دیابت

خلیج فارس:سازمان جهانی بهداشت درباره برخی بیماری‌ها از جمله فشارخون و بیماری‌های قلبی هدف‌گذاری کاهشی برای برخی بیماری‌ها اعلام می‌کند، اما تنها جایی که تأکید بر کاهش نیست و اگر ثابت هم بماند، شاهکار است، همین شیوع دیابت است. دلیلش هم این است که شیوع و بروز دیابت غیرقابل کنترل شده است.

شاهین آخوندزاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در سمینار تازه‌های دیابت با بیان اینکه آمار دیابت در ایران وحشتناک است، عنوان کرد: شیوع ۴،۲ درصدی در جمعیت بالغ کشور عدد قابل تاملی است که از نرم جهانی هم بیشتر داست. در حال حاضر حداقل ۶ میلیون مبتلا به دیابت، ۹ میلیون پیش دیابت داریم و سالانه حداقل ۵۰۰ هزار نفر به این آمار اضافه می‌شود.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از همشهری‌آنلاین، اکونومیک ورژن بیماری هم ۱۰ میلیارد دلار است و نشان می‌دهد که ما کرونا را پست سر گذاشتیم، اما ان‌سی‌دی و دیابت نباید مورد غفلت قرار بگیرد.

او تاکید کرد: این موضوع به قدری اهمیت دارد که بیشترین تلاش شرکت‌های دارویی طی یک دهه اخیر روی داروی دیابت بوده است. غفلت از این موضوع باعث افزایش بار سیستم بهداشت و درمان می‌شود و نمی‌توانیم خدمات درست را به جامعه ایرانی ارائه کنیم. همین حالا هم بخش قابل توجهی از جامعه ما خدمات درمان را دریافت نمی‌کنند.

به تاکید آخوندزاده، مطالعات مختلف در این حوزه ضرورت دارد و در معاونت تحقیقات و فناوری هم هر کمکی نیاز باشد انجام خواهیم داد، چون در غیر اینصورت با سونامی دیابت مواجه می‌شویم.
ترند افزایشی دیابت

باقر لاریجانی، رئیس مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران و رییس سمینار تازه‌های دیابت با تاکید بر اینکه درمان‌های متفاوتی برای دیابت وجود دارد، عنوان کرد: شیوع دیابت در کشور‌هایی شبیه ایران افزایش شدید دارد و پیش بینی می‌شود که در مناویژن ۲۰۲۱ تا ۲۰۴۵ افزایش بالاتری در مناطق مختلف داشته باشیم. باید خودمان را آماده کنیم که با بیش از ۶۰۰ میلیون دیابتی در ۲۰۴۵ مواجه شویم. ترند بیماری هم در حال افزایش است و منطقه ما جزو مناطق با شیوع بالا قرار دارد.

به گفته لاریجانی، کشور‌های عربی وضعیت بدتری دارند، اما وضعیت ایران هم جالب نیست. در ۲۰۱۶ در آمار خودمان ۷،۵درصد دیابتی در کروه بررگسالان داشتیم در ۲۰۲۱ به ۱۰،۴ درصد رسید و اکنون ۱۴ درصد داریم.

این پزشک با تاکید بر اینکه دیابت به طور جدی در حال گسترش است، عنوان کرد: مهم است که ما برنامه ملی در این باره داشته باشبم. در سال ۱۹۹۰ دیابت در رتبه ۱۷ بیماری‌ها بود، اما اکنون به رتبه هشتم رسیده است.
تثبیت آمار ابتلا هم شاهکار است

علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت هم در سمینار تازه‌های دیابت گفت: در دوره کرونا کشور‌هایی که بیشترین بیمار را درباره بیماری‌های غیرواگیر داشتند، آسیب بیشتری دیدند و بیماران جان خود را بیشتر از دست دادند. به همین دلیل پرداختن به بیماری‌های غیرواگیر واکسینه شدن در برابر بیماری‌های واگیر است.

رئیسی با بیان اینکه اکنون در جهان یکی از هر ۱۰ نفر مبتلا به دیابت است، عنوان کرد: یکی از هر دو نفری که در معرض دیابت هستند، تشخیص داده نشده‌اند و این عدد بالایی است. بسیاری از افراد با قند ۱۲۰ تصور می‌کنند که صبح‌ها به جای قند، توت با چای مصرف کنند که بعد از شش ماه این عدد به ۲۰۰ می‌رسد و به پزشک مراجعه می‌کنند؛ بنابراین اطلاع‌رسانی در این حوزه بسیار موثر است.

او با بیان اینکه بار بزرگ بیماری در منطقه ما قرار دارد، عنوان کرد: در بحث شاخص‌های توسعه جهانی زمانی که به ریسک فاکتور‌ها می‌رسد، سازمان جهانی بهداشت درباره برخی بیماری‌ها از جمله فشار خون و بیماری‌های قلبی هدفگذاری کاهشی برای برخی بیماری‌ها اعلام می‌کند، اما تنهایی جایی که تاکید بر کاهش نیست و اگر ثابت هم بماند، شاهکار است همین شیوع دیابت است. دلیلش هم این است که شیوع و بروز دیابت غیرقابل کنترل شده است.
تنها بیماری غیرقابل پیش‌بینی

رئیسی با بیان که تنها بیماری غیرقابل پیش بینی دیابت است، عنوان کرد: اپیدمیولوژیست‌ها سال ۲۰۰۹ پیش بینی کردند در سال ۲۰۳۰ حدود ۴۳۸ میلیون دیابتی در دنیا وجود داشته باشد. سه سال بعد گفتند ما اشتباه کردیم و این عدد ۵۵۲ میلیون خواهد بود. هشت سال بعد گفتند ۵۷۸ میلیون و ۲۰۲۱ گفتند ۶۳۰ میلیون بیمار دیابتی در آن زمان وجود دارد. تمام پیش بینی‌ها درباره دیابت اشتباه کم شماری دارند و این اهمیت زیادی دارد.

به گفته معاون وزیر بهداشت سال ۸۳ برنامه پیشگیری دیابت در نظام شبکه ادغام شد. سال ۹۴ سند بیماری‌های غیرواگیر تدوین شد که در حوزه اقدامات پیشگیرانه بیماری‌های غیرواگیر مورد توجه سازمان جهانی بهداشت قرار گرفت. این روند خوب پیش رفت، اما اکنون بعد از سه سال که برگشته‌ایم این سند فقط خاک خورده و امیدواریم بتوانیم آن را دوباره احیا کنیم.

خلیج فارس: اگر شما هم جزو کسانی هستید که دوست دارید شب‌ها تا دیروقت بیدار بمانید و برایتان مهم هم نیست که چند ساعت در طول شب بخوابید، باید بگوییم که دیر خوابیدن و داشتن خواب ناکافی می‌تواند پیامدهای جسمی و روانی زیادی برایتان داشته باشد.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از همشهری آنلاین؛اگر شما هم جزو کسانی هستید که دوست دارید شب‌ها تا دیروقت بیدار بمانید و برایتان مهم هم نیست که چند ساعت در طول شب بخوابید، باید بگوییم که دیر خوابیدن، زیاد بیدار ماندن و خواب ناکافی در طول شب می‌تواند پیامدهای جسمی و روانی زیادی برایتان داشته باشد.

مطالعات جدید نشان می‌دهد که شب‌زنده‌داری مداوم به طور چشمگیری خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد و احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد. اما دیابت و بیماری های قلبی، تنها پیامد شب‌بیداری‌ها نیستند. بیماری‌های دیگری هم در کمین‌تان است که بهتر است درباره آنها آگاهی داشته باشید و خواب‌تان را تنظیم کنید تا زندگی جسمی و روانی سالمی داشته باشید.

خستگی زیاد و بی‌حوصلگی: بی‌خوابی، کاهش کیفیت خواب و بی‌نظمی در چرخه خواب می‌تواند به کاهش انرژی و تمرکز در طول روز منجر شود و باعث شود در طول روز عصبی باشید و حتی حوصله خودتان را نداشته باشید.

