خلیج فارس:محمدعلی وکیلی فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتگویی اظهار کرد: پزشکیان نه قالیباف است نه خاتمی! نباید از پزشکیان احمدی نژاد یا قالیباف بسازیم. پزشکیان پزشکیان است. او در سپهر سیاسی ایران یک انسان منحصر به فرد است.
خلیج فارس:مصطفی داننده – حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در روزهایی که مسعود پزشکیان در تکاپوی تشکیل دولت چهاردهم است و وزرای پیشنهادی خود را به مجلس معرفی کرده، خاطراتی از روزهای تشکیل کابینه یازدهم منتشر کرده است. این خاطرات می‌تواند به شفاف شدن گره‌های ذهنی علاقه‌مندان به تاریخ جمهوری اسلامی کمک زیادی کند.
یکی از بخش‌های جالب این خاطرات، علاقه شدید روحانی به ناطق نوری است. «شیخ دیپلمات» در دوره‌های چهارم و پنجم مجلس نایب رئیس اول «شیخ محافظه‌کار» بوده است. روحانی سه بار برای سه پست مختلف از ناطق نوری دعوت به همکاری کرده، اما هر سه بار با پاسخ منفی روبرو شده است. در ادامه بخشی از این خاطرات را می‌خوانیم:
«من اول می‌خواستم آقای ناطق‌نوری وزیر کشور شود، اما ایشان گفت حوصله مجادله با مجلس را ندارد و اصولاً هیچ وزارتی و هیچ مسئولیتی که با مجلس مواجه شود را قبول نمی‌کند.
* من در پی فردی بودم که در دوره دولت جدید بتواند با اقتدار و هماهنگی با دولت، دبیر شورای عالی امنیت ملی باشد. پیشنهاد اولیه من آقای ناطق‌نوری بود و پس از امتناع ایشان، آقای محمد فروزنده هم این مقام را قبول نکردند.
*بار دیگر برای دعوت از آقای ناطق‌نوری برای حضور در هیأت دولت تلاش کردم و به او پیشنهاد دادم مشاور عالی رئیس‌جمهور شود. ایشان ابتدا قبول کردند و درباره حوزه اختیارات و مسئولیت‌ها بحث کردیم و حتی حکم ایشان هم نوشته شد. ساختمانی هم برای استقرار ایشان در نظر گرفتم. اما به هنگام اعلام خبر، در تماس رئیس دفتر رئیس‌جمهور با آقای ناطق، ناگهان ایشان اعلام انصراف کرد.»
در ادامه این یادداشت، می‌خواهم به دلایل احتمالی این عدم همکاری بپردازم و بررسی کنم چرا ناطق نوری از حضور در صحنه سیاست ابا دارد.
دلیل اول شاید این است که او شان خود را بالاتر از مقامی به‌غیر از ریاست جمهوری یا حداقل ریاست یک قوه می‌داند. او در دهه شصت به مدت چهار سال در کابینه اول میرحسین موسوی وزیر کشور بوده و پنج دوره نماینده مجلس که در دو دوره آن، ریاست قوه مقننه را به عهده داشته است. از سال 68 تا 96 نیز رئیس دفتر ویژه بازرسی دفتر مقام رهبری بوده است. همچنین، او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 76 آماده پوشیدن قبای ریاست‌جمهوری بود که ظهور سید محمد خاتمی، باعث شد همای سعادت از شانه او پر بزند و بر روی شانه‌های خاتمی بنشیند. به نظر می‌رسد تنها راه بازگشت ناطق به صحنه سیاست در دو دهه گذشته، رسیدن به ریاست‌جمهوری بوده است که این اتفاق نیفتاد.
تحمل نفر دوم یا سوم بودن در یک دولت برای ناطق نوری کمی سخت است. او مانند دیگر چهره‌های نسل اول انقلاب، دوست دارد نفر اول باشد. این ویژگی در علی لاریجانی نیز قابل مشاهده است. البته اگر پرونده هسته‌ای در دولت پزشکیان در اختیار لاریجانی قرار بگیرد، شاید او با عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، با پزشکیان همکاری کند.
دلیل دوم دلخوری شدید ناطق از اتفاقات دهه 80 ایران است. مناظره محمود احمدی‌نژاد و میرحسین موسوی و سخنان رئیس دولت نهم در مورد زندگی او و فرزندانش، شیخ را به‌شدت عصبانی کرده بود. او انتظار داشت دوستانش در جامعه روحانیت مبارز و احزاب مختلف اصولگرا از او در برابر احمدی‌نژاد حمایت کنند، اما این اتفاق نیفتاد و ناطق نوری در برابر احمدی‌نژاد تنها ماند.
نکته جالب این است که بسیاری بر این باورند که ناطق نوری، پای احمدی‌نژاد را به سیاست باز کرد. مهدی کروبی در مناظره خود با احمدی‌نژاد، ناطق را عامل اصلی شهرداری احمدی‌نژاد دانست و گفته بود ناطق طی تماس تلفنی با علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات، خواستار تأیید صلاحیت احمدی‌نژاد شده است. محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس ایران، نیز در مصاحبه‌ای گفت: «احمدی‌نژاد در ستاد انتخاباتی آقای ناطق‌نوری در سال ۱۳۷۶ معاون من بود.» علی عسگری، معاون پارلمانی مجمع تشخیص مصلحت نظام، هم گفت که ناطق، احمدی‌نژاد را سیاستمدار کرد.
بعد از انتخابات سال 88، ناطق نوری در هر جلسه‌ای که احمدی‌نژاد حضور داشت، شرکت نمی‌کرد و یا اگر او می‌آمد، ناطق جلسه را ترک می‌کرد. همین دلخوری شدید و شاید افسردگی بعد از شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 76، باعث شد تا او دیگر تمایلی به حضور در صحنه سیاست نداشته باشد.
تحمل برخی رفتارها به ویژه از سوی دوستان، برای روحانی که روحیه لوطی منشانه دارد و اهل گود و زورخانه است، سخت است.
البته همه می‌دانیم که او در پشت‌صحنه سیاست، به‌ویژه در سال‌های 92 و 96، حضور پررنگی داشته و کمک بسیاری به روحانی برای پیروزی در این دو انتخابات کرده است.
هرچه باشد، ناطق نوری در سپهر سیاست ایران یک مهره ویژه و تأثیرگذار است که هیچ‌گاه از ذهن پاک نخواهد شد. شاید او نزدیک‌ترین شخصیت سیاسی از نظر فکری و عملی به هاشمی رفسنجانی بود و اگر مثل هاشمی اهل رقابت و حضور در میدان بود، شاید می‌توانست میدان‌دار اعتدال‌گرایی در کشور شود و جای خالی هاشمی را پر کند.
خلیج فارس:سیدمحمد خاتمی در واکنش به فضای سیاسی و رسانه‌ای ایجاد شده نسبت به فهرست پیشنهادی پزشکیان به مجلس، خواستار درک موقعیت پیچیده و خطیر کنونی و برخورد واقع‌بینانه و مبتنی بر اطلاعات درست و انصاف در قبال آنچه که رخ داده و رخ خواهد داد، شد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از جماران، وی خواست که همه به رئیس جمهور محترم در انجام وظایف سنگینی که دارد و عمل کردن به خواست ملت و قول‌هایی که داده است یاری رسانیم.
رئیس دولت اصلاحات که روز دوشنبه در جمع مشاوران خود سخن می‌گفت، تأکید کرد: انتخاب اعضاء هیئت دولت در مجموع روند قابل فهم و طبیعی داشته است. طبعاً هر کار تازه‌ای ممکن است اشکالاتی داشته باشد و این امر نباید موجب ارزیابی‌های شتابزده و نومیدی شود و نباید از موضع حمایت رئیس جمهوری که هنوز کار خود را شروع نکرده است به وادی انتقاد سخت و مخالفت افتاد.
