خلیج فارس: «اقتصاد شادی» در سالهای اخیر جایگاه مهمی را در معادلات سیاستگذاری در بیشتر کشورهای جهان پیدا کرده است. طبق رویکرد اقتصادی، شرایط مادی و رشد درآمد به عنوان عامل اصلی در تبیین نشاط شناخته میشود که آثار بادوام و باثباتی بر شادمانی دارد. طبق این نگاه، نشاط اجتماعی را در سطح خرد میتوان با میزان درآمد افراد و در سطح کلان با تولید ناخالص ملی و توسعه اقتصادی تحلیل کرد.
در کنار معیارهایی مانند «تولید ناخالص داخلی سرانه» که معیاری شناخته شده برای مقایسه استاندارد زندگی دربین ملل مختلف با نظارت بر شرایط در کشورها است، امروزه بحث «اقتصاد خوشبختی» و شاخص شادی ناخالص ملی (GNH) موضوع بسیار مهمی تلقی میگردد؛ چراکه شادی و نشاط که با خرسندی و رضایت همراه است، میتواند نقش مهمی در ارتقای جامعه و رشد آن داشته باشد.
شادکامی در جهان
نتایج گزارش شادی جهانی Ipsos نیز نشان میدهد شادی هرسال اندکی در جهان کاهش یافته است. اگرچه شادی بالاتر از زمان اوج همهگیری «کووید» است، اما کمتر از اوایل دهه ۲۰۱۰ هست. بیشترین کاهش در شادی در کشور ترکیه گزارش شده که نرخ مربوط نسبت به سال ۲۰۱۱، درصد کاهش را نشان میدهد؛ درحالی که اسپانیا در این مدت بیشترین افزایش (۷ درصد) را داشته است.
در سال ۲۰۲۴، هلند کشوری است که بالاترین میزان شادی را دارد و ۸۵ درصد مردم این کشور خود را شاد توصیف کردهاند؛ این درحالی است که در انتهای دیگر مقیاس، مجارستان و کره جنوبی (۴۸ درصد) کمترین خوشحالی را دارند.
شادی در ایران
نمودار پیوست این گزارش دادههای شاخص شادی کشور ایران را در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ نشان میدهد. ارزش متوسط برای سالهای یاد شده در کشور ایران رقم ۴.۷۶ است. کمترین امتیاز مربوط به سال ۲۰۲۰ با رقم ۴.۲۷ و بیشترین امتیاز مربوط به سال ۲۰۲۳ با رقم ۴.۹۸ است. برای انجام مقایسه میزان شادی ایرانیان به نسبت شادی در سطح جهان، میتوان از شاخص متوسط شادکامی جهانی استفاده کرد. در سال ۲۰۲۳ متوسط شادکامی جهانی (بین ۱۱۱ کشور) ۵.۵۹ بوده است. با این حساب ارقام نشان میدهند میزان شادی یا شادکامی در ایران زیر نرخ متوسط جهانی است و در طول سالهای اندازهگیری شده، نوسان زیادی در آن به چشم نمیآید.
جایگاه ایران در خاورمیانه
حتی در خاورمیانه نیز جایگاه ایران از نظر شاخص شادکامی رقمی پایین و همسطح با کشورهایی، چون عراق، فلسطین و بالاتر از پاکستان و ترکیه و البته پایینتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس و اوراسیا است. هرچند در این رتبهبندی افغانستان که دومین سال تحت سیطره طالبان را میگذارند، بدترین رتبه را دارد. مردم خاورمیانه با وجود داشتن ذخایر قابل توجه ثروتهای طبیعی و اجتماعی مانند گروههای قومیتی متنوع، چندان شاد و خشنود نیستند و عوامل دیگر اجتماعی مانند تاثیر نهاد سیاست بر جامعه، موجب نقصان شادی در بین مردم این منطقه شده است.
منبع: روزنامه اعتماد