دانش‌ بنیان

علیرضا چمکوری*

شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان پیشروان نوآوری و توسعه فناوری، نقش حیاتی در رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی پایدار دارند. دولت‌ها با درک اهمیت این شرکت‌ها، برنامه‌ها و اولویت‌های خاصی را برای حمایت و تقویت آن‌ها تدوین می‌کنند.

در این یادداشت، به بررسی اولویت‌های مهم دولت چهاردهم برای شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخته و تاثیرات این اولویت‌ها بر رشد و توسعه این شرکت‌ها مورد تحلیل قرار گرفته است.

1.توسعه زیرساخت‌های فناوری

1-1- اینترنت پرسرعت و شبکه‌های ارتباطی

یکی از اولویت‌های کلیدی دولت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، به‌ویژه اینترنت پرسرعت است. دسترسی به اینترنت با کیفیت و پهنای باند مناسب، پیش‌نیاز اساسی برای انجام تحقیقات، توسعه محصولات جدید و تعاملات بین‌المللی است. دولت‌ها باید سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در شبکه‌های ارتباطی انجام دهند تا شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند به صورت مؤثر و سریع به اطلاعات و بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند.

1-2-مراکز داده پیشرفته

ایجاد و توسعه مراکز داده پیشرفته از دیگر اولویت‌های دولت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. این مراکز می‌توانند به شرکت‌های دانش‌بنیان امکانات مورد نیاز برای ذخیره‌سازی، پردازش و تحلیل داده‌ها را فراهم کنند. دسترسی به زیرساخت‌های قدرتمند داده به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با سرعت بیشتری به توسعه فناوری‌های جدید بپردازند و در عرصه رقابت جهانی باقی بمانند.

2-حمایت مالی و اعتباری

2-1- وام‌های کم‌بهره و تسهیلات مالی

یکی از بزرگترین چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، دسترسی به منابع مالی است. دولت‌ها باید برنامه‌های ویژه‌ای برای ارائه وام‌های کم‌بهره و تسهیلات مالی به شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر بگیرند. این حمایت‌ها می‌توانند به کاهش فشارهای مالی شرکت‌ها کمک کرده و امکان توسعه و نوآوری بیشتر را فراهم کنند.

2-2-  صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)

ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) یکی از راهکارهای دولت برای جذب سرمایه‌های خصوصی و حمایت از پروژه‌های نوآورانه است. این صندوق‌ها می‌توانند منابع مالی لازم را برای توسعه فناوری‌های جدید و تجاری‌سازی آن‌ها فراهم کنند. همچنین، ارائه مشوق‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای سرمایه‌گذاران خصوصی ایجاد کند.

3-  تسهیل قوانین و مقررات

3-1- اصلاح قوانین مرتبط با کسب‌وکار

دولت‌ها باید به دنبال اصلاح و ساده‌سازی قوانین و مقررات مرتبط با کسب‌وکارهای دانش‌بنیان باشند. تسهیل فرآیند ثبت شرکت، کاهش بروکراسی‌های اداری و ارائه مشوق‌های قانونی می‌توانند به افزایش سرعت راه‌اندازی و توسعه این شرکت‌ها کمک کنند. این اصلاحات می‌توانند محیط کسب‌وکار را برای شرکت‌های دانش‌بنیان دوستانه‌تر و جذاب‌تر کنند.

3-2-حفاظت از مالکیت فکری

تقویت سیستم حفاظت از مالکیت فکری یکی دیگر از اولویت‌های دولت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. ایجاد مکانیزم‌های موثر برای ثبت و حفاظت از اختراعات، ایده‌ها و نوآوری‌های شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند انگیزه آن‌ها را برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه افزایش دهد. همچنین، تضمین حقوق مالکیت فکری می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی کمک کند.

4- تقویت همکاری‌های بین‌المللی

4-1- انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری علمی و فناوری

دولت‌ها باید به دنبال تقویت همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های علمی و فناوری باشند. انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری با کشورهای پیشرفته می‌تواند به تبادل دانش و فناوری کمک کرده و فرصت‌های جدیدی برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد کند. این همکاری‌ها می‌توانند به انتقال تکنولوژی‌های نوین و بهبود کیفیت محصولات و خدمات کمک کنند.

4-2- حضور در نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی

حضور فعال شرکت‌های دانش‌بنیان در نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی یکی دیگر از برنامه‌های دولت برای تقویت این شرکت‌ها است. این حضور می‌تواند به شناخته شدن بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان در سطح جهانی و جذب سرمایه‌گذاران و شرکای تجاری جدید کمک کند. دولت می‌تواند با ارائه حمایت‌های مالی و تسهیلاتی، شرکت‌ها را به شرکت در این رویدادها تشویق کند.

5- توسعه منابع انسانی

5-1- آموزش و پرورش نیروی کار متخصص

توسعه منابع انسانی به‌عنوان یکی از اولویت‌های اساسی دولت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان مورد توجه قرار دارد. برنامه‌های آموزشی و تربیتی برای افزایش مهارت‌های علمی و فنی نیروی کار می‌تواند به ارتقای کیفیت و بهره‌وری شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کند. برگزاری دوره‌های تخصصی، کارگاه‌های آموزشی و حمایت از پژوهش‌های علمی از جمله این برنامه‌ها است.

5-2- تشویق به همکاری بین دانشگاه‌ها و صنایع

دولت‌ها باید به دنبال تقویت همکاری بین دانشگاه‌ها و صنایع باشند. ایجاد بسترهای همکاری مشترک بین دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به انتقال دانش و فناوری، توسعه پروژه‌های تحقیقاتی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های علمی کمک کند. این همکاری‌ها می‌توانند به افزایش نوآوری و رقابت‌پذیری شرکت‌های دانش‌بنیان منجر شوند.

نتیجه‌گیری

دولت‌ جدید با تعیین و اجرای اولویت‌های کلیدی در زمینه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند نقش مهمی در تقویت و توسعه این شرکت‌ها ایفا کند. توسعه زیرساخت‌های فناوری، حمایت مالی و اعتباری، تسهیل قوانین و مقررات، تقویت همکاری‌های بین‌المللی و توسعه منابع انسانی از جمله اولویت‌های مهمی هستند که می‌توانند به رشد و پایداری شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کنند. با اجرای این سیاست‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند به موتور محرک اقتصاد کشور تبدیل شده و نقش حیاتی خود را در توسعه فناوری و نوآوری ایفا کنند.

*عضو هیات علمی گروه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر