پشت‌بام‌های تهران

خلیج فارس: در حالی که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در سراسر جهان به سرعت در حال گسترش است، ورود این فناوری به ایران با چالش‌های بسیاری مواجه شده است. محدودیت‌های گسترده اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، همراه با تحریم‌های تکنولوژیک، کاربران ایرانی را به استفاده از راه‌حل‌های جایگزین سوق داده است.

تابناک نوشت: اما در این میان، سوال مهم این است که آیا استارلینک می‌تواند به دسترسی آزادتر و بدون محدودیت به اینترنت کمک کند، یا اینکه با موانع جدیدی مواجه خواهد شد؟ در سال‌های اخیر، بحث اینترنت ماهواره‌ای و به‌ویژه پروژه استارلینک به یکی از موضوعات پرمخاطب در فضای مجازی ایران تبدیل شده است. استارلینک، پروژه‌ای است که توسط شرکت اسپیس‌اکس (SpaceX) به‌منظور ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای راه‌اندازی شده است و به تازگی با امکان برقراری ارتباط از طریق اینترنت موبایلی، بار دیگر در سراسر جهان سروصدای زیادی به پا کرده است. اما در ایران، این پروژه با چالش‌ها و نگرانی‌های خاصی روبه‌رو شده است.

پس از اتفاقات سال ۱۴۰۱ و اختلالات گسترده در اینترنت بین‌المللی، یکی از بحث‌های داغ در شبکه‌های اجتماعی ایران موضوع امکان دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای از طریق استارلینک بود. در آن زمان وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که برخی تحریم‌ها در حوزه تکنولوژی لغو شده‌اند، و این موضوع باعث شد که توجه‌ها به سمت استارلینک جلب شود. به‌ویژه پس از آنکه ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌اکس، در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) از درخواست معافیت از تحریم‌ها برای ارائه خدمات استارلینک در ایران خبر داد.

استارلینک در ایران علاوه بر وب‌سایت‌های فارسی زبانی که اقدام به فروش این تجهیزات می‌کنند، در انبوهی از حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی نیز قابل تهیه است. ضمن اینکه از طریق شهرهای مرزی در جنوب و غرب کشور نیز می‌توان مدل‌های مختلفی را تهیه کرد! با وجود اینکه تهیه استارلینک چندان دور از دسترس نیست.
در همین رابطه حسین صارمی، فعال رسانه‌ای با اشاره به اینکه «مجتمع‌های مسکونی تهران در حال نصب استارلینک هستند» نوشت: « بزودی احتمالاً با کاهش قیمت و افزایش تقاضا، کنترل اینترنت هم مانند تلویزیون از دست حاکمیت خارج شود. چنین نحوه ناصحیح مدیریتی باید در دانشگاه‌های جهان به عنوان الگوی شکست تدریس شود.»

تصاویری از نصب استارلینک در تهران

انتشار این تصویر کافی بود تا برخی کاربران به اظهارنظر در این خصوص بپردازند:

صدرا محقق، روزنامه نگار: استقبال مردم از استارلینک فقط یک پیام دارد، دور زدن فیلترینگ به شیوه نوین!

محمد مالی، خبرنگار: استارلینک دارد به همان سرعتی که سال‌ها پیش دیش‌های ماهواره بر روی ساختمان‌ها و مجتمع‌های تهران نصب می‌شدند، دیده و استفاده می‌شود. ما اما هنوز داریم چانه می‌زنیم که این یا آن پلتفرم رفع فیلتر بشود یا نه آن‌هم با اینترنت هندلی داخلی. باز هم عقب ماندیم از تحولات روز و بد باختیم.

پیمان مولوی، اقتصاددان: استارلینک بازی را عوض کرده و بعد مدتی اپراتورها و سیستم فیلترینگ به خواهش و تمنا از مردم به استفاده از آنها خواهند افتاد و این همان داستان ماهواره و ویدئو … است.

میلاد نوری، فعال رسانه: همین اپراتورهای موبایل که با حذف بسته‌های پرحجم، اینترنت! گران و بی‌کیفیت رو تو پاچه ملت می‌کنن، چند سال بعد، طبق رویه همیشگی یه نامه می‌زنن به مسئولین وقت، که توروخدا یه کاری کنید که مردم هر از گاهی در کنار استارلینک و… از خدمات اینترنت ما هم استفاده کنن. همیشه دیر می‌فهمن.

نوید کمالی، فعال سیاسی اصولگرا:  فراگیری استارلینک و هر نوع اینترنت ما‌هواره‌ای مشروط نحوه واکنش دولت‌ها به این پدیده است. اگر حکمرانی خردورزانه‌ در پیش گرفته شود، شهروندان اینترنت با کیفیت بالا و قیمت مناسب را از مجاری معمول تهیه خواهند کرد و نیازی به گزینه‌های پرهزینه‌ای چون استارلینک نخواهند داشت.

سروش احمدی، خبرنگار با انتشار تصویر زیر با کنایه نوشت: استارلینک با ویو برج میلاد!

مریم، دانشجوی رشته فناوری اطلاعات است و با به اشتراک گذاشتن عکس زیر نوشت: نتیجه ادامه سیاست فیلترینگ در ایران میشه همین تصویری که می‌بینید! تهران در تصرف استارلینک!

 در آرزوی پایان فیلترینگ

عصر ایران در گزارشی نوشته است که مرکز پژوهش‌های مجلس سال گذشته در گزارشی با عنوان «تحلیل وضعیت خدمات اینترنت ماهوار های مدار پایین در ایران» که به صورت مشخص روی استارلینک تاکید داشت، اعلام کرده بود روش‌هایی که بر برخورد و مقابله با اینترنت ماهواره‌ای تاکید دارند، کاربرد موقتی خواهند داشت و با فراگیرشدن آن، بخش اعظمی از کاربران امکان دسترسی بیشتر به این فناوری را خواهند داشت و کنترل آن بسیار نامحتمل و دشوار خواهد بود، آنچنان که در موضوع شبکه‌های ماهوار های تلویزیونی شاهد آن بوده و هستیم.

پس از دو دهه فیلترینگ ناموفق و آزاردهنده در ایران استارلینک  به دنبال دسترسی کاربران به اینترنت آزاد را فراهم کند و علاوه بر ایجاد ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی، گامی در جهت احیای محتوای ایرانی در فضای بین‌المللی و دیپلماسی عمومی بردارد. هر چند که زمان آن مشخص نیست اما وقوع آن حتمی است. با این حال تجربه دهه‌های گذشته برخورد با فناوری از ویدئو و ماهواره تا تماس ویدیویی با اینترنت 4G نشان می‌دهد احتمال برخوردهای سلبی و مقابله با اینترنت ماهواره‌ای در یک محدوده زمانی جدی خواهد بود و پس از آن مسئولان با این فناوری سازگار خواهند شد.