کاهش زیبایی پوست: کم‌خوابی حتی می‌تواند باعث کاهش میزان زیبایی شما شود. چراکه رنگ‌تان پریده می‌شود، پوست‌تان کدر می‌شود و صورت‌تان شادابی همیشه را ندارد.

تضعیف سیستم ایمنی: بی‌خوابی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و احتمال ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌ها را افزایش دهد.

مشکلات قلبی‌ و عروقی: خواب ناکافی با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر و حملات قلبی مرتبط است.

اضافه وزن و چاقی: دیر خوابیدن می‌تواند بر اشتهای فرد تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده که دیرخواب ها یا شب‌بیدارها بیشتر غذاهای ناسالم مصرف می‌کنند. همچنین افرادی که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، ۳۰ درصد بیشتر از دیگران دچار اضافه وزن و چاقی می‌شوند.

ابتلا به دیابت: اختلال در چرخه خواب و بیداری می‌تواند تعادل هورمونی را بر هم بزند و منجر به افزایش اشتها و چاقی شود. همین مورد خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نیز افزایش می‌دهد. چون بدن به دلیل کم‌خوابی در استفاده از گلوکز و تبدیل آن به انرژی ناتوان می‌شود.

کاهش عملکرد مغز: بیدار ماندن طولانی‌مدت در شب باعث کاهش تمرکز، ضعف حافظه و اختلال تصمیم‌گیری می‌شود. شب‌هایی که کم می‌خوابید، خود را روز بعدش امتحان کنید. آیا کارهای روزمره را کندتر از همیشه انجام نمی‌دهید؟ آیا فکر نمی‌کنید در محل کار، مغزتان نمی کشد و مشکلی وجود دارد؟ یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع، دیر خوابیدن و خواب ناکافی است.

اختلالات روانی: بی‌خوابی طولانی‌مدت می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی، افزایش استرس و احساس غم شود. یک فرد برای شاد بودن یا غمگین نبودن نیاز به ترشح هورمون دوپامین دارد. وقتی هر شب دیر می‌خوابید و خواب کافی هم ندارید، این هورمون دیگر تولید نمی‌شود و درنتیجه بدن با کمبود آن مواجه می‌شود و در طول روز بدون آنکه دلیلش را بدانید، احساس غم می‌کنید. بنابراین اگر کمتر از ۶ ساعت می‌خوابید، بهتر است در ساعت خواب خود تجدید نظر کنید.

کاهش میل جنسی: خوب است بدانید که کم خوابیدن بر روی عمکرد جنسی افراد هم تاثیر می‌گذارد. کم‌خوابی و استراحت ناکافی باعث کاهش سطح هورمون‌هایی مانند تستوسترون و افزایش استرس می‌شود که هر دو می‌توانند میل جنسی را کاهش دهند. همچنین خستگی و کاهش انرژی ناشی از کم‌خوابی باعث کاهش تمایل به فعالیت‌های جنسی می‌شود.

افزایش خطر ابتلا به سرطان: برخی مطالعات نشان می‌دهند که اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مانند سرطان پستان و سرطان روده مرتبط باشد. شاید بپرسید خواب ناکافی چه ارتباطی به سرطان پستان یا روده دارد؟! بهتر است بدانید خواب ناکافی می‌تواند به تغییر در سطح هورمون‌ها مانند ملاتونین و استروژن منجر شود. ملاتونین که هورمون کمکیِ تنظیم خواب است، دارای خواص ضدسرطانی هم است و طبیعی است که کاهش سطح ملاتونین می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان شود. تغییرات در ترشح استروژن هم می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط باشد. علاوه بر این، افرادی که خواب کافی ندارند ممکن است به دلیل خستگی، فعالیت بدنی کمتری داشته باشند و به غذاهای ناسالم تمایل پیدا کنند. این تغییر در سبک زندگی می‌تواند به چاقی و افزایش خطر سرطان‌های مرتبط با چاقی مثل سرطان پستان کمک کند. خواب ناکافی همچنین می‌تواند منجر به اختلال در متابولیسم و افزایش سطح قند خون و چربی‌های خون شود. این تغییرات می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و دیگر مشکلات متابولیکی مرتبط با سرطان کمک کند. پس بهتر است ساعت خواب و بیدار شدن‌تان را جدی بگیرید و با آن شوخی نکنید.

خلیج فارس:داشتن تغذیه سالم در محل کار بر سلامت و عملکرد کارمندان تأثیر بسزایی دارد.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از سلامت‌نیوز؛داشتن تغذیه سالم در محل کار بر سلامت و عملکرد کارمندان تأثیر بسزایی دارد. امروزه سطح فعالیت مردم، با افزایش مدت زمان پشت میزنشینی و استفاده از وسایل نقلیه بسیار کاهش یافته است؛ به علاوه مواد غذایی که اغلب در محل کار مصرف می شود، با توصیه های علم تغذیه هماهنگی و تناسب ندارد. تغذیه نامناسب نیز می تواند به واسطه اثرگذاشتن بر تمرکز و سطح انرژی، بر عملکرد ما در محل کار تأثیر بگذارد.

به طور کلی اکثر کارمندان دست کم یک میان وعده و یک وعده اصلی را در محیط کار مصرف می کنند. اغلب غذاهایی که در محیط بیرون طبخ می شود به دلیل داشتن چربی و نمک زیاد، می تواند زمینه ساز ابتلا به بیماری های غیر واگیر شود. امروزه چاقی و اضافه وزن از مشکلات عمده تغذیه ای کشور ما به شمار می رود که یکی از دلایل آن، الگوی نامطلوب مصرف مواد غذایی است. مصرف مواد غذایی چرب، سرخ کردنی و پر نمک زمینه ساز بروز چاقی، پرفشاری خون، کلسترول بالا و سایر بیماری های غیرواگیر است، اما با پیروی از یک الگوی تغذیه ای سالم در محل کار، می توان تا حدودی از بروز این مشکلات پیشگیری کرد.

توصیه های تغذیه ای در محل کار

توصیه می شود کارمندان به بهانه کمبود وقت، صبحانه را حذف نکنند؛ چرا که حذف صبحانه فرد را نسبت به افزایش وزن آسیب پذیر می کند.

برای صبحانه از پنیر کم چرب و کم نمک، تخم مرغ، عدسی و لوبیا گرم، کره بادام زمینی و مواردی از این دست استفاده و مصرف کره، خامه و موارد مشابه محدود شود.

با توجه به اینکه کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و ایجاد یبوست شود، بهتر است از نان کامل (سبوس دار) استفاده شود.

در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی مانند شیرینی ها، انواع کیک و بیسکوئیت، بهتر است انواع سبزی های تازه و میوه ها مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج، سیب، خرما و سایر میوه های فصل استفاده شود.

مصرف یک چهارم لیوان از انواع آجیل و مغزهای خام و بدون نمک برای میان وعده در محل کار توصیه می شود.

کم آبی می تواند منجر به کاهش بهره وری، کم شدن توانایی های شناختی و بدخلقی شود؛ بنابراین بهتر است کارمندان با نوشیدن آب کافی سطح آب بدن را تأمین و مصرف نوشیدنی های کافئین دار را محدود کنند.

با توجه به تعدد دفعات مصرف چای در محل کار، بهتر است چای بدون قند و شکر مصرف شود.

به خاطر داشته باشید که پیروی از یک الگوی غذایی سالم در محیط کار، نه تنها موجب پیشگیری از بروز اضافه وزن و چاقی، بیماری های قلبی عروقی، دیابت یا سایر بیماری ها می شود، بلکه با بهبود عملکرد مغز و افزایش بازده کاری، زمینه بهبود کارایی را نیز فراهم می کند.

خلیج فارس:کبد چرب بیشتر در افراد چاق دیده می‌شود ولی در افراد لاغر با سابقه ژنتیکی دیابت و مصرف کنندگان چربی و روغن فراوان هم دیده می‌شود.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از مهر؛ کبد چرب بیشتر در افراد چاق دیده می‌شود ولی در افراد لاغر با سابقه ژنتیکی دیابت و مصرف کنندگان چربی و روغن فراوان هم دیده می‌شود. زنان خانه دار کم تحرک و کارمندان که وقت زیادی برای آشپزی ندارند و مجبور به مصرف غذاهای آماده و ناسالم می‌شوند، در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند.

