خاتمی

خلیج فارس: «ارزیابی گفتمان خاتمی و روحانی در حل مسائل سیاسی ایران» عنوان مطلب روزنامه اعتماد به قلم دکتر عبدالرسول خلیلی است.

روزنامه اعتماد نوشت:

نگاه روشنفکری خاتمی در عرصه سیاست جهانی بیشتر اثرگذار بوده و حتی می‌توان گفت زمینه‌ساز تحقق برجام نیز می‌تواند باشد. نگاه سیاسی – امنیتی‌ روحانی کشور را در چاله برجام تعبیه شده باراک اوباما گیر انداخته است، هرچند کوشش‌های او و محمدجواد ظریف با همه نگاه‌های واقع‌نگرانه‌اش نتوانست به سرانجامی دلخواه برسد.

خاتمی نقش دکتر علی شریعتی را به مثابه بسترساز انقلاب ایران در عرصه سیاست خارجی دارد و روحانی نقش قوام‌السلطنه در تاریخ سیاست ایران که لقب حضرت اشرف را داشت، هر چند که تفاوت‌ها فراوان است.

خلیج فارس:مرکز اسناد انقلاب اسلامی در هفتمین سالگرد درگذشت دکتر یزدی (۶ شهریور ۱۳۹۶) ماجرای گذرنامه آمریکایی عضو شورای انقلاب را مرور کرد که اول در یک روزنامه آمریکایی منتشر شد و در ایران جنجال به پا کرد.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از هم میهن، ۲۰ آبان ۱۳۶۰، روزنامه صبح آزادگان با تیتر درشت در صفحه اول خود به نقل از رادیو صدای آمریکا خبر تابعیت آمریکایی ابراهیم یزدی را منتشر کرد. مقامات رسمی دولت ایالات متحده درصدد ممانعت از انتشار علنی اوراقی مربوط به ابراهیم یزدی برآمدند. با این احتمال که انتشار آن‌ها ممکن است خطر جانی برای او در ایران به وجود آورد.
نامه به هاشمی

یزدی که نماینده تهران در مجلس اول بود در نامه‌ای به حجت‌الاسلام اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجلس، هدف از این خبرسازی منابع آمریکایی را این‌طور ارزیابی کرد: «واضح است که مقامات آمریکایی و مطبوعات صهیونیستی خواسته‌اند با این اقدام و جنجال تبلیغاتی با یک تیر چند نشان بزنند.

از یک طرف انقلاب اسلامی ما را مشکوک و اصالت آن را مورد سوال قرار دهند و از طرف دیگر به موج تبلیغاتی اخیری که علیه جمهوری اسلامی ایجاد کرده‌اند دامن بزنند و وضع ایران را آنچنان آشفته نشان بدهند که گویا انتشار یک خبر می‌تواند عاملی برای تهدید جانی حتی برای نماینده مجلس شود و ضمناً با دادن خط به عوامل خود در ایران هیاهوی تازه‌ای علیه اینجانب به‌راه بیاندازند.» او از هاشمی درخواست کرد که از طریق وزارت امور خارجه خواهان انتشار کامل اوراق مورد بحث خبرهای فوق‌الذکر شود تا هر طور که صلاح می‌دانند.
نامه به خاتمی

یک هفته بعد از ارسال این نامه، روزنامه کیهان در صفحه اول شماره پنجشنبه ۲۸ آبان تیتری با عنوان «ادعای واشنگتن‌پست درباره تابعیت آمریکایی دکتر یزدی» منتشر کرد و در زیرتیتر خبر خود آورد: «دکتر یزدی: هیچ‌گونه اعتراضی به افشای اسناد وزارت خارجه آمریکا در مورد به اصطلاح تابعیت این کشور ندارم.

واشنگتن‌پست: اسناد و مدارکی در مورد تابعیت دکتر یزدی در وزارت خارجه آمریکا در دست است.» یزدی در نامه‌ای به محمد خاتمی، نماینده ولی‌فقیه در این روزنامه گلایه کرد: «بعد از سلام خبر روزنامه کیهان در پنجشنبه گذشته دروغ و بی‌اساس بود. اینجانب با هیچ خبرنگاری در کیهان یا جای دیگر مصاحبه‌ای نکرده بودم و اسنادی را هم که ندیده‌ام و نمی‌دانم چیست نمی‌توانم بگویم ساختگی هستند یا خیر. بهتر بود کیهان عین نامه اینجانب را به رئیس مجلس منتشر می‌ساخت.»

