نیروی هوایی ایران

خلیج فارس: حمله موشکی ایران به مواضع گروه تروریستی جیش العدل در مرز پاکستان و متعاقب آن حمله پاکستان به گروه های معارض پاکستانی در مرز ایران سوالات جدی را درباره توان نظامی ایران و پاکستان در افکار عمومی ایجاد کرده و  مردم از خود میپرسند که از میان ارتش ایران و پاکستان کدام یک از آمادگی رزمی بیشتری برخوردارند و در صورت بروز جنگ ناخواسته ای میان این دو کشور پیروز جنگ احتمالی کدام کشور خواهد بود ؟

در این یاد داشت تلاش می شود تا نگاه اجمالی به توان نطامی دو کشور نموده، توانمندی نظامی هر دو کشور را بررسی کنیم . از سویی صرفه نظر از مقایسه ادوات و تجهیزات نظامی این دوکشور به میزان قدرت و توان ارتش ایران و پاکستان در رویارویی های احتمالی خواهیم پرداخت .

بر أساس اخرین رتبه بندی ارتش های جهان ارتش پاکستان در رتبه 10 و ارتش ایران در رتبه 14 قرار دارد . گفتنی است که این رتبه بندی نه براساس توانمندی ارتش ها در مدیریت تنش ها بلکه بر أساس شاخص هایی چون بودجه نظامی ، نیروهای فعال و تعداد ادوات جنگی محاسبه می شود .

از میان سه نیروی هوایی و دریایی و زمینی دو کشور شاید نقطه اتکا و دست برتر پاکستان مربوط به نیروی هوایی این کشور باشد. نیرویی که طی 7 دهه از تاسیس پاکستان مدام در حال بروز رسانی و نوسازی بوده و از جدید ترین جنگنده های نسل 4 و خلبانان کارکشته ای برخوردار است.

همکنون نیروی هوایی پاکستان از جنگنده هایی نظیر میراژ5 ، جی اف 17 تندر ، چنگدوجی 10 و اف 16 برخوردار است که تسلط این کشور بر آسمان را تا حدود زیادی تضمین نموده با این وجود این نقطه اتکا در مقابل توانمندی ارتش ایران بسیار آسیب پذیر است و در صورت بروز یک جنگ طولانی مدت و فرسایشی امکان زمین گیر کردن آن برای ارتش ایران کامل میسر است . اما اینکه چگونه ایران میتواند نیروی هوایی قذرتمند پاکستان را ناکارآمد کند مربوط به توان موشکی ایران است .

همکنون ایران دارای بزرگترین زراد خانه از متنوع ترین سامانه های موشکی پیشرفته با قابلیت های هدایت شونده و قدرت تخریب زیاد می باشد که عموما با طراحی داخلی و یا با مهندسی معکوس بومی سازی شده و از این بابت میتوان ایران را در میان قدرت های برتر موشکی جهان به حساب آورد و نسبت به همه همسایگان خود از جمله پاکستان به مراتب دست بالاتری دارد . از این منظر در یک رویارویی کوتاه مدت ممکن است که نیروی هوایی پاکستان توزان جنگ را به نفع پاکستان تغییر دهد اما در صورت طولانی شدن جنگ، تمامی فرودگاهای ارتش پاکستان در تیررس موشک های نقطه زن ایران قرار داشته و در یک رویارویی فرسایشی نیروی هوایی پاکستان برای تغییر در نتیجه نهایی جنگ حرفی برای گفتن نخواهد داشت . پرواضح است که کارآمدی نیروی هوایی هرکشوری به داشتن فرودگاه برای نشست و برخواست هواپیما وابسته است و فرودگاه بعنوان پایانه ای ثابت و غیر متحرک همیشه در تیرس موشکهای ایرانی خواهند بود اما سکوی پرتاب موشک های ایرانی عموما سکوهای متحرکی هستند که در صورت بروز تنش و جنگ میان دو کشور امکان جابجایی و دور از دسترس قرار گرفتن آن به آسانی صورت می پذیرد . صرف نظر از آنچه گفته شد ، نیروی هوایی ارتش ایران جدای از جنگنده های خود از لجستیک و ترابری هوایی کارآمد تری نسبت به ارتش پاکستان برخوردار است که میتواند نقطه اتکا ارتش ایران در جنگ احتمالی باشد .