فوق تخصص گوارش و کبد، درباره اینکه چرا اینقدر گرفتار کبد چرب شده ایم، توضیحاتی داد. سید موید علویان، با عنوان این مطلب که چربی در کمین سلول‌های بدن نشسته است و روز به روز جامعه ما چاق‌تر شده است، گفت: به امتداد افزایش چاقی، خطر بیماری‌های قلبی عروقی، سکته‌های مغزی، بالا رفتن کلسترول و تری گلیسیرید خون و دیابت نیز افزایش می‌یابند.

وی افزود: رژیم غذایی نامناسب و پرخوری و در کنار آن کاهلی و کم تحرکی سبب شده که کبدها چرب شوند، تا حدی که بر اساس برخی تحقیقات انجام شده حداقل ۳۰ درصد از مردم کشورمان دچار کبد چرب هستند.

علویان به این موضوع تاکید کرد: کبد که در دفع سموم وظیفه اساسی دارد، خود با چربی زیاد مسموم می‌شود.
رنگ اکریلیک

این فوق تخصص گوارش و کبد گفت: کبد چرب بیشتر در افراد چاق دیده می‌شود ولی در افراد لاغر با سابقه ژنتیکی دیابت و مصرف کنندگان چربی و روغن فراوان هم دیده می‌شود.

وی افزود: زنان خانه دار کم تحرک و کارمندان که وقت زیادی برای آشپزی ندارند و مجبور به مصرف غذاهای آماده و ناسالم می‌شوند، در معرض ابتلاء به کبد چرب قرار دارند.

علویان با عنوان این مطلب که باید با رسوب چربی در کبد مقابله و برای حذف آن تلاش زیادی کرد، ادامه داد: مبتلایان به دیابت مستعد کبد چرب هستند و از طرفی دیگر مبتلایان به کبد چرب مستعد ابتلاء به دیابت در آینده هستند.

وی افزود: اولین قدم در درمان کبد چرب، افزایش میزان تحرک و انتخاب ورزش و به موازات آن کاهش چشمگیر مصرف چربی اشباع شده در غذای مصرفی است. زیرا قوی‌ترین عامل در افزایش چربی‌های مضر، مصرف اسیدهای چرب اشباع شده است.

علویان گفت: باید محصولات لبنی پرچرب، کره، پنیر، بستنی، سوسیس، گوشت‌های چرب را حذف کرد و به جای آن از محصولات لبنی کم چرب، گوشت بدون چربی و سبزیجات و میوه بیشتر استفاده کرد.

وی افزود: مصرف غذاها به روش آب‌پز و بخارپز و استفاده از سبزیجات و غذاهای گیاهی از راه‌هایی است که می‌توان برای جلوگیری از ابتلاء به کبد چرب برای آن حساب ویژه‌ای در زندگی ایجاد کرد و در کنار مصرف چنین غذاهایی روزی نیم ساعت ورزش کرد، ورزشی که ضربان قلب ما را به ١٣٠ در دقیقه برساند و کاملاً عرق کنیم.

علویان ادامه داد: عده‌ای از افراد نمی‌توانند از طعم و مزه غذاهای چرب بگذرند و ادعا دارند که بدون چربی، غذاها برای آنها غیرقابل تحمل خواهد بود. باید به آنها گفت که چربی برای کبد مضر است و غذایی که سرخ می‌شود آکنده از چربی مضر است و غذای آب پز بهتر و سالم‌تر است و یا حداقل کاری که این افراد می‌توانند انجام دهند، این است که از روغن کمتری برای سرخ کردن غذا استفاده کنند.

وی افزود: راه‌حل بعدی هم این است که از ماهیتابه‌هایی که اخیراً به بازار آمده و غذا را بدون روغن سرخ می‌کنند، استفاده کنند.

علویان گفت: انسان باید به جنگ عادت‌های غلط برود. ما بیمارانی داریم که وقتی می‌گوئیم نمک نخورید، یا غذاهای چرب و سرخ شده نخورید، انگار که دنیا را از آنها گرفته‌ایم. همین بیماران بعد از اینکه دچار حملات قلبی می‌شوند یا سکته مغزی می‌کنند، چنان وحشتی سراسر وجود آنها را می‌گیرد و ظرف مدت کوتاهی، عدم مصرف نمک، چربی، قند و…، برای آنها یک مسئله عادی می‌شود و ذائقه آنها کاملاً تغییر می‌کند که نشان می‌دهد می‌توانیم عادت غذایی خود را تغییر دهیم اما همیشه باید برای ما اجبار وجود داشته باشد.

این فوق تخصص گوارش و کبد اظهار داشت: ما در ایران عادت‌های خوب غذایی داشتیم و البته هنوز هم داریم که عده‌ای از مردم به ویژه در روستاها از آن استفاده می‌برند و سود آن را هم می‌بینند، همچنان‌که کلم، کاهو، سیب، لیمو، پوست مرکبات، نعناع، پونه، کاسنی، انگور، مرزنگوش، توت، توت فرنگی، هویج، جوانه گندم، خار علیص از گیاهان دوستدار کبد هستند. البته بسیاری هم آن را فراموش کرده‌اند.

وی افزود: ما غذاهای فست‌فود سالم هم داریم؛ میرزا قاسمی یک نوع غذای سریع اما سالم است. غذاهایی که در برخی شهرها با کشک درست می‌کنند که سرشار و انباشته از کلسیم است. باید به سنت‌های درست بازگشت. به جای نوشابه‌های قندی و گازدار، از دوغ‌های مناسب و شربت‌های بدون قند نعنا و لیمو ترش استفاده کرد.

خلیج فارس: در این مطلب با تکیه بر تحقیقات معتبر، به ۸ اقدام آسان برای افزایش طول عمر مفید اشاره می‌شود.

هیچ راه مطمئنی برای افزایش طول عمر وجود ندارد، اما تحقیقات نشان داده است افرادی که به دنبال تنوع و تغییر درست در سبک زندگی‌شان هستند، بیشتر عمر می‌کنند. تغییرات سبک زندگی به طور کلی شامل مواردی مانند تنظیم رژیم غذایی، تحرک و فعالیت فیزیکی و حتی افزایش تعاملات اجتماعی است.

در ادامه به برخی دیگر از این تغییرات اشاره می‌شود:

۱) با خورشید آشتی کنید

روزها بیرون بروید و بیشتر زیر نور آفتاب باشید. امید به زندگی را می‌توان به سادگی با بیرون رفتن و آفتاب گرفتن افزایش داد. یک بررسی در سال ۲۰۱۹ به این نتیجه رسید که کمبود ویتامین D با خطر بالاتر مرگ و میر مرتبط است. کمبود این ویتامین با افزایش دو برابری خطر مرگ ناشی از سرطان نیز ارتباط دارد.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سلول‌های پوست را برای تولید ویتامین D تحریک می‌کند. ویتامین D برای بسیاری از عملکردهای حیاتی مانند: رشد و بازسازی استخوان، انقباضات غیر ارادی عضلات (مانند ضربان قلب و گوارش) و تبدیل گلوکز خون (قند) به انرژی ضروری است. کمبود ویتامین D می‌تواند همه این عملکردها را مختل کند و منجر به افزایش خطر شکستگی و پوکی استخوان، بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که ۵۰ درصد از بزرگسالان با سطوح پایین ویتامین D به اندازه کافی زیر نور خورشید نمی‌روند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت ۱۵ دقیقه در روز برای حفظ سطح ویتامین D در افراد سالم کافی است.

مصرف مکمل‌های ویتامین D و خوردن غذاهای غنی از ویتامین D نیز راه‌های مؤثری برای افزایش سطح این ویتامین هستند.