روزنامه کیهان دوشنبه ۲ آذرماه نامه یزدی را منتشر و چنین خبری را نیز منتشر کرد: «در پی درگیری‌های یک نشریه آمریکایی و وزارت امور خارجه این کشور در مورد انتشار یاعدم انتشار اسناد تابعیت دکتر ابراهیم یزدی، وی در گفت‌وگویی اعلام داشت که هیچ‌گونه اعتراضی به انتشار و افشای اسناد وزارت خارجه در مورد به اصطلاح تابعیت آمریکایی خود ندارد.»
توضیحات مبسوط درباره یک خبر

یزدی ناچار شد در توضیحاتی مبسوط ماجرای گذرنامه آمریکایی را روایت کند و به مقررات آمریکا اشاره کرد: «برای متخصین خارجی و پزشکان اجازه اقامت دائم اجباری است و هیچ طبیب خارجی نمی‌تواند در آمریکا حتی کارآموزی پزشکی خود را شروع کند، مگر آنکه ویزای دائم داشته باشد.

اینجانب در شهریور سال ۱۳۳۹، برای دوره کوتاهی به آمریکا سفر کردم و به کار تحقیقات علمی پرداختم. …پس از موفقیت بزرگ علمی از طرف دانشگاهی که من در آنجا مشغول تحقیق و تدریس بودم، درخواست شد به کارم برای مدت بیشتری ادامه بدهم و خود دانشگاه برای اجازه کار و اقامت دائم بر اساس صلاحیت علمی اقدام و موافقت اداره مهاجرت را کسب نمود…»

او افزود: «تحت چنین شرایطی تهیه گذرنامه آمریکایی تنها راهی بود که در برابر ما قرار داشت و مقررات قانونی آمریکا این امکان را به ما می‌داد. به این معنا که هر تبعه خارجی که اجازه اقامت دائم و کار در آمریکا داشته باشد و حداقل به مدت ۳۶ ماه به‌طور مستمر در آنجا اقامت نموده باشد می‌تواند درخواست تابعیت و صدور گذرنامه بنماید. به این ترتیب از امکانات و مقررات قانونی استفاده شد و گذرنامه آمریکایی برای انجام سفرهایی که جهت ادامه مبارزات ضروری به نظر می‌رسیدند، اقدام گردید.»

یزدی با بیان اینکه «مسئله نوع گذرنامه اینجانب در چند سال قبل از انقلاب برای بسیاری از خواص معنی نبوده است»، ادامه داد: «در سفر به نجف و توفیق همسفری هجرت امام به پاریس برخی از همسفرمان در مرز عراق موقع خروج و رفتن به کویت و مراجعت بعدی و یا در مرز کویت برای ورود به آن کشور و سپس در فرانسه از این مسئله اطلاع پیدا کردند و سعی در پنهان کردن آن نشد.

در همان اوائل بعد از پیروزی انقلاب این مسئله در شورای انقلاب مطرح گردید و گزارش ماوقع نیز به نخست‌وزیر وقت داده شد. علاوه بر این در ابتدای شروع کار مجلس شورای اسلامی، خلاصه پرونده هر نماینده‌ای از مرکز اسناد انقلاب اسلامی (ساواک سابق) برای کمیسیون تحقیق خواسته شد.

خلاصه پرونده اینجانب را نیز به کمیسیون تحقیق فرستادند و اعضای کمیسیون آن را مطالعه کردند. در این خلاصه پرونده ضمن اشارات مکرر، اما ناقص و جزئی به مبارزات اسلامی که اینجانب در خارج از کشور علیه رژیم شاه داشته‌ام به چند مسئله هم اشاره شده است…»

یزدی توضیحاتی نیز درباره روزنامه واشنگتن‌پست آمریکا داد: «این روزنامه از پرتیراژترین جرائد یومیه متعلق به قدرتمندترین جناح صهیونیست‌های آمریکا است و سابقه ممتد و طولانی در دشمنی و عناد با انقلاب اسلامی ایران دارد. در دوران مبارزات ملت ایران در حالی‌که کمترین خبری از مبارزات مردم و کشتارها و جنایات رژیم شاه منتشر نمی‌ساخت اخبار را واژگونه گزارش می‌کرد.

از مراحم و هدایای شاهانه مرتب برخوردار بود و چهره‌ای مترقی، متمدن، مهربان و… از شاه و رژیم خونخوارش ترسیم کرده بود. این روزنامه نه‌تنها اخبار واقعی ایران را چاپ نمی‌کرد و آن‌ها را وارونه به مردم آمریکا گزارش می‌کرد، حتی حاضر نشد مطالب مربوط به ایران را به‌صورت آگهی هم چاپ نماید.»

وزارت خارجه آمریکا با وجود درخواست‎های مکرر مدعی شد، اسناد تابعیت آمریکایی را برای حفظ جان یزدی منتشر نمی‌کند و البته ۳۶ سال بعد وقتی او برای درمان بیماری سرطان در ترکیه درخواست ویزای آمریکا کرد با آن موافقت نکرد و او در ششم شهریور ۱۳۹۶ در ترکیه چشم از جهان فروبست.

خلیج فارس:از همان روز‌هایی که کابینه مسعود پزشکیان به مجلس معرفی شد تا همین امروز که وزرای او در وزارت‌خانه‌ها کار‌ها را شروع کرده اند، انتقادات از دولت او از گوشه و کنار سیاست شنیده می‌شود، در این میان هستند اصلاح طلبانی که حتی برخی حامیان او در ایام انتخابات بودند، اما این روز‌ها زبان به نقد تند و تیز باز کرده اند، آنچنان که حتی با واکنش‌هایی از سوی چهره‌های مطرح این جناح هم همراه شد و عباس عبدی در نامه‌ای به سید محمد خاتمی از این انتقادات گلایه کرد.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از خبرآنلاین، در همین راستا، احمد خرم، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و وزیر راه دولت اصلاحات، با اشاره به این انتقادات گفت: «آقای پزشکیان به میدان آمده و دست دراز کرده که بیایید کمک کنید، ما باید دستش را بفشاریم و کمک کنیم یا بایستیم بیرون گود و بگوییم لنگش کن؟ باید به او کمک کنیم. اگر نشد و نگذاشتند، آن‌وقت می‌گوییم که ما دست پیش را داریم و می‌توانیم بگوییم ما آمدیم، پیشنهاد هم دادیم، اما شما توجه نکردید و دغدغه مردم و آبرو و حیثیت مملکت را ندارید و فقط دغدغه خودتان را دارید.»

وی درباره سهم‌خواهی‌ها از دولت هم گفت: «حالا زمان سهم‌خواهی نیست و وقت پرداختن به مسائل اقتصادی است که مردم را فیتیله‌پیچ کرده است. حالا مثل اول انقلاب نوبت با عشق کار کردن و حل مسائل و مشکلات است.»

مشروح گفت و گوی احمد خرم، وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات را می‌خوانید؛

*******

* آقای خرم! با وجود این‌که تصمیم آقای پزشکیان برای حضور در انتخابات فردی بود و نه تشکیلاتی، اما ایشان در انتخابات مورد حمایت طیف‌های مختلفی از اصلاح‌طلبان قرار گرفت. امروز می‌بینیم که برخی انتقادات از سوی اصلاح‌طلبان و جبهه اصلاحات شامل حال ایشان می‌شود، از نگاه شما ریشه این انتقادات چیست و آیا می‌توان گفت که به دلیل کابینه‌ای است که رییس‌جمهور براساس وفاق ملی چیده است؟

اینکه مبنای اتفاقی که افتاده چیست، یک بحث است و افرادی که به حرکت جذب شدند، حضور پیدا کردند و معرفی شدند، هم یک بحث دیگر است.

چیزی که می‌خواهم بگویم این است که فرصت برای اصلاح امور، فرصتی طلایی و تکرار نشدنی است و باید خوب از آن بهره‌برداری کرد ونمی‌شود آن را به انتقاد گذراند. آقای پزشکیان هم‌دانشگاهی من بوده و من ۵۰ سال است با او رفاقت دارم، او انسان صادق، زحمت‌کش، باسواد و دلسوزی است و مثل خیلی از مسئولین دیگر اطلاعات اقتصادی‌اش کفایت حل مشکلات را نمی‌کند و باید چند تیم اقتصادی در شاخه‌های مختلف اقتصاد ایشان را یاری کند. این زمینه که باید از متخصصان، کارشناسان و مدیران مجرب استفاده کند در برنامه ایشان مشاهده می‌شود و از آنان استفاده خواهد کرد.
کمیته‌های راهبردی پابرجا بمانند و نظرات کارشناسی و مدیریتی بدهند

من به جای انتقاد کردن ترجیح می‌دهم که پیشنهاد و راهکار برای حل مشکلات بدهم. من پیشنهادی را با شما مطرح می‌کنم که شاید بتواند موثر باشد، همان‌طور که می‌دانید کمیته‌هایی برای انتخاب وزرا تشکیل شد. کمیته‌های راهبردی قبلاً هم بودند، اما وزیر که انتخاب و به وزارت‌خانه معرفی می‌شد، کمیته تعطیل می‌شد، پیشنهاد من به ستاد آقای پزشکیان این است که کمیته پا برجا بماند واعضای کمیته بر تصمیمات وزیر، نظرات کارشناسی و مدیریتی بدهند. هر ماه هم گزارشی از عملکرد وزارت‌خانه تهیه کنند و به رییس‌جمهور، معاون اول و وزیر ذی‌ربطش بدهند. در عین حالی که چنین کاری منتقدانه است، موجب حمایت هم می‌شود.
دیگر زمان سهم‌خواهی از دولت نیست

* به نظر شما می‌توان گفت که برخی از انتقادات این روز‌ها به آقای پزشکیان و دولت ایشان از سوی اصلاح‌طلبان، به سهم‌خواهی‌هایی برمی‌گردد که در روز‌های چینش کابینه مطرح بود، اما نتوانستند سهمی از دولت بگیرند؟

ممکن است چنین باشد، ولی حالا زمان سهم‌خواهی نیست و وقت پرداختن به مسائل اقتصادی است که مردم را فیتیله‌پیچ کرده است. حالا مثل اول انقلاب نوبت با عشق کار کردن و حل مسائل و مشکلات است. امروز باید به جای سهم‌خواهی، هرکدام از ما بگوییم، سهم من در ایجاد فرصت‌های شغلی چیست؟ سهم من در شکوفایی و رشد اقتصادی چیست؟

مسئله مهم این است که من با بررسی‌هایی که داشتم، متوجه شدم ۴۳ منبع مالی توسعه در جمهوری اسلامی وجود دارد که فقط، ۶-۷ مورد از آن‌ها استفاده می‌شود و باقی منابع فراموش شده یا به جیب دزدان داخلی و خارجی ریخته شده است.
به لحاظ اقتصادی کشوری شکست خورده هستیم، یک کشور ثروتمندِ فقیر

ما نباید با وجود سرمایه‌هایی که داریم، حتی یک بیکار و فقیر داشته باشیم. ما به کشور ثروتمندِ فقیر تبدیل شده‌ایم، ما کشور چهارم به لحاظ منابع و معادن هستیم، از لحاظ نفت و گاز و تیتانیوم کشور اول هستیم و از نظر توریسم طبیعی و تاریخی جز ۵ کشور دنیا هستیم. کشوری که چنین سرمایه‌هایی دارد، داشتن یک بیکار و فقیر برایش زیاد است. ما کشوری به شدت غنی و دارای سرمایه سنگین هستیم، ولی محتاج و به لحاظ اقتصادی شکست خورده.
تا چه زمانی می‌خواهیم نقد کنیم و یقه هم دیگر را بگیریم؟

باید وارد میدان کار، تلاش، اندیشیدن و راهکار‌های علمی یافتن برای حل مشکلات شویم. تا چه زمانی می‌خواهیم نقد کنیم و یقه هم دیگر را بگیریم؟ باید یقه کسانی را که مغرضانه یا از روی جهالت نیرو‌های زحمت‌کش و کارآمد نظام را از عرصه به‌در می‌کنند، گرفت. یقه کسانی که دست در کیسه بیت‌المال می‌کنند، را باید گرفت. من چند روز پیش شنیدم که یکی از سازمان‌های نظام با یکی از نمایندگان مجلس قرارداد مشاوره بسته و ماهی ۶۰ میلیون تومان به او می‌دهد، به‌عنوان مثال باید جلوی چنین مسائلی را گرفت.

