خلیج فارس:نادیده گرفتن و عدم توجه به علائم بیش‌فعالی در کودکان می‌تواند علاوه بر اینکه درمان را به تعویق بیندازد، باعث ادامه این اختلال در بزرگسالی و بروز مشکلات متعدد در روابط اجتماعی و موقعیت‌های شغلی افراد شود در صورتی که اگر والدین این اختلال را به موقع تشخیص دهند، می توانند با کنترل این اختلال آینده درخشانی برای فرزند خود بسازند.
کودکان بیش‌فعال به‌عنوان گروهی از کودکان با ویژگی‌هایی چون بی‌قراری، عدم تمرکز و فعالیت بیش از حد شناخته می‌شوند. این رفتارها ممکن است چالش‌هایی را برای خود کودکان، والدین و معلمان ایجاد کند. اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یکی از شایع‌ترین مشکلات در کودکان است و می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی آن‌ها تأثیر بگذارد.
مهم است که والدین و مربیان با شناخت علائم و ویژگی‌های این اختلال، به کودکان در مدیریت رفتارهایشان کمک کنند. همچنین، پشتیبانی عاطفی و ایجاد محیطی مناسب می‌تواند به کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی این کودکان کمک کند.
در این راستا، آگاهی و آموزش لازم برای شناخت و برخورد با این مشکلات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، ما به دنبال پاسخ به سوالاتی هستیم که والدین و مراقبان کودکان بیش‌فعال ممکن است داشته باشند؛ از تشخیص و درمان گرفته تا تکنیک‌های موثر در مدیریت رفتارهای این کودکان. با ما همراه باشید تا به عمق این موضوع پرداخته و راهکارهایی علمی و عملی را مورد بررسی قرار دهیم.
علی همتیار در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه بیش فعالی در بین کودکان به سه گونه تقسیم می‌شود، اظهار کرد: عموماً یک گونه دربین خانواده‌ها شناخته شده است که در آن فرزند خیلی شلوغ می‌کند، نمی‌تواند منتظر بماند، پرحرفی می‌کند و در میان حرف دیگران می‌پرد که این گونه در پسران شایع‌تر است.
وی با بیان اینکه در گونه شاخص، فرزند تکانش‌گر است، توضیح داد: کودکان در این گونه به کارهایی می‌پردازند که فکری در پیش آن نبوده و ممکن است عواقب خطرناکی را به جای گذارد.
روانشناس تربیتی گونه دوم را که بیشتر در دختران دیده می‌شود؛ کودکانی بسیار ساکت، آرام و کند دانست و اذعان کرد: این کودکان در گوش کردن به درس، پیروی از دستورات با مشکل روبه رو هستند و به دلیل نقص تمرکز در بین خانواده‌ها به حواس پرت معروف اند.
شایع ترین نوع بیش فعالی چیست؟
همتیار شایع‌ترین گونه بیش فعالی را ترکیب دو گونه اول و دوم اعلام کرد و گفت: در این زمان با کودکانی مواجه هستیم که هم ورجه وورجه و شلوغی زیادی دارند و هم دچار بی‌دقتی و عدم تمرکز هستند.
وی با اشاره به اینکه راه‌های شناخت کودک بیش فعال وابسه به اطلاعات والدین و مربی‌های آموزشی کودک دارد، تصریح کرد: راه اصلی برای تشخیص این مشکل مراجعه به کارشناس و انجام آزمون‌ها و تست‌هایی است که با توجه به گروه سنی فرد طراحی می‌شود.
تشخیص بیش فعالی با کمک روانپزشک
روانشناس تربیتی به خانواده‌ها توصیه کرد: مسیر تشخیص بیش فعالی فرزندان را با کمک روانپزشک طی کنند سپس بعد از تأیید دکتر و اعلام نیاز او به دارو مسیر درمان را پیش بگیرند.
همتیار با بیان اینکه در درمان بیش فعالی داروها به چند گروه تقسیم می‌شوند، توضیح داد: گروهی از داروها به آرام‌تر شدن کودکان کمک کرده که سبب کاهش تذکرات خانواده نسبت به کودک می‌شود و در گروهی دیگر دارو به افزایش دقت و تمرکز کودک کمک می‌کند.
وی با اشاره به اینکه چهار درمان موازی بعد از تشخیص دارو درمانی توسط روانپزشک برای کودکان نیاز است، اظهار کرد: این ۴ درمان شامل آموزش نحوه صحیح برخورد خانواده با فرزند، توان بخشی فرزند و ارتقای سطح توانایی‌های کودک و آموزش به معلمان و مربیان کودک در جهت برخورد و رفتار مناسب با کودک بیش فعال می‌شود.
بیش فعالی اختلالی که درمان ندارد
روانشناس تربیتی بیش فعالی را اختلالی عصبی دانست و گفت: بیش فعالی بیماری نیست به همین سبب با دانش فعلی دنیا درمانی ندارد و تنها شدت آن را می‌توان با روش‌های درست کاهش داد.
همتیار با اشاره به ضرورت و اهمیت دارو درمانی به همراه درمان‌های جانبی خاطرنشان کرد: کاهش بیش فعالی و عدم کنترل آن موجب تبدیل آن به لجبازی مقابله‌ای به معنای لجبازی همراه با سماجت و به وجود آمدن اختلال‌های دیگر در فرد می‌شود.
عدم کنترل بیش فعالی ایجاد کننده اختلال سلوک
وی به وجود آمدن اختلال سلوک را در اثر پیشرفت بیش فعالی و ناتوانی در کنترل آن برشمرد و افزود: این اختلال سبب افزایش مشکلات در خانه و رخ دادن اتفاقاتی چون گم شدن وسایل ارزشمند، پول و امثال این‌ها می‌شود که در آینده نیز در سطح بزرگتر یعنی جامعه خود را نشان می‌دهد.
روانشناس تربیتی با اشاره به اینکه بخشی از افراد زندانی در زندان‌ها بیش فعالانی بوده‌اند که به موقع شناسایی و تحت مداوا قرار نگرفته‌اند، ادامه داد: ضرورت درمان و فراگیری آموزش‌های درست در مقابله با افراد بیش فعال در جامعه یکی از عوامل کاهش آسیب‌های اجتماعی است.
همتیار با بیان اینکه بچه‌های بیش فعال سه باطری انرژی و کودکان دیگر یک باطری انرژی دارند، اظهارکرد: از علل به وجود آمد جنجال و بهم ریختگی ارتباط افراد بیش فعال با محیط می‌توان به تخلیه نشدن کامل باطری‌های انرژی افراد بیش فعال اشاره کرد.
شنا کردن از راه های کنترل بیش فعالی
وی یکی از راه‌های تخلیه انرژی اضافی در کودکان بیش فعال را ورزش دانست و گفت: ورزش شنا یکی از بهترین ورزش‌های مناسب برای کودکان بیش فعال است چرا که شنا کردن تمام قسمت‌های بدن را درگیر کرده و به تخلیه انرژی کمک می‌کند.
روانشناس تربیتی با بیان اینکه یک کودک بیش فعال دقیقاً می‌تواند مشابه یک کودک عادی موفق زندگی کند، ادامه داد: حتی بیش فعالی می‌تواند یک امتیاز در بین افراد حساب شود چرا که فرد بیش فعال از توانایی‌هایی برخوردار است که به شرط شناسایی به موقع و درمان صحیح موجب کسب موفقیت‌های زیادی می‌شود.