سیدمحمد خاتمی واکنش‌های تند را بعضاً متأثر از نارضایتی‌های انباشته شده جامعه و توقعات برآمده از انتخابات و بعضاً ناشی از برخی پیش‌داوری‌ها و ذهنیت‌های نادرست و بی‌اطلاعی از فرایند انتخاب دانست و افزود: «ما هم ضمن تأیید انتخاب‌های خوبی که شده است بر این باوریم که در بعضی موارد می‌شد خیلی بهتر عمل کرد ولی به جناب پزشکیان احترام می‌گذاریم و ایشان را صاحب حق در انتخاب همکارانشان می‌دانیم و از ایشان انتظار معجزه در هر شرایطی نداریم. طبعاً علاقه‌مند و خواستار آن هستیم که به وعده‌هایی که داده‌اند پای‌بند باشند و انشاءالله چنین خواهد شد.
رئیس جمهوری اسبق ایران تصریح کرد: وقتی ایشان می‌گوید طرح نور، طرح سیاهی است، طبعاً جلوی آن خواهد ایستاد. وقتی آنچه را بر جامعه دانشگاهی و فرهیخته می‌گذرد نمی‌پسندد، می‌کوشد آنچه درست است و مورد پسند آنان است عملی شود. وقتی از تحقیر هنرمندان و توهین و جفا به آن‌ها (که بسیاری از آن‌ها از خود نهادهای رسمی فرهنگی بوده است نه نهادهای امنیتی) رنج می‌برد با آن مخالفت خواهد کرد. ایشان پای‌بند به قول و نظر خود مبنی بر رابطه و تعامل بر اساس مصالح ملی با دنیا و رفع تحریم‌هاست و نیز به اصلاح در عرصه اقتصادی بخصوص آنچه به معیشت و بهداشت و امنیت مردم مربوط می‌شود و به توسعه توأم با عدالت می‌انجامد باور دارد، لذا در عمل هم پای‌بند خواهد بود و این‌ها خواست‌هایی است که باید از ایشان داشت.
سید محمد خاتمی خاطرنشان کرد: دولت وفاق ملی و وحدت هم رویکرد خوبی است، ولی ۵۰ درصدی که در انتخابات شرکت نکردند و چندین میلیون نفری که عمدتاً از ترس اینکه زمام امور به‌دست جریانی نامطلوب برای مصالح ملی و امنیت و توسعه کشور بیفتد، به ایشان رأی دادند، باید در امر وفاق و وحدت موردِ نظرِ جدّی باشند؛ نه فقط گروه‌ها و جریان‌های خاصی که پایگاه محدودی در متن جامعه دارند. وفاق ملی، ائتلاف سیاسی نیست، توجه همگانی به خواست ملت، برای تغییر و اصلاح امور است. برای پیش‌برد آن حاکمیت و همه جریان‌های سیاسی باید عملاً از این راهبرد حمایت کنند.
وی در خاتمه تأکید کرد: اصلاح‌طلبان و همه خیرخواهان کشور و ملت نباید مواضع اصولی خود را برای اصلاح رویه‌های غلط حکمرانی از یاد ببرند و باید نگاه انتقادی و البته خیرخواهانه‌ی خود را نسبت به دولت داشته باشند؛ ولی از هر برخورد هیجانی و غیرمنصفانه و شتابزده با مسائل که ناشی از اتکاء به داده‌های نادرست و یا ناتمام و ذهنیت‌ها و قضاوت‌های پیشینی وعدم توجه به پیچیدگی‌های امور و آینده‌نگری است خودداری کنند. راه اصلاح راه دراز و پرفرازونشیبی است و هرگامی که در این راه برداشته شود مغتنم است.
خلیج فارس:اگر ایران نازنین ما، اسلام عزیز ما و تشیع شریف ما امروز بیش از هر زمان دیگری در خطر است، یکی از دلایلش شیوع آن دسته از افکار تکفیری در سپهر این سرزمین و در ساحت این دین و مذهب است که تا پیش از این، نظایرشان را در میان سلفی‌ها و داعشی‌ها می‌دیدیم.
به گزارش «خلیج فارس» به نقل از عصر ایران، آیت الله غلامرضا فیّاضی، عضو هیئت امنای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی است؛ موسسه‌ای که توسط آیت الله مصباح یزدی در قم تاسیس شد و در سپهر سیاسی ایران، به تولید جبهه پایداری انجامیده است.
اخیر ویدئویی از او منتشر شده که ۳ نفر از مسلمانان شیعه معاصر که از قضا دو تن شان هم لباسان او هستند را کافر و غیر شیعه و ملعون خوانده است.
او در این ویدئو -که زمانش مشخص نیست- با لحن تاکیدی خاصی مرحوم دکتر علی شریعتی را با پسوند “لعنه الله علیه” یاد می‌کند، می‌گوید که حجه الاسلام سیدمحمد خاتمی، شیعه نیست و مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی هم ملعون است و تاکید می‌کند اگر او ملعون نباشد، کس دیگری ملعون نیست.
در این که او درباره دین و مذهب و ملعون بودن این افراد، پرت و بلا گفته تردیدی نیست و سخنانش آنقدر بی مایه و موهن است که حتی ارزش پاسخگویی ندارد (هر چند برخی پاسخش را هم داده اند)، اما دو نکته زیر را نمی‌توان نگفت:
۱ – اگر ایران نازنین ما، اسلام عزیز ما و تشیع شریف ما امروز بیش از هر زمان دیگری در خطر است، یکی از دلایلش شیوع آن دسته از افکار تکفیری در سپهر این سرزمین و در ساحت این دین و مذهب است که تا پیش از این، نظایرشان را در میان سلفی‌ها و داعشی‌ها می‌دیدیم و خدا را شاکر بودیم که ایران و اسلام شیعی از این آفت مهلک، مصون است. با این حال، در کمال تاسف شاهد بروز این پدیده در میان خودمان هستیم و این یعنی خطری بزرگ برای آینده این سرزمین.
وقتی در چنین سطحی از روحانیت، چنان سطحی از لعن و تکفیر صورت می‌گیرد، خروجی آن در سطح جامعه می‌شود همین دو قطبی‌های خانمانسوزی که مصداق هایش را هر روز در ساحت‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی شاهدیم و بدبینی‌ها و نفرت‌هایی که سکه رایج جامعه شده اند.
اگر امثال بهشتی و امام موسی صدر و طالقانی جاذبه‌های دینی و مذهبی برای ورود فوج فوج مردم به دین بودند (یدخلون فی دین الله افواجا)، معمم‌هایی که تصور می‌کنند تقسیم کننده بهشت و دوزخ بین مردم اند و آن‌ها هستند که تشخیص می‌دهند که چه کسی ملعون است و چه کسی نیست، عاملان خروج فوج فوح مردم از دین خدایند.
۲ – موسسه‌ای که این شخص عضو هیات امنا و استادش هست، سالانه صد‌ها میلیارد تومان پول نقد از بودجه عمومی یعنی از جیب مردم می‌گیرد. همین امسال مبلغ ۴۳۷ میلیارد تومان بودجه به این موسسه اختصاص داده شده است؛ به عبارت دیگر در هر ساعت از شبانه روز مردم ایران ۵۰ میلیون تومان به این موسسه می‌پردازند و این هم خروجی اش!