۲) با دوستانتان وقت بگذرانید

امید به زندگی را می‌توان با معاشرت با دوستان و خانواده افزایش داد. مطالعات نشان داده‌اند که هرچه ارتباط افراد با عزیزانشان بیشتر باشد، سلامت کلی نیز ارتقا می‌یابد. شاید به این دلیل باشد که افرادی که ارتباطات سالم دارند، کمتر ریسک می‌کنند و بیشتر مراقب خود هستند. همچنین ممکن است وجود افراد مختلف در زندگی شما، به نوعی باعث کاهش استرس شود. علاوه بر این، افرادی که دارای روابط «معنادار» هستند، امید به زندگی بیشتر و بهتری دارند. روابط معنادار به معنای گفتگو در مورد اعتقادات، علایق یا دیگر موضوعات مشترکی است که طرفین از صحبت کردن پیرامون آن لذت می‌برند.

مطالعه‌ای منتشرشده در مجله PLoS Medicine نشان داد که بر اساس ۱۴۸ مطالعه شامل ۳۰۸۸۴۹ شرکت‌کننده، افرادی که روابط اجتماعی قوی‌تری دارند، ۵۰ درصد کمتر در معرض خطر مرگ زودرس هستند.

۳) روزانه ورزش کنید

بهبود امید به زندگی به شدت با ورزش روزانه مرتبط است. مطالعات جامع نشان داده‌اند افرادی که به طور منظم، حتی سه ساعت در هفته، ورزش می‌کنند، حدود ۷ سال بیشتر از افرادی که ورزش نمی‌کنند، عمر می‌کنند. ورزش روزانه به معنای هر روز باشگاه رفتن نیست. ورزش‌های خانگی مانند یوگا، حرکات کششی، وزنه‌ زدن، شنا یا پیاده‌روی سریع می‌توانند بسیار مفید باشند، خصوص اگر سن‌تان خیلی بالاست.

۴) نخ دندان بکشید!

شاید عجیب به نظر برسد، اما خوب است بدانید استفاده روزانه از نخ دندان ممکن است طول عمر را افزایش دهد. استفاده از نخ دندان، از بیماری لثه پیشگیری می‌کند و جلوی عبور باکتری‌های موجود در دهان از بافت‌های آسیب‌دیده و ورود به جریان خون را می‌گیرد. بیماری لثه (پریودنتیت)، ششمین بیماری شایع در سراسر جهان است و ۱۱ درصد از جمعیت دنیا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته در سال ۲۰۲۰، پریودنتیت شدید نه تنها با افزایش خطر بیماری قلبی، بلکه با افزایش خطر مرگ ناشی از حملات قلبی ارتباط مستقیم دارد.

۵) گیاهخواری، راز طول عمر بیشتر

گیاهخواری این قابلیت را دارد که به شما کمک کند طولانی‌تر زندگی کنید. البته این مسئله بدان معنا نیست که گوشت را سبد غذایی‌تان حذف کنید. اما تحقیقات نشان داده که گیاهخواریِ اصولی، با کاهش مصرف قند و شکر، کاهش مصرف چربی‌های اشباع موجود در غذاهای حیوانی و جلوگیری از چاقی، به طول عمر بیشتر کمک می‌کند.

گیاهخواری هم‌چنین خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی و حتی سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد.

۶) استرس خود را مدیریت کنید

استرس باعث ترشح هورمونی به نام کورتیزول می‌شود که منجر به افزایش ضربان قلب و گاهی تنگی تنفس می‌گردد. تداوم این شرایط در طولانی‌مدت می‌تواند مضر باشد و منجر به اضطراب، افسردگی، فشار خون بالا و بیماری قلبی شود.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استرس طولانی‌مدت می‌تواند موجب پیریِ سلول‌ها شود. بر اساس مطالعات، افزایش سطح کورتیزول باعث تجزیه سلول‌ها و افزایش تولید رادیکال‌های آزاد می‌شود. رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که به DNA سلولی آسیب می‌زنند و باعث پیری و عملکرد نادرست سلول‌ها می‌شوند. این موضوع به نوبه خود باعث ایجاد انواع مختلف سرطان می‌شود.

برای مدیریت بهتر استرس در درازمدت، از درمان‌های ذهنی و جسمی مانند: مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق استفاده کنید.

۷) تلویزیون را خاموش کنید!

با کاهش تماشای تلویزیون، می‌توانید سلامت خود را بهبود بخشید و همچنین امید به زندگی خود را افزایش دهید. تماشای بیش از حد تلویزیون، شما را غیرفعال می‌کند و احتمال افزایش وزن را بالا می‌برد. این عدم تحرک برای ساعات طولانی می‌تواند منجر به کمردرد و گردن‌درد مزمن شود. تماشای زیاد تلویزیون از شکل‌گیری تعامل اجتماعی با کیفیت جلوگیری می‌کند و می‌تواند به اضطراب و افسردگی منجر شود. همه این موارد تأثیر منفی بر سلامتی و هم‌چنین طول عمر شما دارد.

طبق مطالعات، افرادی که به طور متوسط شش ساعت در روز را صرف تماشای تلویزیون می‌کنند، حدود ۵ سال کمتر از افرادی که تلویزیون تماشا نمی‌کنند، زندگی می‌کنند. به طور متوسط، هر ساعت تماشای تلویزیون پس از ۲۵ سالگی، حدود ۲۲ دقیقه از طول عمر بیننده کم می‌کند.

۸) از رفتارهای پرخطر اجتناب کنید

شایع‌ترین علل مرگ و میر در جوانی، تصادفات، جراحات و رفتارهای خشونت‌بار هستند. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ در مجله Aging، رفتارهای پرخطر دیگری نیز وجود دارد که هرکدام به نحوی چند سال از طول عمرتان می‌کاهند. رفتارهایی مانند:

بی‌تحرکی طولانی‌مدت: کاهش ۲-۴ سال از عمر

فشار خون بالا: کاهش ۴-۵ سال از عمر

سیگار کشیدن: کاهش ۵-۷ سال از عمر

سوء مصرف الکل: کاهش ۵-۷ سال از عمر

عدم تحرک بدنی: کاهش ۵-۷ سال از عمر

دیابت نوع ۲: کاهش ۷-۱۰ سال از عمر

با داشتن همزمان چندین ریسک‌فاکتور، خطر مرگ زودرس تشدید می‌شود. برای مثال، افراد کم‌تحرکِ مبتلا به دیابت و چاقی، ۸ تا ۱۳ سال کمتر از حد معمول عمر می‌کنند.

خلیج فارس: نشانه‌های اولیه دیابت همیشه قابل توجه نیستند. بسیاری از افراد ممکن است بدون علامت و برای مدت طولانی از ابتلا به بیماری خود آگاه نباشند.

دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است که بر نحوه پردازش قند خون (گلوکز) توسط بدن تأثیر می‌گذارد. برخلاف دیابت نوع یک که بدن قادر به تولید انسولین نیست، در دیابت نوع ۲، بدن نسبت به انسولین مقاوم می‌شود یا پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند.

این در حالی است که آمار افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا در معرض ابتلا به دلایل مختلفی از جمله شیوع چاقی، سبک زندگی کم تحرک و عادات غذایی نامناسب به طور فزاینده‌ای در سراسر جهان افزایش پیدا کرده است. بر اساس گزارش فدراسیون بین المللی دیابت (IDF) تا سال ۲۰۲۳، دیابت نوع ۲ بیش از ۵۳۷ میلیون بزرگسال را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند فعلی، این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۶۴۳ میلیون و تا سال ۲۰۴۵ به ۷۸۳ میلیون افزایش پیدا کند.

