خلیج فارس: برنامه «حضور» میزبان عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور دولت حسن روحانی بود. او در این گفت‌و‌گو، او درباره انقلاب اسلامی، نقش امام خمینی (ره)، مسائل امنیتی کشور و دوران مدیریتی خود سخن گفت.
به گزارش خلیج فارس به نقل از جماران؛ بخشی از اظهارات وزیر اسبق کشور را در ادامه می‌خوانید؛
* (واکنش جالب لاریجانی به پیشنهاد وزارت به رحمانی فضلی): رفتم خدمت آقای لاریجانی و دم در هم ایستادم و داخل نرفتم. گفتم آقای لاریجانی، آقای روحانی به من پیشنهاد وزارت کرده، نظر شما چیه؟ من قبول کنم؟ ایشان اصطلاحات خاص خودش را دارد که نمی‌گویم، شاید راضی نباشد، گفت که از آن وزارتخانه‌های فلان نباشد! گفتم من نمی‌دانم طبقه‌بندی شما چه است ولی وزیر کشور را به من پیشنهاد کرده. گفت واقعا؟ گفتم بله. گفت نه بابا، وزارت کشور را نمی‌گذارند به تو بدهند. این اصلاح طلب‌ها و اینها آنجا محال است بگدارند. گفت که اگر وزارت کشور باشد، حتما به شما کمک می‌کنیم، قبول کنید، مملکت نیاز دارد. گفتم لیست معرفی شما را دیدم. گفت بله ولی اسم شما نبود؛ خودش گفت؛ من دلم می‌خواهد که شما در دیوان محاسبات بمانید؛ دیوان محاسبات خیلی مهم است و حیف است از آنجا بروید. با این نیت، اسم شما را نگذاشتم. بعد بالاخره ما رفتیم و با مشورت‌های دیگری، خدمت آقای روحانی رفتیم و گفتیم قبول می‌کنیم. آقای روحانی که از من بله را گرفت، یک کمیته چهار نفره هم خودشان داشت که خودشان بودند و آقای هاشمی و آقای خاتمی و آقای سیدحسن خمینی. این نقل را باز من ریزش را نمی‌گویم، چون اسرار است و بعضی‌ها شاید راضی نباشند. اول آقای هاشمی به من گفت؛ دوم آقای روحانی به من گفت و سوم در یک مناسبتی یک فرد دیگری گفت که اسمش را نمی‌گویم شاید راضی نباشد.
* فضای خفقان دوران پهلوی با برخی برخورد‌های امروز اصلاً قابل مقایسه نیست. طرف ۵ سال ۶ سال زندانی می‌شد به خاطر اینکه اطلاعیه توزیع کرده بود. الان که فضای رسانه‌ای در اختیار همه است و همه، حرفشان را می‌زنند. اصلاً قابل مقایسه نیست. در آن زمان با هر نوع تحرکی برخورد شدید می‌شد و کنترل خیلی شدید بود؛ یعنی در هر جلسه یا هر جمعی، اگر دو نفر، می‌شد سه نفر، کاملاً جلسه، جلسه بی‌اعتمادی بود. اصلا حتی خواندن برخی از کتاب‌ها مثلاً کتاب‌های شریعتی که برخی از آن در قالب جزوات بود، چون استاد دانشگاه مشهد بود و کلاس و جزوه‌های کلاسی داشت، ولی اگر همین را دست کسی می‌دیدند، کافی بود که مشکوک بشوند یا برخورد بکنند.
* (درباره دلایل پرشور و کم شور شدن انتخابات‌هایی که در دوران وزارت وی برگزار شد): آقا همیشه می‌گفتند ولی اینبار تأکید کردند به من و فرمودند که آقای رحمانی، وزارت کشور خیلی جدی روی مشارکت وارد بشود و من عرض کردم آقا، واقعا وزارت کشور هیچ نقشی در مشارکت ندارد و ما ابزارش را نداریم. مشارکت برای صدا و سیماست که باید بیاید در صحنه واقعی. مشارکت به این است که جریانات سیاسی، یک قدرت رقابت واقعی پیدا بکنند؛ در این صورت مردم می‌آیند. ولی امنیت و صحت و سلامت انتخابات وظیفه ماست و برای مشارکت هم، من به تمام دوستانی که با ما در ارتباط هستند یا نهاد‌ها می‌گویم. واقعا همین است که وزارت کشور نه در آن دو دور اول که پرشور شد، نقش داشت و نه در آن دو دوره که کم‌شور شد، ما واقعاً نقش داشتیم. یعنی صحنه رقابت در انتخابات، تعیین کننده مشارکت است.