آیا مردم ایران باید پول بدهند تا تکفیریان و لاعلان نوظهور پرورش یابند و تخم کینه و نفرت در جامعه بپراکنند؟ آیا مردم ایران راضی اند؟!
و‌ای کاش در بودجه آینده، دولتی که رئیس آن بر عدالت علی (ع) و حراست از بیت المال تاکید ویژه و صادقانه دارد، مانع از سراریز شدن پول‌های مردم بینوا به سمت چنین جریان‌هایی شود، ولو آن که او را هم لعنت و نفرین کنند!
خلیج فارس:دو هفته از پایان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری می‌گذرد و دیگر مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری منتخب ۴ سال آینده است با این وجود دعوا‌های میان طیف طرفداران محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی تمام نشده و هر کدام دیگری را متهم به شکست در انتخابات می‌کنند.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از خبرآنلاین، محمد هاشمی رفسنجانی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و رئیس پیشین سازمان صداوسیما می‌گوید: «آمار نشان می‌دهد که هر کدام از این دو نفر در رقابت با پزشکیان قرار می‌گرفتند، بازنده بودند و برنده آقای پزشکیان بودند. جمع آرای آقایان قالیباف و جلیلی به آرای آقای پزشکیان نمی‌رسد. بنابراین، این ادعای درستی نیست.»
وی ادامه داد: «پیروزی آقای پزشکیان هم با رأی شخصی، اظهارات، رفتارها و سابقه او بود که برای مردم جذابیت داشت و ویژگی‌های شخصی او هم سهم بزرگی در پیروزی در انتخابات دارد؛ هم حمایت گروه‌های مختلف هم تاثیرگذار و کمک دهنده بود.»
مشروح گفتگوی محمد هاشمی رفسنجانی، را در ادامه می‌خوانید؛
آقای هاشمی! در چند روزی که از انتخابات گذشته است، هم شاهد درگیری میان طیف حامیان آقایان جلیلی و قالیباف هستیم، هم شاهد حملات هواداران آقای جلیلی به رأی دهندگان به آقای پزشکیان. تحلیل شما از این اختلافات و رفتارهای پساانتخاباتی چیست؟
اختلاف اصولگرایان به این دلیل است که حامیان آقای جلیلی می‌گویند اگر آقای قالیباف به نفع آنان کنار رفته بود در انتخابات پیروز می‌شدند، طرفداران آقای قالیباف هم می‌گویند اگر آقای جلیلی کنار کشیده بود پیروز می‌شدند. دعوای آنان بر سر پست و قدرت است. طرفداران آقای جلیلی هم که علیه آقای پزشکیان کار می‌کنند به این دلیل است که ایشان در انتخابات رأی نیاوردند. دعوا بر سر قدرت است.
جلیلی و قالیباف در رقابت با پزشکیان بازنده بودند
شما می‌پذیرید که اگر آقای قالیباف یا جلیلی از انتخابات کنار می‌رفتند، شانس پیروزی اصولگرایان در انتخابات بیشتر بود؟
زمانی که آقای قالیباف و جلیلی کاندیدا بودند، آرای اصولگرایان میان آنان تقسیم شد و قالیباف کمتر از جلیلی رأی آورد. بنابراین، در جبهه اصولگرا زمانی این ادعا درست است که رأی بیشتری داشته باشند، اما فرض کنید که آقای قالیباف از انتخابات کنار می‌رفت و طرفداران آقای جلیلی به پیروزی او بر آقای پزشکیان باور داشتند، اما آمار و ارقام این را نشان نمی‌دهد.
آمار نشان می‌دهد که هر کدام از این دو نفر در رقابت با پزشکیان قرار می‌گرفتند، بازنده بودند و برنده آقای پزشکیان بودند. جمع آرای آقایان قالیباف و جلیلی به آرای آقای پزشکیان نمی‌رسد. بنابراین، این ادعای درستی نیست.
۱۳ میلیون رأی آقای جلیلی، آرای اصولگرایان بود
آقای جلیلی در مرحله دوم انتخابات ۱۳ میلیون رأی به دست آورد، این رأی شخص ایشان و جریان حامی‌شان بود یا آرای تجمیعی اصولگرایان بود؟
این آرای اصولگرایان است. این دو جناحی که در کشور وجود دارد هر کدام تشکل‌هایی دارند. تجمیع آرای اصولگرایان به سبد رأی آقای جلیلی ریخته شد. زمانی که رقابت میان اصلاح طلب و اصولگرایان ایجاد می‌شود، به این معنا است که همه اصولگرایان به مقابله با اصلاح طلبان می‌آیند. این انتخابات نشان داد رأی کل جناح اصولگرایان ۱۳ میلیون رأی بوده است، اما رأی شخصی آقای پزشکیان و بخشی از آرای اصلاح طلبان ۱۶ میلیون رأی بوده است.
ناطق نوری پس از پیروزی خاتمی بداخلاقی انجام نداد
این ۱۳ میلیون رأی می‌تواند یک دست انداز در مسیر پیش روی دولت چهاردهم ایجاد کند؟
هرکسی می‌تواند یک سنگی را در چاه بی‌اندازد، اما نباید یک مسیر پر چالشی را ایجاد کرد. یک سنگ را به چاه انداختن راحت است، اما از آن بیرون آوردن کار سختی است. هرکسی می‌تواند این کار را انجام بدهد، اما از نظر رفتار انتخاباتی و فلسفه مردم سالاری، بازنده نباید علیه برنده اقدامی انجام بدهد.
معمولا هم بازنده و برنده انتخابات به همدیگر تبریک گفته و در دنیا مرسوم است که با هم دیدار می‌کنند. در ایران هم به این شکل بوده که بازنده انتخابات به دیدار برنده رفته است. در سال ۷۶ آقایان خاتمی اصلاح‌طلب و ناطق نوری اصولگرا با همدیگر رقابت می‌کردند، اما پس از پیروزی آقای خاتمی، آقای ناطق نوری تبریک گفت و کنار رفت، بداخلاقی انجام نداد. برنده رئیس جمهور همه است و همه موظف هستند که به او کمک کند، رئیس جمهور یک ملت است و متعلق به اصولگرا و اصلاح طلب نیست.
رئیس مجلس حق ندارد که علیه رئیس جمهور کاری کند
تحلیل شما از نوع مواجهه آقای قالیباف با آقای پزشکیان چیست؟ آیا ممکن است مجلس تحت مدیریت او موانعی مثلا در رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی ایجاد کنند یا با توجه به نیازی که به آرای مستقلین دارند به سمت همراهی خواهد رفت؟
بله، باید راه دومی را انجام بدهند. نمایندگان، نماینده مردم هستند و از آنان رأی گرفتند. همین مردمی که به آن نماینده برای ورود به مجلس رأی دادند، به آقای دکتر پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری رأی دادند.
قوه قضائیه هم که منصوب رهبری است و اعلام کرد ما وظیفه حمایت از رئیس جمهور را بر عهده داریم تا مشکلات کشور را برطرف کند، زندگی مردم را بهتر کند. ما نیاز به یک تعامل کمک کننده داریم. همچنین عرفا، اخلاقا و حتی به عنوان وظیفه، رئیس مجلس حق ندارد که علیه رئیس جمهور کاری کند.
آقای هاشمی! این روز‌ها بحث سهم‌خواهی از دولت چهاردهم مطرح می‌شود، با توجه به گستردگی که طیف حامیان آقای پزشکیان دارند، این مسئله می‌تواند به یک چالش تبدیل شود؟
خیر، برنده انتخابات ریاست جمهوری هر کسی که باشد، کل اختیارات و شرایط آن قوه با او است، حال اگر کسی سهم خواهی کند، این کار مرسوم نیست و جایگاهی ندارد.