ایالات متحده یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب را درباره دیابت نوع ۲ دارد و تقریباً ۱۱ درصد از جمعیت بزرگسال در این کشور مبتلا هستند. ۹.۶درصد از جمعیت کشورهای اروپایی هم دیابت دارند و این آمار در آلمان و بریتانیا بیشتر گزارش شده است. در آسیا هم چین و هند بیشترین تعداد مبتلایان را دارند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۴۵، هند بیش از ۱۳۴ میلیون دیابتی داشته باشد. در ایران هم ۱۴.۹ درصد از جمعت بالای ۲۵ سال به دیابت مبتلا هستند. در آفریقا آمار شیوع ۴.۵درصد اعلام می‌شود اما به دلیل شهرنشینی و تغییر سبک زندگی تعداد مبتلایان در حال افزایش است. در آمریکای لاتین هم مکزیک و برزیل بالاترین بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ را دارند.
دیابت نوع ۲ بیشتر در افراد میانسال و مسن تشخیص داده می‌شود، اما شیوع آن در میان جمعیت‌های جوان به دلیل افزایش نرخ چاقی و سبک زندگی کم تحرک رو به افزایش است. در آمریکا از هر ۵ کودک، یک نفر مبتلا به دیابت نوع ۲ است. در گروه سنی جوانان (۲۹ تا ۳۰ سال) هم شیوع رو به افزایش است و در سطح جهانی، حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت زیر ۴۰ سال هستند. میانسالان ۴۰ تا ۵۹ ساله هم تقریباً ۴۵ درصد از موارد دیابت جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. در افراد مسن و بالای ۶۰ سال هم یک آمار ۳۵ درصدی از ابتلا گزارش شده است.

دیابت نوع ۲ یک چالش رو به رشد بهداشت جهانی است و با توجه به کاهش سن ابتلا به آن، پیامدهای قابل توجهی برای سیستم‌های بهداشت عمومی دارد. به همین دلیل متخصصان بر تشخیص به موقع و افزایش آگاهی مردم از علائم اولیه بروز این بیماری تاکید زیادی دارند.

به اعتقاد آنها تشخیص به موقع می‌تواند مانع از عوارض جدی و تهدید کننده سلامت فرد شود. همچنین باعث می‌شود که افراد، کنترل بهتری بر سلامت خودشان داشته باشند. شناخت علائم دیابت نوع۲ همچنین به افراد این امکان را می‌دهد تا به موقع مراقبت‌های پزشکی را دریافت کنند که تاثیر مفید و قابل توجهی بر روند بیماری دارد.

۱. تشنگی شدید و مداوم

زمانی که قند خون بالا باشد، باعث تشنگی بیش از حد است که با ادرار مکرر هم تشدید می‌شود. معمولا استفاده از هر نوع نوشیدنی مثل آب هم تشنگی را به طور کامل برطرف نمی‌کند.

۲. تکرر ادرار

زمانی که کلیه‌ها نمی‌توانند مقدار گلوکز بالای خون را حفظ کنند، به برخی از آنها اجازه رسیدن به ادرار را می‌دهند. این باعث می‌شود که افراد به ویژه در طول شب تکرر ادرار داشته باشند.

۳. گرسنگی مداوم و کاهش وزن

بدن افراد از گلوکز خون برای تغذیه سلوهای استفاده می‌کند. زمانی که این سیستم شکسته می‌شود سلول‌ها نمی‌توانند گلوکز را جذب کنند. در نتیجه بدن به طور مداوم به دنبال سوخت بیشتری است که گرسنگی مداوم به فرد می‌دهد. از آن جایی که گلوکز بیش از حد از ادرار خارج می‌شود، ممکن است فرد وزن خود را از دست بدهد، حتی اگر بیشتر بخورد تا گرسنگی او برطرف شود. به همین دلیل کاهش وزن هم می‌تواند نشانه شروع دیابت باشد.

۴. تاخیر در بهبود زخم‌ها

هر میزان سطح گلوکز در خون زیادتر شود، جریان خون را محدود و توانایی بدن را برای بهبود سریع زخم‌ها کاهش می‌دهد. بهبود طولانی‌مدت زخم‌های جزئی یکی از نشانه‌های اختلال در گردش خون است که به دلیل دیابت به وجود می‌آید.

۵. تاری دید

آسیب به شبکیه چشم به دلیل دیابت می‌تواند باعث آسیب عروق خونی در چشم شود. این مساله بینایی را با اختلالاتی مواجه می‌کند که تاری هم جزو آنهاست و می‌تواند نشانه‌های ابتلا به دیابت باشد.

۶. لکه‌های تیره پوستی

تغییرات رنگی تیره و مخملی روی پوست یکی دیگر از علائم هشدار دهنده دیابت نوع ۲ است. این شایع‌ترین مشکل پوستی در دیابت است که معمولا در نواحی زیربغل، گردن و کشاله ران ایجاد و پوست این نواحی هم ضخیم می‌شود. این مساله به دلیل زیاد بودن انسولین در خون است که معمولا در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ اتفاق می‌افتد.

۷. درد عصبی یا بی‌حسی

سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی در دست و پا می‌تواند از نشانه‌ای آسیب‌عصبی یا نوروپاتی دیابتی باشد. این وضعیت معمولا سرعت آرامی دارد و فرد بعد از سال‌های زندگی دیابت را تجربه خواهد کرد اما می‌تواند اولین علامت برای ابتلا به دیابت در آینده باشد.

خلیج فارس: بسیاری به خوردن شیرینی و مواد غذایی شیرین علاقه ویژه‌ای دارند، شیرینی می‌تواند در بهبود وضعیت خلق و خو و آرامش و تسکین خاطر موءثر باشد، اما همین شیرینی می‌تواند در صورت سوءمصرف بیماری تلخ دیابت را در پی آورد. ابتلا به دیابت باعث می‌شود، افراد مبتلا از خوردن بسیاری از خوراکی‌ها محروم شوند.

برای جبران عوارض ناشی از دیابت و کنترل آن نیز ناگزیر شما باید در انتخاب‌های غذایی خود تغییرات گسترده‌ای ایجاد کنید و مواد غذایی مناسب برای کاهش عوارض این بیماری را انتخاب کنید.

فیبر یکی از این مواد غذایی جایگزین است که برای افرادی که از دیابت رنج می‌برند ضروری است، زیرا به تنظیم سطح قند خون، بهبود حساسیت به انسولین، کمک به مدیریت وزن، حمایت از سلامت گوارش و کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی کمک می‌کند. در این مطلب به ۶ میوه و سبزی مفید برای دیابتی‌ها اشاره شده است.

سیب
در حالی که سیب حاوی قندهای طبیعی است، اما فیبر بالایی نیز دارد، به خصوص اگر آن را با پوست بخورید. فیبر موجود در سیب می‌تواند به کاهش سرعت جذب قند در جریان خون کمک کند.

توت‌ها

توت‌ها نسبت به سایر میوه‌ها قند کمتری دارند و حاوی فیبر، آنتی اکسیدان و ویتامین بالایی هستند. آن‌ها می‌توانند یک گزینه خوشمزه و سالم برای بیماران دیابتی باشند.

اسفناج

اسفناج یکی دیگر از سبزیجات غنی از مواد مغذی است که فیبر بالا و کربوهیدرات کمی دارد. این سبزی همچنین سرشار از ویتامین‌های A و C، آهن و سایر مواد مغذی ضروری است.

آووکادو

آووکادو میوه‌ای منحصر به فرد است که سرشار از فیبر، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است. همچنین کربوهیدرات کمی دارد و می‌تواند به افزایش سیری کمک کند.

کلم بروکلی

کلم بروکلی کالری کم و فیبر بالایی دارد و برای بیماران دیابتی انتخابی عالی است. همچنین سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها است.

هویج

هویج یک سبزی ریشه‌ای سرشار از فیبر، ویتامین و آنتی اکسیدان است. این سبزی کالری و کربوهیدرات نسبتا کمی دارد و در صورت مصرف در حد اعتدال، انتخاب خوبی برای بیماران دیابتی است.ش

خلیج فارس:فریدون عزیزی در کارنامه خود سمت‌های فراوانی دارد که همه آن در این مقال نمی‌گنجد؛ از ریاست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گرفته تا مشاورت وزیر بهداشت و ریاست مرکز تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت بهداشت، درمان و آمورش پزشکی. ایشان رئیس فعلی پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و از سال ۱۳۶۹ تا کنون مشاور سازمان جهانی بهداشت است.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از ایرنا، پرسش‌ها از وضعیت شیوع دیابت در کشور شروع و به رابطه بین سبک زندگی ایرانیان و این بیماری کشیده شد. از ضرورت بیمه دیابتی‌ها سوال شد و به پیشرفت‌هایی، چون لوزالمعده مصنوعی و قرص انسولین و استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان دیابت رسید. گفتگو با انتقاد از نقش گرانی موادغذایی در عدم کنترل عوارض دیابت و عدالت در سلامت پایان یافت. متن این مصاحبه در پی می‌آید.

