طاهره عبدالهی
پاسخ دانشگاه خلیج فارس به گزارش افت رتبه خود، هرچند تلاش کرده است رویکردی شفاف و مستند ارائه دهد، اما هنوز برخی پرسشها بیپاسخ ماندهاند.
در فضای رقابتی دانشگاهی جهانی، حفظ جایگاه در رتبهبندیهای بینالمللی نیازمند توجه مستمر به شاخصهای کلیدی است، اما دانشگاه خلیج فارس در پاسخ خود بیشتر بر شرایط رقابتی و افزایش تعداد دانشگاههای حاضر در این رتبهبندیها تأکید کرده و از ارائه برنامههای عملی و اصلاحی برای بهبود جایگاه خود غفلت کرده است.
یکی از نکات قابل توجه در پاسخ دانشگاه، تأکید بر حفظ رتبه در بازه 1500-1201 و جلوگیری از سقوط بیشتر است. این در حالی است که دانشگاههای پیشرو در دنیا نهتنها به تثبیت جایگاه خود راضی نمیشوند، بلکه بهدنبال ارتقاء مستمر و رشد هستند.
در مقایسه با دانشگاههای فعال در کشورهای همسایه، که با سرمایهگذاری در پژوهش، تقویت روابط بینالمللی، جذب اساتید برجسته و توسعه همکاریهای صنعتی توانستهاند جایگاه خود را بهبود بخشند، دانشگاه خلیج فارس هنوز از پتانسیلهای بالقوه خود بهطور کامل استفاده نکرده است. نمونههایی از دانشگاههای ترکیه، امارات و عربستان سعودی نشان میدهند که با برنامهریزی دقیق، این دانشگاهها موفق به بهبود چشمگیر جایگاه خود در رتبهبندیهای جهانی شدهاند.
مورد دیگری که نیاز به توجه دارد، فقدان شفافیت در خصوص علل کاهش امتیازات برخی شاخصها مانند کیفیت پژوهش و ارتباط با صنعت است. دانشگاه اشاره کرده که کاهش این شاخصها برای سایر رقبا نیز رخ داده، اما این توضیح بهتنهایی نمیتواند دلیل قانعکنندهای برای این کاهش باشد.
این مسئله نگرانیهایی را ایجاد میکند که آیا دانشگاه برنامهای مشخص برای بهبود این شاخصها دارد یا خیر. در دانشگاههای مطرح جهانی، هرگونه افت در یک شاخص سریعاً مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و برنامههای اصلاحی دقیق و عملی تدوین میشود، در حالی که در این پاسخ، برنامهای مشخص برای بهبود دیده نمیشود.
از دیگر نکات قابل تأمل، موقعیت دانشگاه خلیج فارس در استانهای نفتخیز است. کاهش امتیاز دانشگاه در شاخص ارتباط با صنعت، بهویژه در نواحی صنعتی، جای نگرانی دارد. دانشگاه خلیج فارس باید از این موقعیت جغرافیایی بهعنوان یک مزیت استفاده کند و روابط خود با صنایع بزرگ نفت، گاز و پتروشیمی را تقویت نماید، بهخصوص که این صنعتها میتوانند در ارتقاء کیفیت آموزش و پژوهش دانشگاه نقشی مؤثر ایفا کنند.
همچنین، اشاره دانشگاه به بهبود رتبه ملی در این پاسخ قابل توجه است، اما باید در نظر داشت که رتبهبندیهای جهانی بهویژه در عصر کنونی که رقابتهای علمی بینالمللی بیش از پیش اهمیت یافتهاند، اهمیت بیشتری دارند. از این رو، دانشگاهها باید بهدنبال ارتقاء در سطح جهانی باشند و استراتژیهای مشخصی برای تقویت جایگاه خود در عرصه بینالمللی تدوین کنند.
در نهایت، دانشگاه به افزایش تعداد تولیدات علمی اشاره کرده است، اما مهمتر از کمیت، کیفیت و تأثیرگذاری این تولیدات است. در بسیاری از نظامهای رتبهبندی معتبر جهانی مانند تایمز و QS، تأثیرگذاری مقالات و استناد به آنها نقش اساسی دارد. بنابراین، افزایش کمّی مقالات بدون توجه به کیفیت آنها نمیتواند بهتنهایی منجر به بهبود جایگاه دانشگاه در رتبهبندیهای جهانی شود.
در مجموع، اگرچه دانشگاه خلیج فارس تلاش کرده است تا از جایگاه خود دفاع کند، اما پاسخ ارائهشده بیشتر به تبیین وضعیت کنونی پرداخته است تا ارائه راهکارهای عملی و مشخص برای بهبود شرایط.
انتظار میرود دانشگاه بهجای تمرکز بر تثبیت جایگاه، به تحلیل دقیقتر ضعفها پرداخته و برنامههای اصلاحی مؤثر و واقعبینانه برای ارتقاء در زمینههای پژوهشی، آموزشی و بینالمللی تدوین کند. تجربه جهانی نشان داده است که دانشگاههایی که با برنامهریزی بلندمدت و رویکردی جامع به توسعه علمی، جذب نخبگان و تقویت همکاریهای بینالمللی میپردازند، قادر خواهند بود در رقابتهای جهانی جایگاهی بهتر پیدا کنند و موفقیتهای بیشتری بهدست آورند.
در این زمینه