طاهره عبدالهی
تذکر اخیر استاندار بوشهر پیرامون افزایش تخلفات ساختمانی و حجم بالای پرونده‌های کمیسیون ماده 100، هشداری به مسئولان اجرایی برای اصلاح رویه‌های نظارتی و اعمال جدیت بیشتر در اجرای قوانین است.
استاندار در نشست ستاد تسهیلات سفر استان، با تأکید بر لزوم کنترل دقیق‌تر ساخت‌وسازهای شهری، از شهرداران و فرمانداران خواسته است تا در این زمینه نقش فعال‌تری ایفا کنند.
در این زمینه نکاتی قابل طرح است.
1. این موضع‌گیری استاندار بوشهر می‌تواند گامی در جهت بهبود شرایط باشد، اما اصلاح وضعیت موجود نیازمند اقدامات مؤثرتر و مداوم‌تری است. بدون تقویت نظارت، ساده‌سازی و شفاف‌سازی مقررات و ایجاد راهکارهای کارآمد برای مدیریت تخلفات، مشکلات موجود همچنان پابرجا خواهند ماند.
2. یکی از دلایل اصلی افزایش تخلفات، ضعف سیستم‌های نظارتی و ناهماهنگی میان نهادهای مسئول است.
بسیاری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در همان مراحل ابتدایی قابل شناسایی و پیشگیری هستند، اما نبود نظارت کافی باعث گسترش این معضل شده است. ماده 100 قانون شهرداری‌ها تکالیف مشخصی برای برخورد با تخلفات ساختمانی تعیین کرده است، اما طولانی شدن فرآیندهای رسیدگی، برخی ابهامات قانونی و در مواردی اعمال نفوذهای غیررسمی، از اثربخشی آن کاسته است.
3. در برخی موارد، اجرای آرای این کمیسیون با چالش‌هایی همراه است که باعث می‌شود برخورد با تخلفات جنبه بازدارندگی کافی نداشته باشد. علاوه بر این، فشارهای اقتصادی و افزایش هزینه‌های ساخت نیز موجب شده است که برخی سازندگان برای کاهش هزینه‌ها، مسیرهای غیرقانونی را در پیش بگیرند.
برای بهبود این وضعیت، بازنگری در قوانین و فرآیندهای اجرایی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. کاهش پیچیدگی‌های اداری و حذف موانعی که باعث کندی رسیدگی به تخلفات می‌شوند، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به اجرای مؤثرتر قوانین کمک کند.
همچنین، نظارت مستمر و بی‌طرفانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تشکیل تیم‌های نظارتی مستقل که بتوانند گزارش‌های خود را بدون مداخلات غیرضروری به مراجع مربوط ارائه کنند، می‌تواند از بروز برخی مشکلات جلوگیری کند.
استفاده از فناوری‌های نوین نظیر سامانه‌های هوشمند، داده‌های ماهواره‌ای و ابزارهای دیجیتال، امکان شناسایی دقیق‌تر تخلفات را فراهم می‌کند. ایجاد یک سیستم شفاف که شهروندان بتوانند تخلفات را از طریق آن گزارش دهند نیز می‌تواند تأثیر مثبتی در بهبود وضعیت داشته باشد.
4. نقش مردم و رسانه‌ها در این میان بسیار مهم است. شفاف‌سازی اطلاعات و ایجاد فرصت برای مشارکت عمومی در فرآیند نظارت، می‌تواند به کاهش میزان تخلفات کمک کند. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی صحیح، حساسیت اجتماعی نسبت به این موضوع را افزایش دهند و به مطالبه‌گری مؤثر برای اجرای بهتر قوانین کمک کنند. در کنار این اقدامات، برخورد قاطع و بدون تبعیض با متخلفان نیز ضروری است. اجرای قوانین باید به گونه‌ای باشد که احساس بی‌عدالتی ایجاد نکند و برای همگان این اطمینان را به وجود آورد که رعایت قوانین یک اصل اساسی است.
5. تذکر استاندار بوشهر، فرصتی برای بازنگری در رویه‌های موجود و بهبود نظام نظارت شهری است. اگر این هشدار به مجموعه‌ای از اقدامات عملی و مستمر منجر شود، می‌توان امید داشت که تخلفات ساختمانی کاهش یابد و اعتماد عمومی به قوانین و مدیریت شهری تقویت شود. رویکردی که علاوه بر نظارت دقیق و اجرای قانون، بر همکاری و مشارکت مردم و استفاده از روش‌های نوین تأکید داشته باشد، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد نظم و شفافیت بیشتر در حوزه ساخت‌وساز شود.