تعداد مبتلایان به دیابت و پیش دیابت در ایران چه تعداد است؟
براساس آخرین اطلاعات ۱۴/۲ درصد افراد بالغ کشور مبتلا به دیابت و ۲۴/۸ درصد مبتلا به پیش دیابت هستند؛ لذا شیوع دیابت از متوسط جهانی (۱۲/۲ درصد) بالاتر است. تخمین زده می‌شود که حدود ۶ میلیون دیابتی و حدود ۸ میلیون مبتلا به پیش دیابت در ایران وجود دارد؛ لذا از هر ۶ نفر افراد بالغ یک نفر قند خون بالا دارند. در کلان شهر تهران از هر ۳ نفر یک نفر قند خون بالاتر از طبیعی دارند.

اطلاعات فوق از مطالعاتی به دست آمده که از سه دهه گذشته هر ۵ تا ۷ سال یک بار در ایران انجام شده است. در این مطالعه قند خون افراد اندازه‌گیری می‌شود. البته فاکتور‌هایی غیر از قند خون هم بوده است، اما مهم‌ترین آن قند خون بوده است. نتیجه این مطالعات نشان داده است که بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افرادی که دیابت دارند از ابتلا خود به دیابت مطلع نیستند. البته این درصد دارد به تدریج کاهش پیدا می‌کند، زیرا افراد وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند معمولا آزمایش قند خون نیز برای آن‌ها نوشته می‌شود.

چرا این همه بیمار دیابتی داریم که از بیماری قند خود مطلع نیستند؟

توجه داشته باشید که افراد ۴۰ سال به بالا حتما باید به طور سالیانه آزمایش قند خون بدهند و اگر قند خونشان طبیعی بود هر سه سال یک بار باید این آزمایش را تکرار کنند. این در همه دنیا رایج است. ولی متاسفانه در ایران این طور نیست چرا که ما سیستم منظمی برای ارائه خدمات بهداشتی منظم و دقیق نداریم. از این رو وقتی بیماری دیابت را در مراجعین تشخیص می‌دهیم که ۵ تا ۱۰ سال از شروع این بیماری گذشته است و بیمار به خیلی از عوارض دیابت و یا بیماری‌های همراه آن مانند چربی خون و فشارخون نیز دچار شده است. در مورد پیش دیابتی‌ها وضع از این هم بدتر است، چون آن‌ها هیچ علامتی ندارند که بدانند پیش دیابت دارند.

در حالی که ما باید یک سیستم بهداشت و درمان صحیحی داشته باشیم که همه افراد بالای ۴۰ سال را از نظر ابتلا به دیابت یا پیش دیابت بسنجیم. حتی در مورد افراد زیر ۴۰ سالی که در معرض خطر هستند نیز باید چنین سیستمی باید وجود داشته باشد. منظور از افراد در معرض خطر افراد چاق یا آن‌هایی هستند که والدین دیابتی دارند و یا عوامل خطر ابتلا به دیابت را دارا هستند.

با وضعیت فعلی جامعه و با توجه به این که کودکان ما نیز به سمت چاقی می‌روند باید افراد زیر ۲۰ سال در معرض خطر نیز تحت آزمایش قرار گیرند. وقتی ما ۲۵ سال پیش مطالعه‌ای را در تهران انجام دادیم اکثر کودکان وزن طبیعی و تنها درصد کمی وزنی بالاتر از حد استاندارد داشتند. عده‌ای نیز وزن کمتر از حد طبیعی داشتند، چون مواد غذایی لازم به بدن آن‌ها نمی‌رسید، اما آخرین مطالعه نشان می‌دهد که ۲۰ تا ۲۵ درصد کودکان تهرانی دچار اضافه وزن هستند که همین چاقی آن‌ها را در سنین نوجوانی مستعد به ابتلای به دیابت نوع دو می‌نماید. شناسایی این کودکان نیاز به سیستم بهداشتی دقیقی دارد که ما هنوز فاقد آن هستیم.

با توجه به اینکه جمعیت ایران به سمت سالمندی پیش می‌رود در آینده چند میلیون دیابتی خواهیم داشت؟

در ۳۰سال گذشته تعداد دیابتی‌ها دو برابر شده است. مطالعه قند و لیپید تهران نشان داده است که هر سال یک درصد به دیابتی‌ها و ۴ درصد به پیش دیابتی‌ها اضافه می‌شود. البته این افزایش در شهر‌های کوچک و روستا‌ها کمتر است؛ لذا به نظر می‌رسد که اگر تغییری در سبک زندگی افراد جامعه ایجاد نشود و رشد اضافه وزن و چاقی کماکان ادامه یابد، سالیانه حدود ۵۰۰ هزار نفر فرد دیابتی اضافه شوند.

چه رابطه‌ای بین سبک زندگی فعلی ایرانیان و ابتلا به بیماری دیابت وجود دارد؟

صنعتی شدن امور و تغییر در سبک زندگی انسان‌ها در نیمه دوم قرن گذشته که شامل مصرف انرژی زیاد و تغذیه ناسالم و نیز کاهش فعالیت بدنی بوده است، شیوع اضافه وزن و چاقی و نیز شیوع و بروز بیماری دیابت را افزایش داده است. اصلاح شیوه زندگی شامل تغذیه سالم و فعالیت بدنی مطلوب و احتراز از اضافه وزن و چاقی می‌تواند از افزایش شیوع بیماری دیابت جلوگیری کند. درمان صحیح پرفشاری خون و اختلالات چربی خون نیز می‌تواند در کاهش بروز دیابت مؤثر باشد.

اشکالات رژیم غذایی ایرانیان چیست که آن‌ها را مستعد ابتلا به بیماری دیابت می‌کند؟

مصرف غذا‌های انرژی‌زا باید متناسب با میزان فعالیت بدنی باشد. اگر کالری (انرژی) دریافتی روزانه ما بیشتر از کالری مصرفی ما از طریق ورزش، پیاده‌روی و فعالیت بدنی باشد، کالری اضافه به صورت بافت چربی ذخیره می‌شود و سبب اضافه وزن و چاقی خواهد شد. تغذیه ناسالم شامل مصرف زیاد فست فود، پفک‌ها، نان و برنج و غذا‌های سرخ‌کرده و چرب این مساله را تشدید می‌کند. افراد می‌توانند با مشاوره با متخصص تغذیه، رژیم‌های غذائی سالم که در آن مصرف میوه و سبزیجات کافی، کاهش گوشت قرمز و مصرف مناسب غلات و مرغ و ماهی منظور شده است، دریافت و از بروز اضافه وزن و چاقی و دیابت جلوگیری کنند. البته باید توجه داشت که زمینه ابتلا به دیابت در افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، وجود دارد. ولی در این افراد نیز رژیم غذائی سالم و فعالیت بدنی مناسب می‌تواند بروز بیماری را به تأخیر بیاندازد و شدت بیماری دیابت را کاهش دهد.

چرا روی گوشت قرمز تاکید شده است؟

مطالعات فراوانی نشان داده‌اند که در جمعیت‌هایی که بیشتر گوشت قرمز مصرف می‌کنند در مقایسه با جوامعی که که بیشتر سبزیجات، میوه‌جات، ماهی و گوشت مرغ استفاده می‌کنند، بروز چاقی و دیابت بیشتر است. چون هم کالری گوشت قرمز زیاد است هم چربی‌های غیراشباع زیادی در گوشت قرمز وجود دارد که جذب بدن انسان می‌شود. حتی در گوشت لخم قرمز نیز بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کالری از الیاف ریز چربی است که بین عضلات آن وجود دارد. این کالری بالا باعث افزایش وزن و چاقی و بیشتر شدن چربی‌های اشباع شده در بدن انسان می‌شود.