اگر می‌توانند پشتیبانی مالی کنند، باید برای همه علی‌السویه باشد. باید میدان را باز کنیم، تا هرکسی می‌تواند ساختار طراحی کند و راهکارعملی برای حل مشکلات دهد، بیاید و کار کند و حق الزحمه معقول هم بگیرد. زمانِ رسیدن به این مسائل است.
تیم اقتصادی دولت به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند

* به نظر شما تیم اقتصادی دولت می‌تواند مسائل اقتصادی موجود را حل کند؟

این تیم به تنهایی نمی‌تواند. باید از تمام نیرو‌های فکور در اقتصاد کشور و تجربیات دنیا استفاده کنند. درِ مملکت را بستن و اکتفا کردن به دانسته‌های موجودِ خودمان مشکل‌گشا نیست. اینکه شعار بدهیم ما همه چیز را می‌دانیم و هر کاری را می‌توانیم حل کنیم، نشأت گرفته از غرور و نخوتی است که کشور را به زمین خواهد کوبید. باید از همه نیرو‌های داخلی و همه اندیشمندان خارجی بهره ببریم و با راه حل‌های علمی که می‌دهند مشکلات خود را حل کنیم.
پزشکیان گوش شنوایی برای شنیدن انتقادات دارد

* آقای خرم، افرادی مثل آقای عبدی و ابطحی در چند روز اخیر نسبت به ادبیات تند برخی از اصلاح‌طلبان از آقای پزشکیان هشدار دادند، شما هشدارهایشان را چه‌قدر جدی و واقع‌بینانه می‌بینید؟

اوضاع اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و… در مملکت و معضلاتی که در کشور وجود دارد، به تنهایی هشدار عظیمی است که باید دست به دست هم دهیم و حل‌شان کنیم. حالا آقای پزشکیان به میدان آمده و دست دراز کرده که بیایید کمک کنید، ما باید دستش را بفشاریم و کمک کنیم یا بایستیم بیرون گود و بگوییم لنگش کن؟ باید به او کمک کنیم. اگر نشد و نگذاشتند، آن‌وقت می‌گوییم که ما دست پیش را داریم و می‌توانیم بگوییم ما آمدیم، پیشنهاد هم دادیم، اما شما توجه نکردید و دغدغه مردم و آبرو و حیثیت مملکت را ندارید و فقط دغدغه خودتان را دارید.

این افراد به میدان آمده‌اند که کمک کنند. کنار ننشسته‌اند، که فقط بکوبند و نقد کنند. به میدان آمده‌اند که کمک کنند واگر چند انتقاد هم دارند، انتقادشان روی چشم ما است و فرقی ندارد از چه گروه، دسته و جریان سیاسی هستند. به نظر من اگر انتقاد سازنده، دلسوزانه، مشفقانه باشد، آقای پزشکیان گوش شنوایش را دارد. به میدان بیایید، کمک کنید و پیشنهاد دهید، اما اگر نگذاشتند، آن وقت زبان منت کسانی که برای کمک آمدند، دراز است.
ممکن است به دو وزیر نقد داشته باشم، اما نشانه اختلاف نیست

* شما چنددستگی در بدنه اصلاح‌طلبان را مشخصاً در مواجهه با دولت آقای پزشکیان تایید می‌کنید؟

نقطه نظرات متفاوت است. من هم ممکن است نسبت به انتخاب دو وزیر نقد داشته باشم، که متفاوت از نقد دیگران است، اما نشانه اختلاف نیست. باید بنشینند و مسائل را با گفتگو حل کنند. تخطئه کردن، کوبیدن و تخریب کردن با گفتگو کردن برای حل مشکلات دو مقوله متفاوت است.
خاتمی پس از ۲۰ سال هنوز در میان مردم نفوذ دارد

