خلیج فارس: ۹۲ درصد مردم «وارادات خودروی با کیفیت خارجی» را به «اشتغال ۳ میلیون نفر در صنعت خودرو و صنایع وابسته» ترجیح می‌دهند. این جملات حاصل نظرسنجی یک برنامه تلویزیونی است که ظاهرا نشان می‌دهد کفه ترازو به نفع واردات خودرو سنگین‌تر است، اما این فقط ظاهر ماجرا است. پش پشت پرده این نظر سنجی چه خبر است؟
بحث واردات خودرو خارجی نه بحث تازه‌ای است و نه حتی تعداد موافقان و مخالفان شگفتی ساز، اما مسئله این است که چرا این دو موضوع، یعنی واردات و ساخت خودرو داخلی در تقابل با یکدیگر قرار می‌گیرند و آیا سازندگان داخلی واقعا بازنده این معادله هستند؟ امیر‌حسن کاکایی، عضو هیات‌علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت و کارشناس حوزه خودرو به پرسش‌های فرارو پاسخ داده است:
واردات خودروی خارجی در تضاد با افزایش کیفیت خودرو داخلی نیست
!امیر حسن کاکایی به فرارو گفت: قبل از هر چیز به این نکته اشاره می‌کنم که سوال مطروحه در برنامه صدا و سیما، مصداق یک اشتباه راهبردی است. این که ما دوگانه‌ای را ایجاد کنیم به نام واردات و صنعت خودرو از اساس غلط است. بدیهی است که وقتی این دو را متضاد یکدیگر قرار دهیم، در چنین شرایطی و با توجه به این که اغلب مردم ایران از کیفیت خودرو‌ها ناراحتند، چگونه پاسخ خواهند داد. درواقع نوع سوال، نوع جواب خاص خود را هم خواهد داشت؛ بنابراین اولین اشتباه این است که سوال را به گونه‌ای مطرح کنیم که یک ذهنیت متضاد در ذهن بیننده و شنونده ایجاد کنیم.
وی افزود: این را هم فراموش نکنیم که وزیر صمت هم سخنانی داشته اند که در خور توجه است. ایشان گفته با واردات خودرو، صنعت خودرو را رقابتی می‌کنیم. از دید من ایراداتی جدی به این جمله وارد است. بله واردات خودرو اتفاق مثبتی است و چه اشکالی دارد که انجامش دهیم، اما این واردات بابد غیررانتی و رقابتی باشد نه دولتی و رانتی. این موضوع هیچ ارتباطی هم به صنعت خودرو ندارد. علت این که صنعت خودروی ما مشکل دارد و رقابتی نیست، عدم واردات نیست، بلکه نتیجه ساختار و سیاست گذاری‌های کاملا غلط سیاست گذاران ما است. نمونه این نوع سیاست گذاری را می‌توانیم همینجا ببینیم که همین امسال تابستان، بار‌ها با قطعی برق مواجه بودیم. در اموری مثل تولید خودرو و قطعات خودرو، این نوع نوسانات به شدت در کیفیت تاثیرگذار است. مثال بعدی که اتفاقا بسیار مهم است، این است که بدنه خودرو‌های داخلی مشکل دارد، ما تا مدتی پیش همین خودرو‌ها را با ورق کره جنوبی، تولید می‌کردیم که خوب و استاندارد هم بود. حالا که از ورق فولاد مبارکه استفاده می‌کنیم، چرا بد است؟ چرا فولاد مبارکه نمی‌تواند کیفیت تولید خود را بالا ببرد؟ یا چرا به خودروساز امکانی داده نمی‌شود که ورق خودرو را از خارج از کشور وارد کند؟
اگر صنعت خودروسازی متحول شود، دیگر صنایع هم متحول می شوند
عضو هیئت علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت گفت: اگر واردات را باز کنیم و دلار ۲۵ تومان و ۵۰ تومان بدهیم و از آن طرف هم برای صنعت خودرو مانع ایجاد کنیم، مشخص است که صنعت خودرو از بین می‌رود. اما همه این‌ها در شرایطی است که قرار بود در کشورمان تولید ثروت کنیم. آیا قرار است فقط نفت بفروشیم؟ طبیعیست که وقتی بزرگان کشور اینطور فکر می‌کنند، مردم هم نگرشی اینچنین داشته باشند که در برنامه تلویزیونی دیدیم. ما اگر واردات اصولی داشته باشیم، بخش زیادی از افراد نیازمند شغل می‌توانند جذب اشتغال در بخش خدمات پس از فروش و امثالهم شوند. کارگران و کارمندان شاغل در صنعت خودرو از هر نظر ماهیتی متفاوت با کارگران عادی دارند. این کارگران با کارگران صنایع سیمان یا حتی لوازم خانگی قابل قیاس نیستند. صنعت خودروسازی محرک توسعه است و یک صنعت معمولی نیست. اگر بخش مهمی از صنعت ما راکد است، به این دلیل است که صنعت خودروسازی ما تحرک کافی ندارد.
وی افزود: قطعا اگر صنعت خودروسازی ما متحول شود، این صنعت، حداقل ۵۰ صنعت دیگر را با خود تکان خواهد داد. از پلیمر گرفته تا نساجی و الکترونیک متأثر از صنعت خودروسازی خواهد داد. این جا هم بحث سیاستگذار مطرح است. اگر سیاست گذار درست عمل می‌کرد و در این سال‌ها که سیاستگذار افزون بر چندصدهزار میلیارد تومان سود کرده، ۵۰ هزار میلیارد برای ساخت یک خط تولید با کیفیت و پیشرفته ورق خودرو هزینه می‌کرد، ما سودی بسیار بیشتر کرده بودیم که ارزش افزوده بسیار بالاتری هم داشت. در نهایت این را فراموش نکنیم که فقط اشتغال مهم نیست، کیفیت اشتغال هم مهم است.