ویژگی‌های شخصی پزشکیان سهم بزرگی در پیروزی در انتخابات دارد
کارگزاران چقدر خودش را در پیروزی آقای پزشکیان سهیم می‌داند؟
نمی‌دانم، من با آن‌ها صحبت نکردم که چقدر به پیروزی آقای پزشکیان کمک کردند. پیروزی آقای پزشکیان هم با رأی شخصی، اظهارات، رفتارها و سابقه او بود که برای مردم جذابیت داشت و ویژگی‌های شخصی او هم سهم بزرگی در پیروزی در انتخابات دارد؛ هم حمایت گروه‌های مختلف هم تاثیرگذار و کمک دهنده بود. آنان در پیروزی سهیم بودند، اما زمانی که رئیس جمهور منتخب می‌شود، اینگونه نیست که سهم خواهی شود و از هر جناحی باید در رأس کار باشند.
مشخص هم نیست که در انتخابات سهم کمک کدام حزب و تشکل بیشتر بوده است. زمانی که فردی رئیس جمهور می‌شود، رئیس جمهور همه است و اختیارات کامل داشته و هم در برابر مردم وظیفه و مسئولیت دارد.
شما اطلاعی دارید که حضور چه کسانی در دولت آقای پزشکیان قطعی شده است؟
خیر اطلاعی ندارم، در رسانه‌ها مطالبی می‌نویسند، اما اینکه رئیس جمهور چه کسانی را انتخاب کرده است، اطلاعی ندارم. اول باید مراسم تنفیذ رهبری و تحلیف انجام شود و زمانی که رئیس جمهور منتخب سوگند یاد کرد، آن زمان او می‌تواند اعضای کابینه خود را به مجلس معرفی کند.
خلیج فارس:یک اقتصاددان می گوید: «برخی تصور می‌کنند فقط کابینه مهم است، در حالی که تمام تیم اجرایی اهمیت دارند. شاید اهمیت استانداران و مدیران کل استانی کمتر از کابینه نباشد، معمولا دولت‌ها کابینه را مورد توجه قرار می‌دهند، اما هیچ توجهی به تیم اجرایی ندارند، در حالی که بخش قابل توجهی از تولید ملی کشور در استان‌ها انجام می‌شود. با تشکیل یک تیم اجرایی قدرتمند میتوانیم امیدوار باشیم که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از ظرفیت‌های خالی کشور را تکان داده و تحولاتی ایجاد کنیم.»
منتظر تحولات اقتصادی زودهنگام نباشید
امیدوارم تجربه تلخ کارشکنی اقتصادی در دوره‌های خاتمی و روحانی تکرار نشودمرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز در گفتگو با فرارو گفت: «در زمینه وضعیت فعلی اقتصاد که شاخص‌ها همه چیز را مشخص می‌کنند و می‌دانیم که برخی شاخص‌ها از جمله تورم در شرایط بدی قرار دارد. همچنین می‌دانیم که گرچه دولت قبلی در شرایط سختی قرار داشت، اما یکی از بدترین تیم‌های اقتصادی را هم انتخاب کرده بود. شرایط سخت یعنی تشدید تحریم‌ها و تضعیف شدید منابع مالی که دولت را تحت فشار قرار می‌داد. به هر حال با این تفاسیر اکنون در شرایطی قرار گرفته ایم که حتی بعید می‌دانم، صندوق توسعه ارزی هم چیز زیادی در چنته داشته باشد یا دولت اندوخته‌ای برای فروش داشته باشد. امید اصلی در شرایط فعلی این است که آقای پزشکیان با نوع دیدگاهی که دارند، بتوانند با آغاز دور جدید مذاکرات، تحریم‌ها را تا حدودی رفع کنند. اما این را هم در نظر داشته باشیم که اگرچه شاید اثر روانی مذاکره‌ها بتوانند تاثیر مثبتی بر بازار‌های داخل کشور داشته باشد، همزمان، تحولات آمریکا را هم باید مدنظر داشته باشیم. همین حالا با ترور نافرجام ترامپ، بازار‌های ما تحت تاثیر قرار گرفت. بعید است که چه ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده باشد و چه بایدن، تحول مثبت زودهنگامی به نفع مذاکرات یا رفع تحریم‌ها رخ دهد.»
وی افزود: «با این جشم انداز، اکنون تصمیم گیری‌های داخلی آقای پزشکیان نیز حائز اهمیت بسزایی است و باید ببینیم ایشان در داخل کشور چه برنامه‌هایی خواهد داشت. انتظاری که از آقای پزشکیان می‌رود این است که بیش از هر چیز روی برنامه‌های کابینه متمرکز شود و از حواشی موجود فاصله بگیرد. اگر آقای پزشکیان قصد دارد ظرفیت‌های موجود را به حرکت دراورده و توسعه دهد، باید کابینه‌ای بسیار مجرب را تنظیم کند. این موضوع را هم مورد تاکید قرار می‌دهم که آقای پزشکیان توجه داشته باشند صرفا کابینه قوی کافی نیست. بلکه تمامی مدیران اجرایی زیر مجموعه کابینه، به ویژه در شهرستان‌ها حائز اهمیت هستند. هرچند متاسفانه بعید است تا پایان سال شاهد تحول خاصی باشیم. انتظار می‌رود تا نیمه سال جاری یعنی پایان شهریور ماه کابینه شکل گیرد، آن هم در صورتی که مجلس رای اعتماد همه وزیران را اعطا کند.»
بی توجهی پزشکیان به تیم اجرایی اشتباهی بزرگ خواهد بود
این اقتصاددان در ادامه گفت: «برخی تصور می‌کنند فقط کابینه مهم است، در حالی که تمام تیم اجرایی اهمیت دارند. شاید اهمیت استانداران و مدیران کل استانی کمتر از کابینه نباشد، معمولا دولت‌ها کابینه را مورد توجه قرار می‌دهند، اما هیچ توجهی به تیم اجرایی ندارند، در حالی که بخش قابل توجهی از تولید ملی کشور در استان‌ها انجام می‌شود. با تشکیل یک تیم اجرایی قدرتمند میتوانیم امیدوار باشیم که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از ظرفیت‌های خالی کشور را تکان داده و تحولاتی ایجاد کنیم. همه این‌ها به همکاری مجلس و نهادهای ذیربط نیز وابسته است. ما شاهد برخی از عدم همکاری‌ها در دولت‌های آقایان خاتمی و روحانی بودیم که امیدوارم تنش‌های اینچنینی را در دولت آقای پزشکیان شاهد نباشیم.»
وی افزود: «این موضوع هم که مثل دولت قبلی، بخواهیم نفت را زیر قیمت و تحت تاثیر مشکلات FATF بفروشیم، تاثیر اقتصادی مطلوبی برای اقتصادمان نخواهد داشت و شاید برای مقاومت کوتاه مدت اقتصادی موثر باشد، اما تاثیر بلند مدت نخواهد داشت. شرایط بسیار دشوار است و نباید روی رفع تحریم‌های زودهنگام به ویژه تا پایان سال جاری، حسابی باز کنیم. با همه این‌ها ترامپ شخص اهل مذاکره‌ای است. اگر ما با تیم مذاکره کننده قدرتمندی وارد عمل شویم، میتوانیم امیدوار باشیم، مذاکره موفقیت آمیزی داشته باشیم و شاید سال آینده، شرایط اقتصادی بهتری داشته باشیم. رفع تحریم‌ها به معنای افزایش فروش نفت هم خواهد بود، اما قبل از همه این‌ها باید موانع داخلی را که اغلب غیراقتصادی و ساختاری هستند، رفع کنیم. نمی‌دانم ایجاد تحولات ساختاری و اقتصادی در دستور کار یا در توان آقای پزشکیان خواهد بود یا خیر.»
