دانشگاه خلیج فارس

خلیج فارس: در پی انتشار جوابیه دانشگاه خلیج فارس پیرامون افت رتبه دانشگاه در رتبه بندی بین المللی تایمز، یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه به نقد این پاسخ پرداخته که در ادامه می خوانید:

در ابتدا باید از اینکه مسئولین دانشگاه پذیرفته‌اند در برخی شاخص‌ها مانند کیفیت پژوهش و ارتباط با صنعت افت وجود داشته است و نیاز به آسیب‌شناسی و بازنگری در سیاست‌گذاری‌ها دارد، تشکر نمود.

همچنین اینکه تلاش شده پاسخ در قالب اعداد و شاخص‌ها داده شود خود گام رو به جلویی است. هرچند نوع تفسیر اعداد و واقعیت اتفاق افتاده متفاوت از ادعاهای مطرح شده است.

در متن پاسخ نوشته شده تاکید بر ارتقای رتبه دانشگاه شده است و برای این تایید 3 مورد را ذکر کرده‌اند:

1-افزایش رتبه دانشگاه در میان دانشگاه‌های جامع از 21 در سال 2024 به 16 در سال 2025

2- تقدیر وزارت علوم از رتبه دانشگاه در سال 1402

3- کسب رتبه در جشنواره شهید رجایی

پاسخ این سه مورد به تفصیل و با ارجاع به منابع معتبر داده می‌شود:

مورد اول: با مراجعه به سایت موسسه تایمز (www.timeshighereducation.com) می توان تمامی اعداد و شاخص‌ها و رتبه دانشگاه‌ها را دریافت کرد که در دسترس عموم نیز قرار دارد. از این رو بیان ارتقای رتبه دانشگاه بوشهر در حالی که به راحتی می توان با بررسی اعداد آن را زیر سوال برد، اقدام عجیب و غیرقابل باور از سوی یک نهاد علمی است.

بزرگواران تاکید کرده اند رتبه در میان دانشگاه‌های جامعه صعود کرده است، حال آنکه رتبه کلی دانشگاه خلیج فارس در تایمز طی سال‌های 2024 و 2025 تغییری نداشته و رتبه 1200الی 1500 است.

اما چگونه اعداد 16 و 21 از محاسبات دوستان استخراج شده و به عنوان ارتقا به مخاطبان ارائه گردیده است؟

برای پاسخ کاری راحت اما غیرعلمی انجام شده است! صرفا دانشگاه های جامع را که دارای رتبه بالاتر هستند شمارش شده، بدون توجه به این نکته که چند دانشگاه هم رتبه ما هستند! و این دانشگاه ها از لحاظ شاخص‌ها در مقایسه با ما در چه جایگاهی هستند!

در سال 2025 تعداد 7 دانشگاه جامع: لرستان، رازی، شهید چمران اهواز، شهرکرد، مراغه، مازندران و یزد از رتبه تایمز 1000 تا 1200 به رتبه 1200 تا 1500 نزول کرده‌اند و چون این دانشگاه‌ها در رتبه مشابه دانشگاه خلیج فارس قرار گرفته اند، از لیست شمارش حذف شدند!

برای همین لازم است با توجه به قرار گرفتن 14 دانشگاه جامع در رتبه 1200 تا 1500، برای مقایسه این دانشگاه‌ها سراغ شاخص‌ها برویم.

در انتهای این پاسخ، لیست کامل دانشگاه‌ای ایران به همراه عدد شاخص آنها آورده شده است. برای همین به راحتی می توان دید که درست است اکثر دانشگاه‌های ایران در شاخص ها افت کرده و حتی رتبه برخی در تایمز نزولی شده، اما افت رتبه دانشگاه خلیج فارس در شاخص های مختلف بسیار زیاد است متاسفانه باز تاکید می شود، بترین راه برای تحلیل مقایسه دانشگاه های جامع ایران در هر شاخص است که مشخص می کند ما در چه جایگاهی قرار داریم.

به جدول زیر توجه فرمایید:

مورد دوم: در گزارش اولیه اشاره به افت رتبه دانشگاه در سال 2025 (معادل 1403) شده است که مبنای آن رتبه بندی تایمز بود که حدود 5 ماه پیش اعلام شده است.