اما در این میان نیروی زمینی هر دو کشور، اگر چه از قدرتمند ترین نیروهای مسلح در منطقه خاور میانه به شمار می آیند و هیچکدام از کشورهای منطقه ، امکان رویارویی با نیروی زمینی ایران و پاکستان را ندارند اما در صورت بروز تنش میان دو کشور ایران و پاکستان، با توجه سوابق جنگ های هر دو کشور از جمله جنگ های  پاکستان و هند در سالهای 1947 که منجر به از دست رفتن کشمیر شد همچنین جنگ 1965  برای باز پس گیری کشمیر و جنگ 1971 که منجر به جدایی بنگلادش از پاکستان شد و نهایتا جنگ 1999 معروف به نبرد گرگیل که در همه چهار جنگ بازنده اصلی پاکستان بوده از یک سو و تجارب ارزشمند 8 ساله جنگ ایران و عراق و خود باوری ارتش ایران، نیروی زمینی ایرانی امکان تسلط سرزمینی  بیشتری نسبت به پاکستان داشته و به نظر می رسد با توجه به ژئوپلتیک منطقه از مزیت های بیشتری در رزم زمینی نسبت به پاکستان برخوردار خواهند بود  .

اما جدای از توانمندی موشکی و پهبادی ایران، نیروی دریایی ایران می تواند دست برتر ارتش ایران در رویارویی احتمالی باشد . نیروی دریایی ایران با دراختیار داشتن 21 زیر دریایی در مقابل 8 زیر دریایی پاکستانی از توانمندی بالاتری در مقایسه با همسایه شرقی خود برخوردار است واگر توانایی و تجهیزات نیروی دریایی سپاه در نبردهای نامتقارن را به آن اضافه کنیم ، هیچ نیروی دریایی از همسایگان ایران، امکان رویارویی با نیروی دریایی ایران را نداشته و ترکیب سه نیروی  زمینی و هوایی و دریایی درکنار توانمندی موشکی وپهبادی ایران ، ارتش جمهوری اسلامی ایران را به یکی سهمگین ترین ارتش های منطقه در بعد دفاعی تبدیل نموده به گونه ای که عبور از دژ نیروهای مسلح ایران را برای قدرت های نظامی بسیار سخت و دشوار نموده است .

در این بین تنها بخشی که همیشه بعنوان دست برتر پاکستان عنوان می شود برخورداری پاکستان از سلاح هسته ای است که بیش از آنکه یک سلاح عملیاتی در جنگ میان دو کشور به شمار آید جنبه بازدارندگی داشته و امکان استفاده از آن در رویارویی احتمالی میان ایران پاکستان وجود ندارد .

همانگونه که اشاره شد در چهار جنگ اصلی میان هند و پاکستان از سال  1947 همیشه بازنده تمام آنها پاکستان بوده اما هیچگاه از سلاح هسته ای در نبردهای دو کشور استفاده نشده حتی جنگ هایی که بخشی از خاک پاکستان از این کشور جدا شده است . با این وجود اگر چه ایران هیچگاه خود را برخودار از سلاح هسته ای ندانسته و از رفتن به سوی دستیابی به آن پرهیز نموده اما ارزیابی مطلعین حاکی از این است که با توجه به برخوداری ایران از جدید ترین فن آوری هسته ای ، در صورت استفاده از این سلاح توسط پاکستان یا کشورهای متخاصم ، ایران توانایی دستیابی به سلاح هسته ای در کمترین زمان ممکن را داشته و میتوان همکنون ایران را یک قدرت بالقوه هسته ای دانست .

آنچه گفته شد درباره یک احتمال دور از دسترس می باشد که با توجه به پیوندهای تاریخی و هویتی  ایران و پاکستان امکان رویارویی نظامی بسیار بعید و تقریبا غیر ممکن خواهد بود .

پاکستان در بدترین شرایط در کنار ایران بوده و طی 7 دهه گذشته آرام ترین مرز پاکستان مربوط به مرزهای غربی این کشور با ایران است . حوزه نفوذ زبان و ادبیات فارسی در پاکستان تا جایی است که علامه اقبال لاهوری برجسته ترین شخصیت  علمی و فرهنگی تاریخ پاکستان بهترین آثار ادبی خود را در قالب شعر فارسی بیان نموده .  ریشه های مشترک فرهنگی دو کشور تا بدانجاست که عمران خان نخست وزیر اسبق پاکستان در دیدار با روحانی رییس جمهور سابق ایران گفته بود اگر استعمار انگلیس نبود اکنون من و شما به فارسی باهم سخن میگفتیم که اشاره به زبان فارسی بعنوان زبان رسمی هندوستان تا قبل از سال 1835 دارد که پس از تسلط کمپانی هند شرقی بر هندوستان و سرنگونی آخرین پادشاه گورکانیان هند عملا زبان فارسی بعنوان زبان رسمی هندوستان حذف شد .