حرف‌های اقتصادی جلیلی فقط روی کاغذ جالب به نظر می‌رسید
این استاد دانشگاه گفت: «سخن طرفداران و همفکران آقای جلیلی هم که می‌گفتند باید رفع تحریم‌ها یا مذاکره را فراموش کنیم و سیاست خارجی اقتصاد خود را روی چند کشور همسایه یا آمریکای لاتین متمرکز کنیم هم از ریشه غلط است. اگر قرار بود ما با این روش به جایی برسیم که در سه سال گذشته می‌رسیدیم. این نوع حرف‌های ایده آلیستی با نیاز‌های ما انطباق ندارد. نیاز‌های کشور ما فقط از خلال ارتباط با کشورهای پیشرفته قابل تحقق است. ما با کشور‌هایی مثل بنگلادش فرق می‌کنیم. ما به دلیل درامد‌های نفتی به تکنولوژی‌های روز و پیشرفته نیاز داریم؛ بنابراین مبادلات با کشورهای منطقه یا در حال توسعه و امریکای لاتین مشکلات ما را حل نمی‌کند. این کشورها نهایتا در حوزه‌های کشاورزی یا مواد غذایی تاثیرگذارند. حتی کشاورزی ما نیز به تجهیزات به روز و پیشرفته وابسته است. این حرف‌ها روی کاغذ جالب به نظر می‌رسید که آقای جلیلی نوشته بود و می‌خواند.»
خلیج فارس:برنامه ریزی‌ها و بررسی‌ها در شورای سیاستگذاری برای تشکیل کابینه پزشکیان ادامه دارد، کابینه‌ای که قرار است از مجلسی رأی اعتماد بگیرد که قالیباف رقیب پزشکیان در انتخابات در رأس آن نشسته است و برخی حامیان سعید جلیلی نیز در آن حضور دارند.
اما آیا قالیباف از مسیر همراهی با پزشکیان حرکت خواهد کرد و به او در گرفتن رأی اعتماد برای وزرای پیشنهادی اش تعامل می‌کند؟ آیا فراکسیون مستقلین در کنار پزشکیان خواهد ایستاد تا مانع تراشی‌های تندرو‌ها را خنثی کند؟ و …
سوالاتی که خبرگزاری خبرآنلاین با سیدفرید موسوی، نماینده مراغه و محمدقسیم عثمانی نماینده بوکان که هر دو از چهره‌های شاخص فراکسیون مستقلین مجلس نیز هستند مطرح کرده است.
موسوی براین اعتقاد است که فراکسیون مستقلین کنار پزشکیان خواهد ایستاد، اما این به معنای تعطیل کردن نقش نظارتی مجلس نیست.
قسیم عثمانی هم همراهی مجلس با دولت پزشکیان در بستن کابینه را منوط به آن کرده است که ترکیب خوبی از وزرا به مجلس معرفی شود.
دولت بدون همراهی قوا نمی‌تواند به موفقیت لازم دست یابد
در این راستا، سیدفرید موسوی نماینده مراغه در مجلس شورای اسلامی، در گفتگویی با خبرگزاری خبرآنلاین، درباره پیش بینی اش از مراودات مجلس دوازدهم با دولت پزشکیان گفت: دولت چهاردهم در شرایط به خصوصی مسئولیت را بر عهده می‌گیرد. در مجلس نیز با چالش‌هایی مواجه هستیم، در گذشته مُسکن‌هایی را استفاده کردیم و ظهور و بروز بحران‌ها را به تأخیر انداختیم، اما الان در شرایطی هستیم که باید تصمیمات سختی را اتخاذ کنیم و این تصمیمات سخت به خصوص در دولت جدید باید اتخاذ شود.
وی افزود: دولت حتما بدون همراهی سایر قوا به ویژه مجلس سخت است که موفقیت لازم را داشته باشد و این عدم موفقیت دولت صرفا عدم موفقیت آقای پزشکیان نخواهد بود، بلکه همه ما با مشکل مواجه خواهیم شد و رفع این بحران‌ها با چالش جدی مواجه خواهد شد. بر همین اساس من فکر می‌کنم مجلس شورای اسلامی و همکاران محترم با درک شرایط همکاری لازم را با دولت چهاردهم خواهند داشت.
موسوی خاطرنشان کرد: در عین حال طبیعی است که اگر احساس شود، آن شعار‌ها و عهدی که با مردم توسط دولت بسته شده با قانون تناقض دارد، مجلس باید ورود پیدا کند و قطعا مصالح عمومی مردم را وجه المعامله ارتباطات بین قوا نخواهد کرد.
قالیباف اختلافات سیاسی و انتخاباتی را در مراودات اجرایی دخیل نمی‌کند
این نماینده مجلس درباره همکاری مجلس و دولت نیز گفت: با ترکیبی که از مجلس سراغ دارم، فکر می‌کنم که دولت آقای پزشکیان چالش خاصی را با مجلس نخواهد داشت و ۴ سال آینده یک همکاری، وفاق و انسجام بین دو قوه شاهد خواهیم بود. در عین اینکه وظایف هر دو هم مشخص است و لزومی ندارد که هر دو از وظایف خود کوتاهی کنند و یا از ترس مردم از وظایف خود به خاطر این انسجام بگذرند.
عضو فراکسیون مستقلین مجلس، درباره نقش قالیباف در انسجام میان دوقوه تصریح کرد: نقش روسای دو قوه بسیار مهم است، آقایان پزشکیان و قالیباف هم از این امر مستثنی نیستند. باتوجه به شناختی که از آقای قالیباف دارم، وی اختلافات سیاسی و انتخاباتی را در مراودات اجرایی دخیل نمی‌کنند. هر چند که با آقای پزشکیان ارتباط دوستانه‌ای را دارند و جلسه‌ای که چند روز اخیر میان روسای دو قوه برگزار شد، بسیار دوستانه و امیدآفرین بود. البته انتظار دیگری هم از این دو بزرگوار نمی‌رفت.
پزشکیان و قالیباف می‌توانند مثل خاتمی و ناطق نوری باشند
وی در ادامه گفت: فکر می‌کنم آقای قالیباف و تیم شان همراهی لازم را با آقای پزشکیان و دولت شان خواهند داشت و مشکل خاصی وجود ندارد. ما در سال‌های قبل هم چنین موردی را داشتیم؛ در زمان آقای خاتمی که وی رئیس جمهور شد، آقای ناطق نوری دوستشان بود، ایشان به مجلس بازگشتند و یک ارتباط خوب و دوستانه‌ای را میان دو قوه شاهد بودیم. من فکر می‌کنم این تجربه قابل تکرار است و تکرار هم خواهد شد.
نماینده مراغه در مجلس در خصوص نقش فراکسیون مستقلین در مجلس و اینکه می‌توانند سپر دفاعی دولت پزشکیان در مقابل تندرو‌های مجلس باشند، نیز خاطرنشان کرد: آقای پزشکیان خودشان هم عضو فراکسیون مستقلین بوده و همین گروه حامی، همراه و طرفدار دولت جدید خواهند بود و هرکجا که باشد نقش آفرینی خود را خواهند داشت. ولی این معنای تعطیلی حوزه نظارتی مجلس نخواهد بود و قطعا اول اولویت‌ها و حقوق اساسی مردم و آن سوگندی که خوردیم ملاک عمل ما است و دوم برای موفقیت دکتر پزشکیان و دولتشان هم باید تلاش کنیم که انشالله بتوانند در فضای آرام و دوستانه با مجلس، برنامه‌ها و شعار‌های انتخاباتی خود را محقق کنند.