حال آنکه تقدیر وزارت علوم در سال 1402 مربوط رتبه بندی سال 1401 ISC است ( لینک خبر: https://pgu.ac.ir/fa/news/2467) و با مراجعه به سایت ISC (رتبه بندی دانشگاههای جهان اسلام) قسمت روش شناسی متوجه می شوید که برای محاسبه رتبه دانشگاه‌ها در سال 1401 براساس داده‌های مربوط به سال‌های 1397-1399 است و لذا این دستاورد هیچگونه ارتباطی با دوران مدیریت فعلی دانشگاه ندارد و احتمالا در آینده نزدیک هنگامی که داده‌های مربوط به سال‌های اخیر به این رتبه‌بندی وارد شود باید انتظار افت شدید رتبه دانشگاه در این رتبه‌بندی نیز خواهیم بود (در گزارش اولیه توضیح داده شد که در رتبه‌بندی تایمز، رتبه سال 2025 دانشگاه‌ها بر مبنای داده‌های سال‌های 2022 (معادل 1400) و 2023(معادل 1401) است.)

برای نمونه و در نقد گفته مسئولان دانشگاه، انتهای این مطلب لیست کامل شاخص‌های محاسبه شده توسط تایمز برای دانشگاه‌های ایران آورده شده است که می توان این دانشگاه را با هر دانشگاه دیگری مقایسه نمود.

مورد سوم: درخصوص کسب رتبه در جشنواره شهید رجایی، ضمن تبریک به مسئولین دانشگاه باید به این نکته اشاره کرد که این جشنواره هیچگونه ارتباطی با رتبه‌بندی‌های معتبر دانشگاه‌ها ندارد. این جشنواره توسط سازمان اداری و استخدامی کشور هر سال انجام می شود و صرفا بر مبنای تحول اداری دستگاه‌های اجرایی و با هدف ارتقای کیفیت خدمت‌گذاری به ملت بنا نهاده شده است (اطلاعات بیشتر در: https://B2n.ir/f46851). لذا برگزیده شدن در این جشنواره هیچگونه سنخیتی با کسب رتبه در رتبه‌بندی‌های معتبری که مبنای آنها آموزش، پژوهش و ارتباط با جامعه و صنعت است، ندارد.

گواه آن نیز لیست دانشگاه‌های برگزیده این جشنواره در سال 1403 است: دانشگاه‌های بین‌المللی امام خمینی(ره) (رتبه 45 در ISC و 800-1000 در تایمز)، تربیت مدرس(رتبه 6 در ISC و عدم حضور در تایمز)، خلیج فارس(رتبه 38 در ISC و 1200-1500 در تایمز)، دانشگاه رازی(رتبه 13 در ISC و 1200-1500 در تایمز) و صنعتی اراک (رتبه 83 در ISC و عدم حضور در تایمز).

با مقایسه ساده رتبه این دانشگاه‌ها می توان دید که جشنواره شهید رجایی در فضایی کاملا متفاوت با رتبه بندی دانشگاه ها و با اهداف دیگری برگزاری می گردد.

در پایان مجدد این نکته تاکید می‌گردد که هم در گزارش اولیه و هم در این پاسخ هیچگونه اهداف سیاسی و یا مغرضانه دنبال نشده است و صرفا به عنوان یک هشدار جدی برای از دست رفتن جایگاه تنها دانشگاه جامع استان این متن‌ها نگاشته شده است. امید آن است که مسئولین دانشگاه به جای کتمان واقعیت‌های عیان و مستند به چاره‌اندیشی پرداخته و رویکردهای مدیریتی متفاوتی در پیش گیرند.

امضاء محفوظ

در این زمینه

خلیج فارس: روابط عمومی دانشگاه خلیج فارس در واکنش به انتشار گزارشی پیرامون افت رتبه این دانشگاه جوابیه ای ارسال کرد.

متن این جوابیه در ادامه می خوانید:

از آنجا که دانشگاه خلیج فرس انتقاد را فرصتی برای شناخت نقاط ضعف و یافتن راه کارهایی برای رفع آن ها می داند، از نقد سازنده و منصفانه استقبال و آن را فرصتی مغتنم برای ارتقای کیفیت عملکرد خود می‌داند.

دانشگاه خلیج فارس همواره در تلاش بوده است تا با شفافیت و صداقت، اطلاعات صحیح و دقیق را به مخاطبان خود ارائه دهد. در همین راستا، در پاسخ به خبر منتشر شده، توضیحات زیر را به استناد گزارش گروه علم سنجی دانشگاه به استحضار مخاطبان محترم این رسانه و سایر خوانندگان فهیم می‌رساند:

دانشگاه خلیج فارس در سال 2021 و پس از احراز پیش شرط های لازم جهت ورود به نظام رتبه بندی جهانی تایمز، توانست برای نخستین بار در سال 2022 در این نظام حضور یابد.