مصرف این مواد باعث افزایش چربی، کلسترول بد و ایجاد مشکلات قلبی و عروقی در مصرف کننده می‌شود. از این رو شاهدیم که افرادی که زیاد استیک می‌خورند یا کله پاچه مصرف می‌کنند خیلی بیشتر از آن‌هایی که گوشتشان را از ماهی و مرغ تامین می‌کنند دچار بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شوند.

از نظر تغذیه رژیم غذایی مدیترانه‌ای بهترین رژیم غذایی است. یعنی رژیم مردم ساکن سواحل دریای مدیترانه که ماهی و سبزیجات و روغن زیتون مصرف می‌کنند. آن‌ها ماهی و مرغ را به اندازه کافی و نه خیلی زیاد صرف می‌کنند. اما متاسفانه در ایران و به خصوص در استان‌های شمالی مانند آذربایجان، برخی قسمت‌های گیلان و مازندران، تهران، اصفهان و یزد مصرف گوشت قرمز و دریافت بالای کالری غذایی در نتیجه نرخ دیابت و چاقی بالاست. در استان‌هایی مانند خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان، اما مصرف گوشت قرمز و کالری دریافتی پایین است؛ لذا در این دو استان هم چاقی کمتر است هم دیابت.

آیا گوشت سفید کفاف نیاز بدن کودکان را می‌دهد؟

بدن ما پروتئین مصرفی خود را از دو جا دریافت می‌کند یکی از منشا حیوانی و دیگری از منشا گیاهی. در مورد پروتئین حیوانی زیاد تفاوت نمی‌کند شما آن را از مرغ و ماهی دریافت کنید یا از گوشت قرمز. پروتئین گیاهی هم بیشتر در حبوبات است. همچنین ما بخشی از پروتئین بدنمان را از لبنیات می‌گیریم. حتی خود نان هم مقداری پروتئین دارد؛ بنابراین اگر مواد غذایی سالم مصرف شود دریافت پروتئینی که برای رشد کودکان لازم است صددرصد ممکن می‌شود. البته ما مصرف گوشت قرمز را به طور کامل منع نمی‌کنیم. استفاده از گوشت قرمز به تعداد ۲ تا ۳ بار در هفته خوب است. چون بعضی مواد لازم برای بدن مانند آهن و ویتامین ب ۱۲ از راه گوشت قرمز به بدن می‌رسد. اما هفته‌ای دو تا سه بار مصرف ۶۰ تا ۱۰۰ گرم گوشت قرمز برای بدن کافی است.

ضرورت پوشش بیمه‌ای بیماران دیابتی چیست؟

بیماری دیابت، یک بیماری مزمن است که در تمام عمر فرد مبتلا وجود دارد. مهمترین عامل مؤثر در کنترل دیابت «خود مراقبتی» است؛ لذا فرد دیابتی باید امکانات کافی برای تغذیه سالم، فعالیت بدنی مناسب، وسایل تشخیص نوسانات قند خون و استفاده از انواع دارو‌های مؤثر برای کنترل قند، فشارخون و چربی خون و دارو‌های کاهنده انعقاد خون را داشته باشد. «خود مراقبتی» و کنترل دیابت برای اکثریت افراد دیابتی فقط با حمایت بیمه‌ها امکان پذیر است.

باتوجه به مشکلات نظام ارائه خدمات سلامت در کشور و کم‌توانایی بیمه‌ها در حمایت از بیماران دیابتی، امور فوق به خوبی انجام نمی‌شود. این امر سبب عدم پیشگیری از بروز عوارض دیابت می‌شود و بسیاری از بیماران دچار عوارض رگ‌های بزرگ (مانند سکته قلبی، نارسائی قلبی و مرگ) و یا عوارض رگ‌های کوچک (مانند مشکلات دید و نابینائی، نارسائی کلیه، گرفتاری اعصاب در دیابت و یا زخم پای‌دیابتی) می‌شوند که مخاطرات زیاد برای بیماران و هزینه‌های کلان برای نظام سلامت کشور ایجاد می‌کند. بیمه‌ها می‌توانند با افزایش قدرت «خود مراقبتی» فرد دیابتی از عوارض دیابت و هزینه‌های فوق‌العاده آن‌ها جلوگیری کنند.

فقط نباید به دارو فکر کرد. متاسفانه بیمه‌های ما برای تشخیص پیش دیابت به دیابت پولی نمی‌پردازند. برای مراقبت‌های قبلی که بیمار باید داشته باشد از جمله تغذیه سالم، فعالیت‌های بدنی و مواردی از این قبیل وجهی پرداخت نمی‌کنند. اصولا ما همه پوشش بیمه‌ای خود را روی خدمات پزشک معطوف کرده ایم و این نمی‌تواند به خود مراقبتی دیابتی کمک کند.

ما از پیرا پزشکان و پرستاران و متخصصان تغذیه برای کنترل دیابت یا پیش‌دیابت استفاده نمی‌کنیم و این نقص عمده ارائه خدمات سلامت به بیماران دیابتی و پیش دیابتی است. این‌ها را باید بیمه‌ها تامین کنند. در کشور‌های پیشرفته عمده کار مراقبت دیابتی‌ها و پیش دیابتی‌ها توسط پیراپزشکان و پرستاران انجام می‌شود. آن‌ها حتی هر یکی دو ماه به این بیماران زنگ می‌زنند و اقدامات خودمراقبتی که آن‌ها باید انجام دهند را به ایشان یادآوری می‌کنند و حتی نتیجه آزمایش قند خون آن‌ها را می‌خواهند. این پیگیری‌های متعدد برای بیماری‌های مزمن لازم است.

پرسش بعدی مربوط به انسولین‌های نوع جدید است. این انسولین‌ها چقدر در کنترل دیابت مؤثرند؟

انسولین داروی حیاتی برای دیابت نوع ۱ (دیابت کودکان و نوجوانان) و نیز برای مبتلایان به دیابت نوع ۲ وابسته به انسولین می‌باشد. بسیاری از بیماران دیابت نوع ۲ می‌توانند از دارو‌های خوراکی برای کنترل قند خون استفاده کنند. هر نوع انسولین مانند انسولین ساده (رگولار)، انسولین طولانی مدت (NPH) و انسولین‌های نوترکیب می‌توانند قندخون را کنترل کنند. انسولین‌های رگولار و NPH ترکیبات قدیمی‌تر و ارزان هستند، انسولین‌های نوترکیب جدیدتر و گران‌تر هستند. از نظر کنترل قند خون هر دو مؤثرند. انسولین‌های نوترکیب کمتر سبب علایم کاهش قندخون می‌شوند و مزیت آن‌ها بیشتر در سهولت تزریق (بصورت قلم) است.

بحث لوزالمعده مصنوعی چیست که مطرح شده است؟

این‌ها همه‌اش در حد تحقیقات است. حتی پمپ‌های انسولین که اکنون وجود دارد هزینه‌اش فوق‌العاده زیاد است و مراقبت خاص خود را می‌خواهد. شما باید دستگاهی داشته باشید که در طول روز چندین بار قند خونتان را اندازه‌گیری کند. این نوع پمپ‌ها فقط برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و یا بیماران دیابت نوع ۲ که کنترل آن‌ها مشکل باشد، کارایی دارد، به شرط اینکه از عهده مخارج آن برآیند.