باید ترکیب کابینه پیشنهادی پزشکیان را ببینیم، چشم بسته نمی‌توان نظر داد
وی افزود: قطعا مجلس و فراکسیون مستقلین تلاش خواهند کرد تا قوانینی که لازم هست که دولت برای تحقق شعارهایشان اجازه‌هایی را از مسئولان داشته باشند، باید این تسهیل گری را ایجاد کنیم تا انشاءالله با این رأیی که به پزشکیان داده اند در اجرای این قول و شعار‌ها مشکلی برای دولت آینده پیش نیاید. همچنین در حسن اجرای قوانین هم حوزه نظارتی باید کار‌های لازم را انجام دهد.
موسوی همچنین، درباره اینکه فراکسیون مستقلین بخواهد برای همراه کردن قالیباف با دولت وارد معامله با رئیس مجلس شود و اینکه مثلا ریاست او در سه سال آینده را تضمین کند، گفت: نه اینگونه نیست و مستقلین در انتخابات هیات رئیسه رأی خودشان را نشان دادند. من تصور نمی‌کنم که این دوستان بر اساس پیش بینی‌هایی که می‌کنند بتوانند چالش‌های خاصی را برای دولت ایجاد کنند. حدود و ثغور فراکسیون و دوستان هم که در مقابل دولت تعریف شده، مشخص است و در قیاس با کلان مجلس چندان تاثیرگذار نیست.
این نماینده مجلس درباره اینکه آیا پزشکیان در گرفتن رأی اعتماد برای وزرای پیشنهادی اش با چالش روبرو می‌شود یا نه نیز گفت: باید اول ترکیب کابینه مشخص شود، نمی‌توان چشم بسته نظر داد. اگر فرد ضعیفی را معرفی کنند یا فردی را معرفی کنند که در گذشته متناسب با آن شعار‌ها و برنامه و نیاز‌های امروز دستگاه اجرایی تشخیص داده نشود، حق مجلس است و لزومی ندارد که صد در صد هرآنچه که دولت اعلام می‌کند، تایید شود. مجلس وظیفه نظارتی و برررسی کارنامه و برنامه‌ها را دارد. این متضاد بر آن حس همکاری و هدف انسجام بین دو قوه نیست. پاسخ این سوال زود است و باید کابینه و افراد معرفی شده را ببیینم بعد نظر دهیم.
قسیم عثمانی: اگر کابینه پزشکیان رنگ و بوی جناحی داشته باشد…
محمد قسیم عثمانی نماینده بوکان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگویی با خبرگزاری خبرآنلاین، درباره مراودات مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم گفت: بستگی به این دارد که آقای پزشکیان کابینه اش را چگونه می‌چیند. اگر آن چیزی باشد که در شعارهایش گفته است، قطعا مجلس با او همراهی خواهد کرد. اما اگر رنگ و بوی جناحی و جریانی داشته باشد، مجلس ممکن است عکس العمل منفی نشان دهد.
وی درباره نقش قالیباف در تنظیم مناسبات میان دو قوه نیز تصریح کرد: آقای قالیباف همراهی می‌کند، اما اصل قضیه این است که چینش کابینه آقای پزشکیان چگونه باشد. اگر فراجناحی باشد همراهی می‌کند و اگر جناحی باشد، بالاخره او هم یک نماینده مثل بقیه است و فقط نقش هماهنگ کننده دارد.
پزشکیان در گرفتن رأی اعتماد وزرای پیشنهادی اش از مجلس بدون چالش نخواهد بود
عثمانی درباره فراکسیون مستقلین که آیا آن‌ها می‌توانند سپر دفاعی دولت پزشکیان در مقابل تندرو‌های مجلس باشند یا نه نیز گفت: مستقلین جزو اولین تیمی هستند که دولت چهاردهم را همراهی می‌کنند، ولی آن‌ها حداکثر مجلس را تشکیل نمی‌دهند. ولی به عنوان بخشی از مجلس که در قالب حمایت از دولت چهاردهم هستند، می‌توانند نقش داشته باشند.
نماینده بوکان در مجلس، در پاسخ به این سوال که مثلا احتمال اینکه فراکسیون مستقلین بخواهد برای همراه کردن قالیباف با دولت وارد معامله با رئیس مجلس شود که ریاست او در سه سال آینده را تضمین کند و در قبال آن حمایت او دولت را تضمین کند، وجود دارد؟ نیز گفت: چنین تضمینی وجود ندارد. تا انتخابات هیات رئیسه یک سال مانده است و نمی‌تواند تاثیری داشته باشد. اما قطعا به نحوه رفتار آقای قالیباف در خصوص دولت چهاردهم و کابینه‌ای که معرفی می‌شود، اثر مستقیم خواهد داشت.
او در پایان در خصوص چالش‌های پیش روی پزشکیان در گرفتن رأی اعتماد برای وزرای پیشنهادی اش نیز تصریح کرد: به نظرم بدون چالش نخواهد بود. ممکن است کسانی از جریان‌های تند سیاسی وجود داشته باشند که بخواهند در کابینه سهم خواهی کنند و نقش و حضور داشته باشند که در این صورت مجلس عکس العمل منفی نشان خواهد داد.
خلیج فارس:سیدمحمد خاتمی، اسحاق جهانگیری و مسعود پزشکیان در مراسم ختم دکتر میلی منفرد که امروز، پنجشنبه ۲۴ خرداد، در مسجد نور برگزار شد، در کنار هم دیده شدند.
منبع: ایلنا
خلیج فارس:دبیرکل حزب موتلفه اسلامی گفت: بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری به خاتمی گفتم طوری عمل کن که ولی امر از شما بتواند به موقع استفاده کند. به احمدی‌نژاد هم تذکر دادم که مراقب باش مثل خاتمی نشوی ولی او کاری کرد که به یک چهره جنجالی تبدیل شد و این خوب نیست.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از ایسنا، اسدالله بادامچیان در گفت‌وگویی در خصوص مواضع متناقض چند چهره سیاسی پیرامون مشارکت در انتخابات، با بیان اینکه شرکت در انتخابات در ایران اجباری نیست، خاطرنشان کرد: انتخابات در ایران یک تکلیف شرعی و ملی است و گاهی سیاسیون به این تکلیف عمل می‌کنند و گاهی عمل نمی‌کنند؛ البته مردم در این ۴۵ سال همیشه به تکلیف خود عمل کرده‌اند. در برخی کشورها انتخابات اجباری است و اگر کسی رای ندهد از برخی خدمات محروم می‌شود و در واقع یک اجبار مخفی وجود دارد، اما حضور در انتخابات در ایران آزاد است.
وی در ادامه با بیان اینکه انتخابات در ایران محدود به احزاب نیست، اظهار کرد: در برخی کشورها افراد حتما باید در بستر یک حزب در انتخابات شرکت کنند ولی در ایران هم احزاب و هم اشخاص می‌توانند در انتخابات شرکت کنند؛ البته اخیرا شورای نگهبان معیارهایی برای داوطلبان انتخابات تعیین کرده است زیرا سطح علمی جامعه بالا رفته و به افرادی در مجلس یا ریاست‌جمهوری نیاز است که درک و علم نسبت به مسائل داشته باشند.