از آن زمان تا کنون، سالیانه حاصل تلاش های جمعی کلیه ی اعضای هیأت علمی و یاوران علمی در بخش های مختلف دانشگاه به صورت آماری استخراج و جهت تداوم حضور دانشگاه در این نظام رتبه بندی، برای مؤسسه ی تایمز ارسال می گردد.

شایان ذکر است که رتبه ی جهانی دانشگاه در سال نخست 1201+ و در سال های بعد در طبقه ی 1500-1201 تثبیت شده است. با توجه به افزایش سالانه ی تعداد دانشگاه ها و مؤسسات متقاضی شرکت در رتبه بندی تایمز (از 2112 مؤسسه در سال 2022 به 2855 مؤسسه در سال 2025)، موضوع ثابت ماندن رتبه ی جهانی نشان از تلاش مستمر مجموعه ی دانشگاه خلیج فارس جهت ماندگاری و حفظ جایگاه در چنین رقابت تنگاتنگ جهانی دارد، اگرچه این امر نافی لزوم تلاش و همت مضاعف کلیه ی کارکنان جهت ارتقای هر چه بیشتر جایگاه دانشگاه نمی باشد.

ذکر این توضیح ضروری است که در اکثر نظام های رتبه بندی دانشگاه ها، آمار مربوط به سالیان گذشته ی مؤسسات، ملاک عمل برای رتبه بندی در سال جاری قرار می گیرد. به عنوان مثال، برای حضور در سال 2025 نظام رتبه بندی تایمز، اطلاعات سال های 1400 و 1401 دانشگاه ها مورد استفاده قرار گرفته است. به این ترتیب، جهت دیده شدن تأثیر برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های جاری بر نتایج رتبه بندی، نیاز به گذشت مدت زمان معینی وجود دارد.

اگرچه نظام های جهانی نظیر تایمز اصولاً در سطح ملی اجرا نمی شوند، اما پیوستن تعداد هر چه بیشتری از دانشگاه های یک کشور می تواند به ایجاد یک زیرسامانه ی ملی در این نظام ها کمک نموده و در عین حال، امکان مقایسه ی بین دانشگاهی را در سطح ملی در کنار مقایسه در سطوح منطقه ای و بین المللی فراهم آورد تا از این رهگذر، دید جامع تری از وضعیت نیز به دست آید.

از این رو، چنان که در آخرین اخبار منتشر شده در تارنمای دانشگاه خلیج فارس نیز ملاحظه می شود، رتبه در میان دانشگاه های جامع ایران برای دانشگاه محاسبه و اطلاع رسانی انجام گرفته است. برهمین اساس، رتبه ی 16 در سال 2025 در مقایسه با رتبه ی 21 در سال 2024، حاکی از بهبود 5 پله ای جایگاه دانشگاه خلیج فارس در میان دانشگاه های جامع شرکت کننده از ایران در نظام رتبه بندی تایمز می باشد و اخبار اعلام شده از سوی مسئولین دانشگاه در خبرگزاری های مختلف نیز ناظر بر همین موضوع است.

در خصوص جزئیات مربوط به رتبه های اعلام شده در جراید، برای معیارهای مختلف در نظام تایمز نظیر آموزش، محیط پژوهش،کیفیت پژوهش، چشم انداز بین المللی و صنعت، با درصدی اختلاف -که احتمالاً به شیوه ی محاسبه مربوط می شود- مورد تأیید بوده و مسئولین امر در دانشگاه خلیج فارس نیز ضمن پایش و رصد وضعیت در هر یک از این معیارها، آسیب شناسی لازم به منظور تعیین راهبردها و جهت گیری های مناسب در این خصوص را انجام می دهند.

در عین حال، چنانکه در وبسایت رتبه بندی تایمز ملاحظه می شود، این نظام تنها برای دانشگاه هایی که حائز رتبه ی یک تا دویست شده باشند اقدام به اعلام نمره ی کلی می نماید و نمره ی باقی دانشگاه ها به صورت بازه ای اعلام می شود. نتایج برخی تحقیقات نشان می دهد که نمره ی کلی هر دانشگاه را می توان با تقریب خوبی از مجموع نمرات آن در هر یک از ابعاد کلی و با لحاظ نمودن ضرایب وزنی تعیین شده در روش شناسی به دست آورد.