* آقای خرم، شما نقش لیدر‌های اصلاح‌طلب، خصوصاً اقای خاتمی را در مدیریت کردن فضا چطور می‌بینید؟ بعد از شدت پیدا کردنِ انتقادات به کابینه آقای پزشکیان، ایشان با صدور بیانیه‌ای به این فضا ورود و اوضاع را آرام کرد. شما فکر می‌کنید آقای خاتمی می‌تواند فضای انتقادات را مدیریت کند؟

آقای خاتمی، فرد خوش‌نیتی است. هر زمان کشور در تلاطم بحران‌ها می‌افتد به شدت متاثر می‌شود و به این می‌اندیشد که چه کار می‌تواند بکند تا مشکل را حل کند. علاوه بر آن آقای خاتمی علی رغم گذشتِ حدود ۲۰ سال از منقضی شدن مسئولیتش هنوز در بین مردم نفوذ داشته و به دلسوزی و اندیشیدن به راهکار‌های ثمربخش شهرت دارد. باید از این فرصت و اعتمادی که مردم به خاتمی دارند، استفاده کرد و مردم را امیدوار کرد. انسان به امید زنده است.
عده‌ای دنبال پست و مقام و پول هستند و یقه نظام را گرفته اند و فساد می‌کنند

مورد دیگری که می‌خواهم بگویم، این است که عده‌ای دنبال پست، مقام و پول هستند، یقه نظام را گرفته‌اند، فساد هم می‌کنند و افراد را هم تخریب می‌کنند. نمونه‌های زیاد در گزینش‌ها و NGO‌ها از این دست افراد داریم. نسل‌های جدیدی که به میدان می‌آیند، سرعت تولید و انتقال دانششان بسیار زیاد است.

چه ما بخواهیم یا نه، انسان‌های فرهیخته و نسل‌های جدید تا دو نسل دیگر همه مواضع حاکمیت را در دستشان خواهند گرفت و پیران سیاست و مدیریت بالاخره باید کنار بروند، همان‌طور که عده‌ای هم تا امروز کنار رفته‌اند، بقیه هم کنار می‌روند و نیرو‌های تازه نفس، خوش فکر، آشنا و مجهز به دانش وتکنولوژی‌های نوظهور مثل آی تی، نانو تکنولوژِی، بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی به میدان می‌آیند و نمی‌توان آن‌ها را کوبید یا از صحنه بیرون کرد.

هر کسی بخواهد در میدان تلاش بماند، باید از نیرو‌های نخبه استفاده کند. به امید روزی که در تمام عرصه‌ها به دانش و تکنولوژی‌های نوظهور مجهز شویم و با استفاده از آن‌ها مشکلات را با سرعت مافوق نور، با بالاترین کیفیت و با کم‌ترین قیمت و با ایجاد کارآفرینی در عرصه مدیریت و کارشناسی کشور حل کنیم.

من امیدوارم این چرخشی که در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، صورت پذیرفت در راستای منافع مردم باشد. خداوند در آیه ۱۷ سوره رعد می‌فرماید: «آنچه در راستای منافع مردم است ماندنی است و انچه در راستای منافع ناس نیست رفتنی است.» به امید آنکه ماندنی شویم.

خلیج فارس:محمدعلی وکیلی فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتگویی اظهار کرد: پزشکیان نه قالیباف است نه خاتمی! نباید از پزشکیان احمدی نژاد یا قالیباف بسازیم. پزشکیان پزشکیان است. او در سپهر سیاسی ایران یک انسان منحصر به فرد است.

*بار دیگر برای دعوت از آقای ناطق‌نوری برای حضور در هیأت دولت تلاش کردم و به او پیشنهاد دادم مشاور عالی رئیس‌جمهور شود. ایشان ابتدا قبول کردند و درباره حوزه اختیارات و مسئولیت‌ها بحث کردیم و حتی حکم ایشان هم نوشته شد. ساختمانی هم برای استقرار ایشان در نظر گرفتم. اما به هنگام اعلام خبر، در تماس رئیس دفتر رئیس‌جمهور با آقای ناطق، ناگهان ایشان اعلام انصراف کرد.»