دبیرکل حزب موتلفه اسلامی در خصوص مواضع متفاوت و متناقض برخی جریان‌ها و اشخاص در انتخابات، گفت: گاهی حزبی احساس می‌کند که در انتخابات رای ندارد و نمی‌آید گاهی هم احساس می‌کند رای قابل توجهی دارد و در انتخابات شرکت می‌کند.
یک زمانی زمینه برای شرکت مساعد است و گاهی هم زمینه مساعد نیست مثلا بعد از شهادت شهیدان رجایی و باهنر، زمینه برای لیبرال‌ها فراهم نبود و آن‌ها به انتخابات نیامدند. الان هم آن‌هایی که نمی‌آیند، می‌دانند که رای ندارند چون مردم یکبار به آن‌ها اعتماد کردند ولی آن‌ها نماینده واقعی مردم نبودند. مثلا در مجلس ششم نمایندگان به جای آنکه به دنبال برآوردن مطالبات مردم باشند، دنبال جا انداختن مدرنیته بودند پس چرا دوباره مردم به آن‌ها رای بدهند؟
بادامچیان بیان کرد: آن‌ها یا باید رفتارهای سیاسی و برنامه‌های خود را تغییر دهند یا اینکه اگر با همان برنامه‌های قبلی در انتخابات شرکت کنند، رای نمی‌آورند. ولی اگر به صحنه انتخابات نیایند برای همیشه باید از قدرت کنار بکشند بنابراین الان آن‌ها دنبال اظهار وجود و اظهار حضور هستند و این هم خوب است.
دبیرکل حزب موتلفه اسلامی با بیان اینکه زیرسوال بردن سازوکار انتخابات توسط برخی شخصیت‌های سیاسی و رفتار دوگانه در انتخابات متفاوت، خدشه‌ای به اصل انتخابات وارد نمی‌کند، تصریح کرد: بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری به خاتمی گفتم طوری عمل کن که ولی امر از شما بتواند به موقع استفاده کند. به احمدی‌نژاد هم تذکر دادم که مراقب باش مثل خاتمی نشوی ولی او کاری کرد که به یک چهره جنجالی تبدیل شد و این خوب نیست.
مردم ما دیگر به چهره‌های جنجالی رای نمی‌دهند و این افراد دیگر باب میل ما نیست. زیر سوال بردن سازوکار انتخابات تاثیری در حرکت جامعه ندارد چون مردم حضور گسترده در انتخابات دارند. این همه با شورای نگهبان دعوا کردند، کاری پیش بردند؟ بالاخره باید یک نهاد فصل‌الخطاب باشد. خودشان اشتباه کردند، این اقدامات تاثیری در رفتار مردم ندارد.
خلیج فارس:در منطقه پرخبر و پرآشوب غرب آسیا معادله‌های جاری پس از هفت اکتبر ۲۰۲۳ و آغاز جنگ غزه تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز هم بر این تحولات تأثیرگذار بوده و هم از آن تاثیر پذیرفته است. پس از حمله رژیم اسرائیل به مقر دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در دمشق، پایتخت سوریه و پاسخ ایران که نخستین پاسخ مستقیم تهران به تل آویو بود تحلیل‌های بسیاری درباره تغییر سطح تخاصم میان ایران و اسرائیل منتشر شد و البته در چند هفته اخیر، برخی مقام‌های نظامی و سیاسی هم از احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران در صورت اقدام تهدیدآمیز جدی اسرائیل در این حوزه خبر دادند.
به گزارش «خلیج فارس» به نقل از جماران، با سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره این تحولات گفت و گوی کوتاهی داشتیم:
اخیرا سخنانی درباره تغییر دکترین هسته‌ای ایران زده می‌شود که آخرین مورد آن از سوی کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی بود. آیا این مسئله را با هماهنگی در سطح بالای نظام می‌دانید یا موضع گیری‌های پراکنده افراد؟
من اطلاع دقیقی درباره منشاء این صحبت‌ها و اظهارنظرها ندارم. تا جایی که من اطلاع دارم در این حوزه سخنان و موضع گیری‌های رهبر نظام تعیین کننده است. ایشان بارها تولید، نگهداری و استفاده از سلاح هسته‌ای را حرام اعلام کرده اند. اینکه برخی دوستان بر چه مبنایی سخنانی را درباره تغییر دکترین هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران مطرح می‌کنند، اطلاع ندارم و شاید اشاره‌هایی دریافت کرده باشند.
در همین زمینه برخی تغییر سطح تهدید از سوی اسرائیل را مبنایی مناسب برای تغییر دکترین هسته‌ای ایران می‌دانند و حتی آن را توجیه کننده تغییر فتوا هم می‌دانند. تا چه اندازه با چنین تعبیری موافق هستید؟
البته این طبیعی است که زمانی که دشمن شما را تهدید می‌کند، باید پاسخ مناسب را بدهید و هر اقدام او را با اقدام مشابه یا شدیدتر پاسخ بدهید. اگر اسرائیل روزی تصمیم به حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران بگیرد با عکس العمل شدیدی رو به رو خواهد شد.
طرف مقابل هم در بحث تغییر دکترین هسته‌ای ایران وجود دارد که منتقد این اظهارنظرها است و آن را کمک به روایت‌سازی اسرائیل درباره ماهیت غیر صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران می‌داند. فکر می‌کنید این نگرانی تا چه اندازه با توجه به تجربه‌ای که از پرونده هسته‌ای ایران داریم به جا است؟
تبلیغات اسرائیل درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران یک چیز است و واقعیت چیز دیگری. تاکنون بارها چه آژانس بین المللی انرژی اتمی و چه دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران اذعان داشته اند. بنابراین، در این موضوع چندان نباید به تبلیغات اسرائیل درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران توجه کرد. همیشه این موضوع صادق است که نوع فعالیت‌های یک کشور را شرایط تعیین می‌کند و باید دید که در چه شرایطی قرار داریم.
پس از اتفاق‌های به وجود آمده میان ایران و رژیم اسرائیل بحث بازدارندگی ایران بسیار مطرح شده است. مولفه‌های بازدارندگی را برای یک کشور چگونه تعریف می‌کنید؟ آیا جمهوری اسلامی ایران موفق به آنچه که احیای بازدارندگی کشور نامیده می‌شود، شد؟
بازدارندگی عمدتا با میزان قدرت هر کشور در ارتباط است. بعد نظامی یکی از ابعاد قدرتی است و نه همه آن. طبیعی است که اقتصاد قوی، تکنولوژی قوی، روابط بین المللی قوی و حمایت مردمی از عناصر مهم در تعریف حد و حدود قدرت یک نظام سیاسی است.
در پاسخ به بخش دوم سوال شما باید بگویم که ما توانستیم با واکنشی که به حمله رژیم اسرائیل به مقر دیپلماتیک ایران در سوریه داشتیم این بازدارندگی را احیاء کنیم.
با توجه به سخن شما که معتقد هستید ایران توانسته این توان بازدارندگی را احیا کند، برای تثبیت آن چه باید کرد؟
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باید در جهت رشد و تقویت عواملی که در پاسخ به سوال قبل اشاره کردم باید حرکت کند. مهم‌ترین مسأله این است که باید جایگاه بین المللی ایران را افزایش داد، روابط ایران با کشورهای موثر در قدرت در ابعاد مختلف باید گسترش پیدا کند، روابط ما در حوزه سیاست خارجی نباید محدود به چند کشور باشد و باید تلاش کنیم که چه ارتباط با دولت‌ها و چه افکار عمومی کشورهای مختلف را دنبال کنیم.
