ورود به شهر با هواپیما، قنات‌ها توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند. این اشکال که در نگاه اول قابل درک نیستند، تهویه کانال‌های آبی حفر شده در زیر زمین و گاهی به عمق ۴۰ متر را تشکیل می‌دهند.

تقریباً در هر صد متر کانال آب یک هواکش وجود دارد. این هواکش‌ها هم برای تهویه تونل و هم برای تامین فشار لازم برای جریان آب مهم هستند.

از آنجایی که کانال‌ها در زیر زمین عمیق هستند و زمین سخت‌تر است، تلفات آب در زمین‌های شنی در اینجا به حداقل می‌رسد و آب سرد می‌ماند.

تونل‌هایی که از کوه‌های تقریباً ۷۰ کیلومتری شروع می‌شوند، از شهر عبور می‌کنند. از آنجایی که آب به سطح زمین نمی‌آید، قرن‌هاست که مردم منطقه با پایین آمدن به کانال‌ها از طریق تونل‌ها و پله‌های بزرگ حفاری شده، نیاز خود را تامین می‌کنند.

آب اضافی عبوری از کانال‌ها که عمق آن از کوه‌ها به سمت شهر کاهش می‌یابد، در نواحی جنوبی به سطح زمین می‌رسد و برای تامین نیاز آبی نقاط دیگر و در برخی نقاط در کشاورزی استفاده می‌شود.

این کانال‌های آبی که در دوران معاصر با توسعه سیستم پمپاژ، لوله گذاری آب و انتقال آب از رودخانه زاینده رود اصفهان به یزد کم اهمیت شده‌اند، هرچند از تعداد آن‌ها کاسته شده است.

اکثر قنات‌ها که به اندازه گذشته مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، به دلیل سیلاب‌هایی که به مرور زمان رخ داده است، با حمل خاک و پر شدن بسته شده اند.

کانال‌های آب زیرزمینی در مرکز شهر هم اکنون برای بازدید گردشگران باز نگه داشته شده اند و روزانه صد‌ها گردشگر از این کانال‌ها بازدید می‌کنند.

بازدیدکنندگان از شهر نه تنها محل برداشت مردم و محوطه انباری که آب به کانال‌های مختلف منتقل می‌شود را می‌بینند، بلکه این فرصت را دارند که در کانال طولانی با ارتفاع یک و نیم متر قدم بزنند.

ابراهیم کاظم نژند، مدیر پایگاه قنات‌های جهانی زارچ و حسن‌آباد مهریز یزد در خصوص کانال‌های آبی اظهار داشت که کانال موردنظر برای بازدید گردشگران بازسازی شده است.

وی با بیان اینکه قرن هاست که مردم از آب زارچ بهره‌مند بوده اند، گفت: قنات زارچ که در آن قرار داریم ۳۰ متر زیر شهر تاریخی یزد است که این کانال ۷۲ کیلومتر طول دارد و با این ویژگی به عنوان طولانی‌ترین کانال آب زیرزمینی در جهان در یونسکو به ثبت رسیده است.

کاظم نژند با بیان اینکه زارچ از دو قسمت تشکیل شده است، گفت که زارچ ۳ سال پیش برای بازدید گردشگران ایرانی و خارجی بازگشایی شد. این کانال که قدمت آن به دوره ایلخانی می‌رسد، ۸۰۰ سال قدمت دارد و شبانه روز باز و قابل تردد است.

محمود نصیری که از استان البرز برای دیدن قنات‌های آب تاریخی به یزد آمده است، می‌گوید: برای اولین بار برای دیدن کانال‌های آب به یزد آمدم، فکر می‌کردم چگونه است، چگونه این مکان را هزار سال پیش ساخته اند. بسیار جالب بود و از دیدن آن لذت بردم. تجربه خوبی بود.