سید محی‌الدین حسینی‌مقدم
شعله‌های سرکش مشعل‌های گازی در دل میادین نفت و گاز ایران، سال‌هاست که نمادی از هدررفت منابع ارزشمند ملی هستند. گاز‌هایی که به جای تبدیل به ارزش افزوده، در آتش سوزانده می‌شوند و دودشان به آسمان می‌رود.
در شرایطی که کشور با بحران‌های پیچیده انرژی و اقتصادی روبه‌روست، خاموشی این شعله‌های بی‌ثمر دیگر صرفاً یک دغدغه زیست‌محیطی نیست؛ بلکه ضرورتی حیاتی برای حرکت به سوی اقتصادی پایدار و مبتنی بر بهره‌وری منابع انرژی و ظرفیت‌های دریا‌محور است.
این روزها، پویش ملی “دو درجه کمتر” و کاهش ساعت کاری ادارات برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، به وضوح نشان‌دهنده نیاز به تغییر رویکرد در مدیریت منابع انرژی است. در این میان، خاموشی مشعل‌ها می‌تواند یکی از مؤثرترین راهکار‌ها برای کاهش هدررفت و افزایش بهره‌وری باشد.
از دود تا درآمد؛ مشعل‌های گازی و فرصتی برای تحول
سالانه میلیارد‌ها مترمکعب گاز همراه نفت در مشعل‌ها می‌سوزد و ثروت ملی ایران در شعله‌های آن دود می‌شود. این گازها، که می‌توانند به انرژی پاک، برق، خوراک صنایع پتروشیمی یا حتی درآمد ارزی تبدیل شوند، به دلیل کاستی‌های زیرساختی و مدیریتی به هدر می‌روند. استان بوشهر، با منابع عظیم گاز و نفت، یکی از اصلی‌ترین مراکز این هدررفت است.
این استان که در قلب تولید انرژی کشور قرار دارد به دلیل موقعیت جغرافیایی، دروازه‌ای به اقتصاد دریا‌محور نیز محسوب می‌شود. با این حال، هدررفت گاز‌های همراه، آلودگی شدید هوا و از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی را به این منطقه تحمیل کرده است. در حالی که این گازها می‌توانند به توسعه صنایع انرژی‌محور و دریا‌محور کمک کنند، سوزاندن آنها تنها هزینه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی بیشتری به کشور تحمیل می‌کند.
خاموشی مشعل‌ها؛ نقطه آغاز تحول اقتصادی
مهار گاز‌های همراه نفت، فراتر از یک اقدام زیست‌محیطی، می‌تواند به یک تحول اقتصادی عظیم منجر شود. برآورد‌ها نشان می‌دهد که جمع‌آوری و فرآوری این منابع هدررفته، میلیارد‌ها دلار صرفه‌جویی سالانه برای کشور به همراه خواهد داشت. این صرفه‌جویی شامل کاهش نیاز به واردات سوخت، افزایش صادرات گاز و محصولات پتروشیمی و کاهش هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا است.
از سوی دیگر، در شرایطی که اقتصاد دریا‌محور به عنوان یکی از اولویت‌های توسعه ایران مطرح است، گاز‌های همراه می‌توانند به‌عنوان یک منبع کلیدی برای توسعه صنایع مرتبط با انرژی در سواحل جنوبی کشور به کار گرفته شوند. جمع‌آوری این گازها می‌تواند خوراک مورد نیاز صنایع پتروشیمی مستقر در مناطق ساحلی را تأمین کند، صادرات گاز مایع (LNG) از بنادر خلیج‌فارس را افزایش دهد و زمینه‌ساز گسترش تجارت دریایی ایران شود.
بوشهر؛ پیشگام اقتصاد انرژی و دریا‌محور
استان بوشهر، به دلیل موقعیت استراتژیک و دسترسی به منابع عظیم انرژی و دریا، می‌تواند طلایه‌دار این تحول باشد. مهار گاز‌های همراه نفت در این استان می‌تواند به تأمین خوراک صنایع پتروشیمی، تولید برق و صادرات گاز مایع به بازار‌های جهانی منجر شود. از سوی دیگر، توسعه زیرساخت‌های مرتبط با جمع‌آوری و فرآوری گاز، فرصت‌های شغلی گسترده‌ای در منطقه ایجاد کرده و به بهبود کیفیت زندگی ساکنان این استان کمک خواهد کرد.
علاوه بر این، بوشهر یکی از مهم‌ترین نقاط اتصال اقتصاد انرژی و اقتصاد دریا‌محور ایران است. توسعه صنایع پایین‌دستی انرژی می‌تواند این استان را به یکی از قطب‌های صادرات گاز و محصولات پتروشیمی در جهان تبدیل کند. خاموش کردن شعله‌های بی‌ثمر مشعل‌ها، می‌تواند گامی بلند برای احیای نقش بوشهر در اقتصاد ملی و منطقه‌ای باشد.
عدالت انرژی؛ ضرورتی برای توسعه پایدار
خاموشی مشعل‌ها، گامی عملی به سوی عدالت در بهره‌برداری از منابع ملی است. در کشوری که بسیاری از مناطق آن با کمبود انرژی روبه‌رو هستند، نمی‌توان هدررفت میلیارد‌ها مترمکعب گاز را توجیه کرد. این منابع، اگر به درستی مدیریت شوند، می‌توانند بخشی از ناترازی انرژی کشور را جبران کرده و به توزیع عادلانه‌تر ثروت و منابع بین مناطق مختلف کمک کنند.
از سوی دیگر، کاهش آلودگی ناشی از سوزاندن گاز‌های همراه، به بهبود شرایط زیست‌محیطی و سلامت عمومی مردم، به ویژه در استان‌های جنوبی کشور، منجر خواهد شد. این اقدام، پیامی روشن برای نسل‌های آینده است: منابع ملی باید به شکلی پایدار و مبتنی بر بهره‌وری مدیریت شوند، نه آنکه در آتش بی‌تدبیری بسوزند.
چراغ روشن آینده؛ اقتصاد انرژی‌محور و دریا‌محور
خاموشی مشعل‌ها، شعله‌های امید را در دل اقتصاد ایران روشن خواهد کرد. هر مترمکعب گاز استحصال‌شده از این شعله‌ها، می‌تواند به معنای تولید ارزش افزوده، اشتغال‌زایی در صنایع انرژی و دریایی، و افزایش درآمد‌های ارزی کشور باشد.
اکنون زمان آن رسیده است که بوشهر، این نگین انرژی و دروازه اقتصاد دریا‌محور ایران، پیشگام تحولی بزرگ شود. خاموش کردن مشعل‌ها، این ثروت‌های سوزان، نه‌تنها اقدامی زیست‌محیطی، بلکه فریاد خاموشی برای منابع ملی است که می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای خانه‌ها، صنایع و اقتصاد کشور رقم بزند. این نه یک آرزو، بلکه ضرورتی برای ساختن آینده‌ای پایدار، عادلانه و توانمند برای ایران است. با مدیریت صحیح این منابع ارزشمند، می‌توان از هدررفت جلوگیری کرده و به توسعه‌ای پایدار دست یافت.