مسأله غزه و عکس العمل‌هایی که در کشورهای اروپایی، کانادا، استرالیا و آمریکا شاهد آن هستیم نشان دهنده این است که افکار عمومی یک فاکتور بسیار مهم و تاثیر گذار است. اعتراض‌های صورت گرفته به خصوص اعتراض‌هایی که از سوی دانشجویان در سراسر جهان نسبت به سیاست‌های رژیم اسرائیل صورت می‌گیرد، نشان می‌دهد که افکار عمومی می‌تواند بر روی سیاست‌های رئیس جمهور ایالات متحده که از حامیان اصلی اسرائیل است هم تاثیر خود را می‌گذارد.
شما در مصاحبه‌های خود مکرر تاکید می‌کنید که بحث احیای برجام و اف‌ای تی اف باید جدی گرفته شود. این در حالی است که به نظر نمی‌رسد مسأله احیای این برجام با این شکل و شمایل دیگر در برنامه طرف غربی به خصوص امریکایی باشد. فکر می‌کنید برای خروج از این بن بست چه باید کرد؟
همانطور که اشاره کردید من همواره گفته‌ام که بدون پیگیری احیاء برجام و توافق با طرف مقابل، مسأله تحریم‌ها حل نخواهد شد. ورود به این پروسه، شروع مذاکرات جدید با اروپا و طبیعتا در این چارچوب با امریکا خواهد بود که در گذشته هم تجربه این را داشته ایم. ما با قرار گرفتن در این مسیر میتوانیم با رفع تحریم و بازگشت به بازار جهانی، جایگاه ایران را هم در عرصه جهانی ارتقا ببخشیم.
فکر می‌کنید در طرف آمریکایی اراده و توان قرار گرفتن در این مسیر وجود دارد؟ بسیاری معتقدند که نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در این کشور عملا حصول چنین توافقی با ایران را که خود یک پروسه طولانی خواهد بود، سخت می‌کند.
برخی صاحبنظران معتقدند که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به دلیل قرار گرفتن در فضای رقابت‌های انتخاباتی نیازمند این است که در زمینه سیاست خارجی موفقی برای خود تعریف کند. احیاأ برجام و طرح این ادعا که از این طریق توانسته توسعه برنامه هسته‌ای ایران را کنترل کند، امتیاز قابل توجهی برای او خواهد بود. این یک تحلیل است، اما میزان عملیاتی شدن آن مشخص نیست.
احتمال بازگشت ترامپ به قدرت در امریکا کم نیست. اختلاف‌های دو کشور نیز در دوره او بعضا کم سابقه بود از جمله اقدام او در ترور شهید سلیمانی. فکر می‌کنید برای چنین سناریویی آماده هستیم؟
فعلا که نتیجه انتخابات مشخص نیست و ما هم آرزو می‌کنیم که او در این انتخابات رأی نیاورد.
فکر می‌کنید مساله حمله ایران به اسرائیل و نمایش توانمندی موشکی ایران، کشورهای عربی همسایه ما را ترسانده است؟ به نظر شما آیا آن‌ها نزدیکی به ایران بخصوص با تضمین کشوری مانند چین را راهی برای مهار ایران انتخاب کردند؟
اقدام ایران در هدف قرار دادن خاک سرزمین‌های اشغالی در میانه جنگ غزه، تحسین مردم کشورهای عربی و حتی برخی دولتمردان این کشورها را هم برانگیخت. از سوی دیگر، به نظر من این کشورها می‌دانند که ایران هیچ گاه رویه تجاوز به کشورهای همسایه را نداشته و تاریخ ایران نیز گواه این حقیقت است.
ممکن است که برخی از این کشورهای عربی منطقه گاهی ابراز نگرانی از برخی فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران کنند و در این زمینه وظایف وزارت خارجه بسیار سنگین است. وزارت خارجه باید با گسترش رابطه با کشورهای منطقه آن‌ها را قانع کند که تامین امنیت منطقه باید توسط کشورهای این منطقه صورت بگیرد و نه بازیگران خارج از منطقه. این اطمینان بخشی به کشورهای همسایه مسئولیت مهمی است که وزارت خارجه باید از عهده آن برآید.
شاید تکرار یک خاطره که تاکنون در چند مصاحبه گفته‌ام خالی از لطف نباشد. من در دوره اصلاحات دیداری با شیخ زاید، امیر امارات متحده عربی داشتم. او در این ملاقات به من گفت که آقای خاتمی (رئیس جمهور وقت ایران) نه تنها برای ایران بلکه برای ما کشورهای عربی جنوب خلیج فارس هم امنیت به ارمغان آورده است.
اکنون اگر ما بتوانیم همان سیاست و کیاست دوره اصلاحات را در سیاست خارجی دنبال کنیم و به سمت تنش‌زدایی از رابطه با کشورهای همسایه و اعتمادسازی حرکت کنیم، برخی نگرانی‌ها در کشورهای همسایه هم از بین خواهد رفت و کشورهای منطقه تامین امنیت منطقه توسط بازیگران منطقه‌ای را خواهند پذیرفت.
توافق عادی‌سازی رابطه میان اسرائیل و عربستان را تا چه اندازه شدنی می‌دانید؟ آیا این توافق تهدیدی برای ایران خواهد بود؟
این مسأله عادی‌سازی رابطه، روشی است که آمریکا به دولت‌های کشورهای منطقه تحمیل کرده و به آن‌ها می‌گوید که در ازای تداوم حمایت سیاسی، اقتصادی و نظامی من از خود باید رابطه با رژیم اسرائیل را عادی کنید. این دولت‌ها می‌دانند که مردم آن‌ها از اسرائیل متنفر هستند.
اخیرا نظرسنجی‌ای -به گمانم از سوی گالوپ- درباره نظر اعراب نسبت به آمریکا انجام شده بود. نتیجه این شده بود که ۸۰ درصد مردم عرب با آمریکا مخالف هستند و دلیل این مخالفت هم حمایتی است که آمریکا از اسرائیل می‌کند. این بدان معنا است که این جمعیت مستقیما با آمریکا مشکلی ندارند، اما این سیاست دفاع آمریکا از اسرائیل است که دلیل عمده نفرت آن‌ها از آمریکا است.
در چنین جوّی، همیشه دولت‌های منطقه با این چالش مواجه هستند که اگر بخواهند در چارچوب توصیه‌های امریکا رابطه خود با اسرائیل را عادی کنند در داخل با چالش‌هایی رو به رو خواهند شد. چه بسا روزی این چالش‌های داخلی برای این دولت‌ها مشکل ساز شود. ضمن اینکه برخی از این دولت‌ها این تحلیل نادرست را هم دارند که برای توسعه اقتصادی یا در واقع پیشرفت اقتصادی به بهبود رابطه با اسرائیل نیاز دارند.
با توجه به تحولات منطقه‌ای به خصوص نمایش توانمندی موشکی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به رژیم اسرائیل، این گمانه زنی دوباره پررنگ شده که در هرگونه مذاکره‌ای میان ایران و غرب درباره احیاء برجام یا توافقی مشابه آن، این بار مسائل منطقه‌ای هم روی میز خواهد بود و برخی معتقدند که چنین مذاکرات متفاوتی می‌تواند به تثبیت توافق بعدی هم کمک بیشتری بکند. فکر می‌کنید جمهوری اسلامی ایران با چنین مسئله‌ای موافقت خواهد کرد؟
من در تمام مصاحبه‌ها تاکید کرده‌ام که ما باید رابطه و گفت و گو را با همه کشورها برقرار کنیم و البته طبیعتا در این پروسه کشورهای منطقه در اولویت هستند. همین الگو قابل تسرّی به سایر کشورها از اروپایی تا آمریکا است.