* (درباره تذکرات به مرحوم رئیسی درباره نحوه اقدام و تبلیغ اطرافیان در انتخابات): خدا رحمت کند مرحوم رئیسی، من روز انتخابات، چند بار به ایشان زنگ زدم؛ ما رفاقت داشتیم و زنگ می‌زدم؛ گفتم آقای رئیسی، فضایی که الان ایجاد شده یا دوستانشان در جا‌های دیگر، این نوع تبلیغاتی که دوستان می‌کنند، فضا را تند می‌کند؛ در فضای منطقی باید کار کرد، چون وظیفه من به عنوان وزیر کشور این بوده که فضای انتخابات را به سوی آرامش و انجام قانونی سوق دهم. به هر حال آن دوره خوب بود، بعدش هم خوب بود؛ در انتخابات دور دوم ریاست جمهوری هم خیلی رقابت سنگین بود. آنجا هم آقای رئیسی بود و هم آقای روحانی و هم آقای قالیباف… آنجا هم باز انتخابات رقابتی بود که خب آقای روحانی رأی آوردند. وزارت کشور مستقیم در مشارکت نقش‌آفرین نیست، اما از طریق ایجاد انتخابات رقابتی، می‌تواند موثر باشد. ما واقعا تلاش کردیم. ما حتی در آن دو دوره هم واقعا تلاش کردیم ولی به هر حال فرق می‌کند که یک دولت حاکم، کار در دستش است، نگاه مردم و افکار عمومی همه بر این است که مجلسی بیاید که مثلاً همراه دولت باشد. این خود به خود جا می‌افتد که اگر می‌خواهید دولت موفق باشد، یک مجلسی بیاورید که همراه دولت باشد. برای همین هم لیست امید آمد، منظورش این بود که اینها با هم هماهنگ باشند که بتوانند برای کشورکار کنند و مردم هم رأی می‌دهند؛ اما دور بعد متأسفانه به نظر من، رقابت کامل نشد.
* (درباره اعتراضات بنزینی سال ۹۸): همه صورتجلسات آنجا هست که آنجا تأکید بر این بوده که از دماغ کسی نباید خون بیاید. نباید تعرض به جایی بشود. ولی فضای ایام ۹۸ با اقداماتی که صورت گرفت، با تخریب‌ها و تیراندازی‌ها، نیرو‌های میدان بالاخره وقتی می‌بینند که به اماکن حساس و حیاتی حمله می‌کنند، آن هم حمله مسلحانه، خب اینها جواب می‌دهند. با این حال خیلی واقعاً خویشتنداری شد، اما بنده و همه مسئولان برای فوت یک نفر هم واقعا متاسفیم و هیچ قابل قبول نیست؛ اما خب شرایط امنیتی کشور، گاهی این اتفاقات را پیش آورد.
* (در واکنش به اظهارات روحانی مبنی بر اینکه اعتراضات ۹۶ از مشهد آغاز شد): در ۹۶ یک جمعی می‌روند مجوز بگیرند که تجمع کنند. استاندار وقت ما آقای رشیدیان ـ این گزارش کتبی دارد ـ مجوز نمی‌دهد و می‌گوید که فضا قابل مدیریت نیست. مخصوصاً میدان شهدای مشهد که نزدیک حرم است. می‌گوید اگر این تجمع اینجا شکل بگیرد، قابل مدیریت نیست و اجازه نمی‌دهد. اتفاقاً خود آقای رشیدیان و امام جمعه محترم مشهد و عده‌ای از فرماندهان هم همان روز یک جلسه‌ای داشتند و به یکی از شهرستان‌ها رفته بودند که مراسم افتتاحیه بوده است. دوستانی که آنجا تجمع می‌کنند، غیرقانونی تجمع کردند و شعار‌هایی که دادند هم از چارچوب شعار‌های رسمی که انتخاب کرده بودند، خارج شد و جمعیت مرتب زیاد شد و جمعیت از قدرت کنترل واقعاً خارج شد؛ بنابراین جرقه‌ای آنجا زده شد، بعد در رسانه‌ها و فضای مجازی و اینها این فضا را در کل کشور ایجاد کرد و آن اتفاق اتفاد.
