رضا معتمد*
بیش از یک ماه از انتصاب استاندار محترم بوشهر می‌گذرد و در این مدت در ترکیب مدیریتی استان تقریباً هیچ‌گونه جابه‌جایی رخ نداده و آب از آب تکان نخورده است. نخستین تغییر محسوس باید در سطح فرمانداران باشد اما تاکنون هیچ فرمانداری تغییر نکرده است. 
فرمانداران دولت قبل همچنان و البته بلاتکلیف و احتمالاً امیدوار به ادامه کار، سر جای خود نشسته‌اند. چرا؟ چون گفته می‌شود وزیر محترم کشور به استانداران در هنگام انتصابشان گفته است معاونان استاندار و فرمانداران را فقط از بدنة وزارت کشور گزینش کنند و تنها در موارد معدود و استثنایی اگر هم خواستند بیرون از وزارت کشور فرماندار یا بخشدار برگزینند، پیش از آن از وزارت کشور کسب تکلیف کنند. این امر وزیر کشور احاله به محال و پیامد آن بستن دست استانداران است. همان حکایت بنده خدایی است که به او گفتند پل صراط از مو باریک‌تر و از شمشیر تیزتر است گفت یک‌مرتبه بگو راه نیست و ما را خلاص کن! با چنین فرمانی دست کم در استان ما بیش از هفتاد درصد فرمانداران فعلی باید به کار ادامه دهند و این چیزی نیست که رأی دهندگان به پزشکیان خواهان آن باشند.
در بارة تنگنایی که چنین فرمانی برای استانداران پیش آورده است، نیاز به توضیح و تفسیر زیادی نیست. درباره دلایل نادرستی آن هم می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
اول آن‌که مبنای این فرمان نادرست است. چه منطقی حکم می‌کند که فرماندار باید لزوماً وزارت کشوری باشد؟ فرماندار شخصیتی است جامع‌الشرایط با دامنه اختیارات فراوان و نماینده اول دولت در هر شهرستان که باید سایر مدیران زیر نظر او باشند. چنین فردی را در برخی کشورها مردم با رأی مستقیم خود برمی‌گمارند.
در نظام‌های سیاسی حزبی نیز فرماندار نماینده تفکر سیاسی حزب حاکم است. تنها در نظام‌های تک حزبی و غیرانتخابی است که فرمانداران با تغییر دولت‌ها نیز تغییر نمی‌کنند و حداکثر جابه‌جا می‌شوند. در کشور ما نیز که به هر حال انتخاباتی برگزار می‌شود و دولتی پس از کشمکش‌های سیاسی فراوان بر سر کار می‌آید، انتخاب فرمانداری همفکر و هم‌نوا با انتخاب مردم انتظاری معقول و طبیعی است. اگر مدیری همفکر دولت جدید در وزارت کشور باشد که شرایط یک فرماندار یا بخشدار یا استاندار خوب را داراست، بسیار خوب است و حق تقدم با اوست اما چه کسی می‌تواند ادعا کند که هر کارمند وزارت کشور می‌تواند لزوماً فردی شایسته برای پذیرفتن مسئولیت فرمانداری یک‌شهرستان باشد که بنابه حساسیت جایگاه، نیازمند فردی جامع‌الشرایط است؟ اگر چنین امکانی بود که در طول چهل و چندسال فرمانداران و استانداران و حتی بخشداران را از بیرون از بدنه وزارت کشور نمی‌آوردند.
دوم آن‌که بر فرض آن‌که بپذیریم چنین گزینشی باید از میان بدنه وزارت کشور باشد. با وجود نابرابری‌های استخدامی و تبعیض‌های مشهود در جذب نیروهای وزارت کشور و تنگناها و سخت‌گیری‌های گزینشی سال‌های اخیر، چند نفر از میان نیروهای همفکر دولت فعلی در استان ما جذب وزارت کشور شده‌اند که بتوان ازمیانشان یک فرماندار یا حتی یک بخشدار برگزید؟ فرمانداران دولت خاتمی، حتی همان‌هایی که تتمه خدمتشان به دولت روحانی رسید، همگی بازنشسته شده‌اند. در دولت روحانی نیز که سخت‌گیری‌های خودخواسته استخدامی یا شاید پای‌بندی به رعایت قانون، اجازه نداد نیروهای همفکر آن دولت وارد وزارت کشور شوند تا به کار این دولت بیایند.
اما به‌عکس در دولت‌های قبل و بعد از دولت روحانی، نه تنها برای انتصاب فرماندار از بیرون از وزارت کشور و حتی از میان افراد فاقد رابطه استخدامی منعی نبود، تا دلشان خواست نیروی همفکر استخدام کردند. اکنون آقای ارسلان زارع یا باید از میان این نیروها فرماندار و بخشدار انتخاب کند یا به ادامه کار همین فرمانداران و بخشداران بسنده کند که این هم نقض غرض است.
سوم آن‌که به همین تک و توک نیروهای وزارت کشوری همفکر دولت که پیشینه مدیریتی هم داشته‌اند، به‌دلایلی که بر ما معلوم نیست، تاکنون توجهی نشده است تا دست کم شاهد یکی دو تغییر در سطح فرمانداران باشیم و نسیم امیدی وزیده باشد.
چاره چیست؟ برای دو نکته نخست، اولین تدبیر رایزنی استاندار با وزیر محترم کشور است و اقناع ایشان که با آن فرمان و تدبیر اتفاق خاصی در سطح فرمانداران رخ نخواهد داد و اگر چنین رایزنی حاصلی نداشت، چاره دیگر آن است که استاندار ما به تنهایی یا به همراه چند استاندار دیگر که به همین گرفتاری دچارند، مسئله را با شخص رئیس جمهور طرح کنند و ایشان را توجیه کنند که این کندی و توقف در تزریق نیروی تازه به بدنة مدیریتی استان دارد مردم را ناامید می‌کند. فرمانداران دست‌های استاندار و افراد امین اویند و با نبود چنین افرادی از استاندار نیز هرچند بسیار مقبول و با تجربه و کارکشته باشد، کاری برنمی‌آید.
به‌هر حال، به‌نظر می‌رسد بسنده کردن به فرمان پرتنگنای وزیر کشور، حلقة اقبال ناممکن جنباندن است و نتیجه‌اش از دست دادن فرصت‌ها و امیدهاست.
خیال چنبر زلفش فریبت می‌دهد حافظ/ نگر تا حلقة اقبال ناممکن نگردانی
*مدیرمسئول هفته نامه پیغام
در این زمینه