از این رو، علیرغم افتی که در سال جاری در برخی معیارها نظیر کیفیت پژوهش یا ارتباط با صنعت برای دانشگاه خلیج فارس ملاحظه می شود، برآیند نمرات کسب شده در هر معیار و ضرایب وزنی مربوطه به گونه ای است که توانسته بهبود چندپله ای برای دانشگاه در میان دانشگاه های جامع به ارمغان بیاورد.

به عبارت دیگر، افت در شاخص های مذکور برای دانشگاه های رقیب بیشتر بوده است.

در مجموع، با توجه به اینکه هر نظام رتبه بندی تنها قادر به بررسی برخی از ابعاد عملکردی دانشگاه هاست و از طرف دیگر، دانشگاه ها دارای مأموریت ها، چشم اندارها و اهداف متمایز و متنوعی هستند، طبیعتاً نتایج حاصل از یک سامانه ی رتبه بندی به تنهایی نمی تواند ملاک ارتقا یا تنزل وضعیت کلی یک دانشگاه تلقی شود، چه بسا که آن دانشگاه توانسته باشد در ابعادی به غیر از ابعاد مورد سنجش در یک نظام رتبه بندی خاص پیشرفت محسوسی نیز نشان دهد.

در هر صورت، نتایج حاصل از هر نظام رتبه بندی تنها قادر است چشم اندازی از ابعاد عملکردی که آن نظام مدعی سنجش آن هاست در اختیار دانشگاه قرار دهد. کما اینکه، بهبود 7 پله ای جایگاه دانشگاه خلیج فارس در آخرین گزارش نظام رتبه بندی ISC، یا انتخاب دانشگاه خلیج فارس به عنوان دانشگاه برتر کشور در جشنواره ی شهید رجایی در سال جاری (تقدیر وزیر علوم، تحقیقات و فناوری)، هر کدام حاکی از موفقیت مجموعه ی دانشگاه در برخی از ابعاد دیگر عملکردی مورد سنجش این نظام هاست.

دانشگاه خلیج فارس طی سال‌های اخیر اقدامات متعددی برای بهبود و ارتقای سطح علمی و بین‌المللی خود انجام داده است، از جمله: افزایش تولیدات علمی باکیفیت و انتشار مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی، جذب اساتید برجسته داخلی و بین المللی، افزایش دانشجویان بین المللی، افزایش تعداد اعضای هیئت علمی توانمند و متخصص، گسترش همکاری‌های علمی ملی و بین‌المللی، و گسترش ارتباط با صنایع و انعقاد قراردادهای صنعتی. این اقدامات و پیشرفت‌ها به تدریج در نظام‌های رتبه‌بندی منعکس خواهند شد و نشان‌دهنده مسیر رو به رشد دانشگاه است.

دانشگاه خلیج فارس همچنان در مسیر رشد و تعالی گام برمی‌دارد و با تکیه بر دانش، پژوهش و نوآوری، تلاش می‌کند جایگاه علمی خود را در سطح ملی و بین‌المللی بیش از پیش ارتقا دهد.

در راستای رسالت و اهداف راهبردی خود (ارتقا جایگاه علمی، تبدیل به دانشگاه کارآفرین، بین المللی شدن دانشگاه، و مرجعیت علمی در حوزه خلیج فارس)، دانشگاه خلیج فارس متعهد به ارتقای کیفیت آموزش، پژوهش و خدمات ارتباط با صنعت است و در دستیابی به جایگاهی با کیفیت و اثربخش در راستای رسالت های خود بصورت مداوم سیاستگذاری و برنامه ریزی مؤثر انجام می دهد و از تمامی پیشنهادات و مشارکت های سازنده در این راستا استقبال می‌ نماید.

در پایان، یادآور می شود که هر پیشرفتی در دانشگاه خلیج فارس، مرهون زحمات تک تک عزیزانی است که در اعصار مختلف در دانشگاه به دوش کشیده اند. بدینوسیله، از تمامی اعضای خانواده دانشگاه خلیج فارس، شامل اساتید، دانشجویان و کارکنان، که با تلاش‌های بی‌وقفه خود موجبات افتخار آفرینی و پیشرفت دانشگاه و توسعه آموزش عالی استان را فراهم می‌آورند، قدردانی به عمل می آید.

روابط عمومی دانشگاه خلیج فارس

به زودی توضیحات «خلیج فارس» بر جوابیه این دانشگاه منتشر خواهد شد.

در این زمینه

• رتبه دانشگاه خلیج فارس سقوط کرد