در ادامه این یادداشت، می‌خواهم به دلایل احتمالی این عدم همکاری بپردازم و بررسی کنم چرا ناطق نوری از حضور در صحنه سیاست ابا دارد.

دلیل اول شاید این است که او شان خود را بالاتر از مقامی به‌غیر از ریاست جمهوری یا حداقل ریاست یک قوه می‌داند. او در دهه شصت به مدت چهار سال در کابینه اول میرحسین موسوی وزیر کشور بوده و پنج دوره نماینده مجلس که در دو دوره آن، ریاست قوه مقننه را به عهده داشته است. از سال 68 تا 96 نیز رئیس دفتر ویژه بازرسی دفتر مقام رهبری بوده است. همچنین، او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 76 آماده پوشیدن قبای ریاست‌جمهوری بود که ظهور سید محمد خاتمی، باعث شد همای سعادت از شانه او پر بزند و بر روی شانه‌های خاتمی بنشیند. به نظر می‌رسد تنها راه بازگشت ناطق به صحنه سیاست در دو دهه گذشته، رسیدن به ریاست‌جمهوری بوده است که این اتفاق نیفتاد.

تحمل نفر دوم یا سوم بودن در یک دولت برای ناطق نوری کمی سخت است. او مانند دیگر چهره‌های نسل اول انقلاب، دوست دارد نفر اول باشد. این ویژگی در علی لاریجانی نیز قابل مشاهده است. البته اگر پرونده هسته‌ای در دولت پزشکیان در اختیار لاریجانی قرار بگیرد، شاید او با عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، با پزشکیان همکاری کند.

دلیل دوم دلخوری شدید ناطق از اتفاقات دهه 80 ایران است. مناظره محمود احمدی‌نژاد و میرحسین موسوی و سخنان رئیس دولت نهم در مورد زندگی او و فرزندانش، شیخ را به‌شدت عصبانی کرده بود. او انتظار داشت دوستانش در جامعه روحانیت مبارز و احزاب مختلف اصول‌گرا از او در برابر احمدی‌نژاد حمایت کنند، اما این اتفاق نیفتاد و ناطق نوری در برابر احمدی‌نژاد تنها ماند.

نکته جالب این است که بسیاری بر این باورند که ناطق نوری، پای احمدی‌نژاد را به سیاست باز کرد. مهدی کروبی در مناظره خود با احمدی‌نژاد، ناطق را عامل اصلی شهرداری احمدی‌نژاد دانست و گفته بود ناطق طی تماس تلفنی با علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات، خواستار تأیید صلاحیت احمدی‌نژاد شده است. محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس ایران، نیز در مصاحبه‌ای گفت: «احمدی‌نژاد در ستاد انتخاباتی آقای ناطق‌نوری در سال ۱۳۷۶ معاون من بود.» علی عسگری، معاون پارلمانی مجمع تشخیص مصلحت نظام، هم گفت که ناطق، احمدی‌نژاد را سیاست‌مدار کرد.

بعد از انتخابات سال 88، ناطق نوری در هر جلسه‌ای که احمدی‌نژاد حضور داشت، شرکت نمی‌کرد و یا اگر او می‌آمد، ناطق جلسه را ترک می‌کرد. همین دلخوری شدید و شاید افسردگی بعد از شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 76، باعث شد تا او دیگر تمایلی به حضور در صحنه سیاست نداشته باشد.

تحمل برخی رفتارها به ویژه از سوی دوستان، برای روحانی که روحیه لوطی منشانه دارد و اهل گود و زورخانه است، سخت است.

البته همه می‌دانیم که او در پشت‌صحنه سیاست، به‌ویژه در سال‌های 92 و 96، حضور پررنگی داشته و کمک بسیاری به روحانی برای پیروزی در این دو انتخابات کرده است.

هرچه باشد، ناطق نوری در سپهر سیاست ایران یک مهره ویژه و تأثیرگذار است که هیچ‌گاه از ذهن پاک نخواهد شد. شاید او نزدیک‌ترین شخصیت سیاسی از نظر فکری و عملی به هاشمی رفسنجانی بود و اگر مثل هاشمی اهل رقابت و حضور در میدان بود، شاید می‌توانست میدان‌دار اعتدال‌گرایی در کشور شود و جای خالی هاشمی را پر کند.