* موضوع بنزین یک امر محتوم و حتمی بود؛ از جهت اینکه هم مجوز قانونی این کار را داشت و هم شرایط مصرف بنزین به حدی رسیده بود و هم قاچاق بنزین بود و مسائل زیادی مطرح شده بود که کل جمع بندی این شده بود که این اتفاق بیفتد. در اصل مسئله همه موافق بودند، اما اختلاف بر روی قیمت بود. حتی چگونگی اجرا هم، بعد از اینکه دستگاه‌های مرتبط نتوانستند یا نخواستند، به گردن وزارت کشور افتاد. آن هم مسئله‌ای نبود؛ چون شما یادتان می‌آید که بنزین را شب جمعه‌ای انجام دادیم که روز بعدش عید مبعث بود و انجام شد و هیچ اتفاقی نیفتاد. ما همه روز بعدش خدمت مقام معظم رهبری رفتیم و بعد هم برگشتیم. ولی شب مثلاً در بهبهان اولین اتفاق افتاد و بعد هم جریانات دیگری که حالا من نمی‌خواهم وارد آنها بشوم که چه اتفاقاتی افتاد و صبحش هم در تهران و جا‌های مختلف بود و دوشنبه هم تمام شد.
* پس اصل مسئله را هیچکس شبهه نداشت و اجرا تعیین تکلیف شده بود و در دو تا سه مقطع ما خواستیم اجرا کنیم. یک بار لو رفت و تجمع شد که مجبور شدیم لغو کنیم. یک بار دیگر هم می‌خواستیم انجام بدهیم که گفتند کارت سوخت نداریم، چون می‌خواست دو نرخی بشود و انجام نشد، اما برنامه‌ریزی انجام شده بود و کارشناسان صحبت می‌کردند و دولتی‌ها صحبت می‌کردند و من خودم صحبت کردم، اما اینکه کی باید انجام شود، مهم بود.
* بنده هم به عنوان رحمانی و هم به عنوان وزیر کشور پیشنهادم این بود که دو نرخی نشود. پیشنهاد من این بود که ۱۵۰۰ تومن نرخ گذاری بشود و یک نرخی باشد و جلسات متعددی در این مورد داشتیم. آخرین بار هم در جلسه سران یا شورای هماهنگی اقتصادی مطرح شد، من آنجا به ۱۷۵۰ یا ۱۸۰۰ هم راضی شدیم ـ همه اینها را مکتوب کردیم ـ خب مخالف هم داشت. مجلس دو تا نرخ آورده بود؛ یکی پلکانی بود که مثلاً به نوع ماشین و مدل ماشین و میزان مصرف، نرخ‌ها متفاوت باشد و دوم یک طرح آورده بود که به هر ایرانی بنزین بدهند که بعد مثلاً در بورس سوخت و اینها بتوانند بفروشند که این هم مفصل است. نهاد‌های دیگر هم نرخ‌هایی آورده بودند؛ ما از ۵۰۰۰ تومان نرخ داشتیم تا مثلاً ۱۵۰۰ تومان که وزارت کشور و ما گفته بودیم ولی متوسط روی ۳۰۰۰ تقریباً بسته شد ولی دو نرخی شد. گفتند یک نرخ هزار و ۵۰۰ تومانی می‌دهیم و یک نرخ ۳۰۰۰ تومان.
* (درخصوص گمانه‌زنی‌های دولت چهاردهم در مورد گرانی بنزین): من الان درصدد این نیستم که بگویم آیا این اجرا بشود یا اجرا نشود؛ چون اول اینکه فقط قیمت تعیین‌کننده نیست. دوم مقایسه قیمتی که می‌کنند، می‌گویند قیمت بنزین مثلاً اینقدر هزار تومان است. چرا می‌گویند؟ چون قیمت یک لیتر بنزین را مثلاً فوب خلیج فارس را یک دلار در نظر می‌گیرند، بعد یک دلار را ضربدر ۸۰ هزار تومان می‌کنند.
* الان اگر خواستند اجرا کنند، فرایند خیلی مهم است. در فرایند ما کمیته نفت داشتیم که خود آن مفصل بود. یا مثلاً کمیته تبلیغات که رئیسش صدا و سیما بود و همه در آن بودند؛ یک کمیته، کمیته انتظامی ـ امنیتی بود که هر کدام از این کارگروه‌ها مفصل کار می‌کردند. مثلا برای تبلیغات به نظر من شاید بیش از ۵۰ جلسه گذاشته شد و چهار بار سناریوی تبلیغاتی بازنگری شد؛ چون دو سه بار معطل شد.
* اکنون شرایط، قابل مقایسه با ۹۸ نیست؛ نه قیمت ارز آن زمان این بود، نه تورم آن زمان این بود و نه تهدیدات دشمن آن زمان اینقدر بود و نه حادثه ۱۴۰۱ را پشت سر گذرانده بودیم. پس اگر از من بپرسند که بستر و اساس اجرا، الان نسبت به سال ۹۸ چطور است، خواهم گفت که خیلی خیلی شرایط نگران‌کننده‌تر است و انباشت نارضایتی خیلی زیاد است پس بنابراین خیلی باید دقت کرد و خیلی باید با احتیاط وارد شد و روش‌های مختلفی را باید عمل کرد.