موضوع استفاده از سلول‌های بنیادی در بیماران دیابتی چیست؟

۲۰ سال پیش موجی از امیدواری در زمینه درمان دیابت با استفاده از سلول‌های بنیادی در دنیا به وجود آمد و مقالاتی در نشریات بسیار معتبر پزشکی دنیا هم منتشر شد. دولت کانادا هم برای موسسه‌ای که به طور وسیع به کار در این زمینه پرداخته بود بودجه قابل توجهی تدارک دید. اما همان طور که از اول پیش‌بینی می‌شد، نشان داده شد که این سلول‌ها دوامشان در داخل بدن انسان به اندازه سلول‌های معمولی نیست و بعد از ۸ تا ۹ سال مشاهده شد آن‌هایی که سلول‌های بنیادی دریافت کرده بودند و به همین خاطر یا دیگر انسولین نمی‌زدند یا مقدار مصرفی انسولین شان کم شده بود دو مرتبه نیاز بدنشان به انسولین افزایش پیدا کرد. اکنون نیز این تحقیقات ادامه دارد تا روش‌هایی را پیدا کنند تا ماندگاری این سلول‌های بنیادی در بدن بیشتر شود.

قرص انسولین چه؟

انسولین به دلیل این که خود نوعی پروتئین است در دستگاه گوارش از بین می‌رود؛ لذا باید آن را به صورتی درآورد که اولا در دستگاه گوارش از بین نرود و در ثانی مدتی طولانی در بدن باقی بماند تا ما با مصرف یک یا دو قرص در روز بتوانیم دیابت افراد را کنترل کنیم. این‌ها هنوز در حد تحقیقات است. اکنون انسولین استنشاقی نیز درست شده است و می‌توان با روزی دو یا سه بار استنشاق آن، قندخون را تنظیم کرد. ولی تنظیم تغییرات قندخون با این فرآورده‌ها خیلی مطلوب نیست و هنوز در سطح تحقیقات علمی است.

مدتی است آمپول‌هایی وارد بازار شده است که هم وزن را کم می‌کند هم قند خون را کنترل می‌کند. نظرتان درباره این دارو‌ها چیست؟

کسانی که می‌خواهند این دارو‌ها را مصرف کنند این را بدانند که تاثیرات این دارو‌ها موقت است یعنی اگر میلیون‌ها تومان هم خرج کنند وقتی این دارو‌ها را قطع کنند افزایش وزنشان دوباره بر می‌گردد. اما به نظر می‌رسد این دارو‌ها برای دیابتی‌هایی که زمینه بیماری‌های قلبی و عروقی دارند مفید باشد. یعنی می‌تواند از بروز عوارض قلبی و کلیوی جلوگیری کند و یا بیماری آن‌ها را تخفیف دهد. از طرفی بیماران دیابتی هستند که چاق هستند و به هر دلیلی نمی‌توانند چاقی خود را از بین ببرند. برای این دسته هم مفید است. بعضی از این دارو‌ها با تزریق هفته‌ای یکبار می‌توانند تا حدود ۲۰ درصد وزن را کاهش دهند. اگر فرد بتواند ۲۰ درصد وزن خود را کاهش دهد مسلما دیابت خود را نیز خوب کنترل خواهد کرد. اما این دارو‌ها خیلی گران هستند. ضمن این که سابقه استفاده از این آمپول‌ها در دنیا به حدود یک دهه برمی‌گردد و ما نمی‌دانیم در طولانی مدت چه عوارضی ممکن است بروز کند.

دارو‌های گیاهی برای کنترل قند خون تاثیر دارد یا خیر؟

دارو‌های گیاهی به مقدار بسیار کمی ممکن است قند خون را پایین بیاورند. این‌ها در حقیقت کمتر از ضعیف‌ترین داروی صنعتی قند خون را پایین می‌آورند. اما روی آثار این دارو‌ها کار نشده است و ما از عوارض مصرف بسیاری از آن‌ها اطلاع نداریم. افراد دیابتی می‌توانند دارو‌های گیاهی مصرف کنند، اما باید بدانند این دارو‌ها به هیچ عنوان جایگزین دارو‌های صنعتی، چون متفورمین نمی‌شود؛ و اگر بخواهیم دیابت را تعریف کنیم…

دیابت را نمی‌شود تعریف جامعی کرد. دیابت فقط بیماری قند خون نیست. دیابت با افزایش چربی‌ها، افزایش فشارخون و تغییرات عروق بزرگ و کوچک بدن همراه است. دیابت بیماری جامعی است که متاسفانه همه سیستم‌های بدن را درگیر می‌کند، اما ما آن را به نام بیماری قند خون می‌شناسیم.

با توجه به پیشرفت علم آیا می‌توانیم به درمان دیابت امیدوار باشیم؟

بیماری‌هایی مثل دیابت، چربی خون و فشارخون بیماری‌های مزمنی هستند که به نظر نمی‌رسند در آینده نزدیک بتوانیم برای درمان قطعی آن‌ها امیدوار باشیم. این بیماری‌ها برخلاف بیماری‌های واگیردار و عفونی که فقط یک عامل در بروز آن‌ها دخالت دارد و اگر آن عامل را از بین بریم بیماری کاملا درمان می‌شود چند عاملی هستند. عامل بروز بیماری‌های غیرواگیر مجموعه‌ای از عوامل هستند که نیمی از آن‌ها ژنتیک و نیمی اپی ژنتیک هستند.

اپی‌ژنتیک یعنی این که فرد ژن مثلا دیابت را نداشته باشد، اما به دلیل سبک زندگی، مستعد دیابت می‌شود. چون مجموعه‌ای از عوامل در ایجاد این بیماری‌ها نقش دارد به نظر می‌رسد به این زودی نمی‌توانیم روش‌های دقیقی برای درمان کامل آن‌ها به دست آوریم.

چه توصیه‌هایی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت دارید؟

برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نیاز به آموزش صحیح جامعه برای تغذیه سالم و فعالیت بدنی و نیز تمهیدات کشوری برای سالم بودن و امن بودن غذاها، حمایت‌های تغذیه سالم، توجه خاص بیمه‌ها برای پوشش کامل، فعالیت‌های جلوگیری از اضافه وزن و چاقی، بیماریابی در مراحل پیش‌دیابتی و مراقبت صحیح آن‌ها است.

برای پیشگیری، تمهیدات و تسهیلات دولتی برای تغذیه سالم و فعالیت بدنی، در اختیارداشتن انواع وسایل تشخیصی و درمانی با پوشش کامل بیمه‌ها ضروری است. علاوه بر این، توانایی افراد دیابتی برای تغذیه سالم باید مورد نظر قرار گیرد.

وقتی مردم نمی‌توانند لبنیات مورد نیاز را به علت قیمت بالای آن هر روز مصرف کنند چه می‌شود کرد؟ ما در مطالعه شهر تهران این موضوع را برای ۲۵ سال بررسی کرده‌ایم که افراد مورد مطالعه چه نوع غذایی را مصرف می‌کنند. نتیجه نشان داد که آن مقدار لبنیاتی که باید در طول یک روز مصرف کنند در یک هفته مصرف کرده‌اند. در حالی که می‌دانیم که مثلا افراد بالای ۵۰ سال هر روز باید معادل ۲ تا ۳ لیوان شیر مصرف کنند تا از پوکی استخوان در آن‌ها جلوگیری به عمل آید. ضمن اینکه باید دانست پوکی استخوان در بین دیابتی‌ها بسیار رایج است. یا اگر بیمار دیابتی هر روز میوه و سبزیجات لازم را مصرف کند با این قیمت میوه‌های امسال که از کیلویی ۷۰،۸۰ هزار تومان پایین نیامده است، چه بخشی از درآمد ماهانه خود را صرف این کار خواهد کرد؟!

فرمایش دیگری هم دارید؟
کشور باید برای بیماران مبتلا به دیابت حساب ویژه‌ای باز کند که اولا از ابتلای به این بیماری جلوگیری شود و ثانیا حمایت‌های ویژه‌ای برای تشخیص، درمان و کنترل صحیح بیماری در نظر گرفته شود. در این میان اقدامات وزارت بهداشت و حمایت‌های خاص بیمه‌ها ضروری است. عدالت در سلامت به ما گوشزد می‌کند که حمایت‌های کاملی برای پیشگیری اولیه، تشخیص و درمان بیماری‌های مزمن غیر واگیر داشته باشیم و از هزینه‌های گزافی که این بیماری‌ها ایجاد می‌کنند و از از کارافتادگی انسان‌ها جلوگیری کنیم.