مقاله

هربار که جهش ارزی رخ می‌دهد تن و بدنمان می‌لرزد. الحق هم که باید حق داد به این نوع واکنش. هرچند مسئولان، چنین امری را قبول ندارند اما جزء به جزء زندگی‌مان به دلار گره خورده است.

با بالا رفتن قیمت آن، در حقیقت فشار خون‌مان بالا می‌رود. زیرا رشد قیمت دلار معنی بدی دارد. چرا که برابر است با فشار بیشتر معیشتی و گرانی مضاعف. همین الان که این وجیزه قلمی می‌شود یحتمل بنگاه‌های تولیدی و خدماتی چرتکه به دست گرفته‌اند تا قیمت‌های جدید را ثبت و روی کالاهای خود بزنند. آری؛ اینجا ایران است: قیمت دلار که پایین می‌آید می‌گویند قیمت‌ها چسبندگی دارند و پایین نمی‌آیند اما قیمت دلار که بالا می‌رود قیمت‌ها نیز لیز می‌خورند و به سمت بالا پرتاب می‌شوند.

بنده همین دیروز اولین نشانه‌ها را دیدم. نمی‌خواهم در مورد خودرو و خانه صحبت کنم که دیگر این اقلام برای قشر خاصی از جامعه است بلکه مراد لوازم و خدمات مصرفی یومیه هر شهروند معمولی است. تاکسی که سوار شدم راننده چند هزار تومانی بالاتر گرفت؛ با علم به اینکه می‌دانستم براساس قیمت مصوب کرایه نگرفته اما اعتراضی هم نکردم. زیرا می‌دانستم جواب راننده چیست و ضمنا آنقدر ریال بی‌ارزش شده که این چند هزار تومان، نه من را گدا می‌کند و نه آن راننده را پادشاه.

جالب آنکه وقتی تاکسی اینترنتی هم گرفتم همین بساط بود. چراغ خاموش قیمت‌ها بالاتر رفته بود. مثلا برای مسیری که تا قبل از جهش دلار ۷۰ الی ۷۵ هزار تومان بود این بار مبلغ حدودا ۱۰۰ هزار تومان را باید پرداخت می‌کردم.

در مورد مواد غذایی هم که دیگر داستان روشن است. وقتی که دلار قیمت ثابتی داشت انواع مواد خوراکی و غذایی با چراغ سبز مسئولان هر هفته مقداری بر قیمت شان افزوده می‌شد تا اعتراض کمتری رخ دهد. مثلا لبنیاتی‌ها هر هفته حدودا ۵ درصد بر روی قیمت محصولات خود می‌افزودند تا کم کم به قیمتی برسد که حاشیه سودشان تضمین شود.

حالا هم که دلار در بازار غیر رسمی تقریبا به حدود۵۹ هزار تومان رسیده کم کم فعالیت رسانه‌ای بنگاه‌های تولیدی و خدماتی شروع شده و اعتراض پشت اعتراض که در حال ورشکستگی هستند و در نهایت هم با مجوز دولت درصد چشم‌گیری بر روی قیمت‌های خود گذاشته تا به تولید و خدمات ادامه دهند. در این میان هم مثل همیشه این مردم هستند که نقره داغ می‌شوند.

البته که این قصه تکراری است. در همه دولت‌ها هم رخ داده. همیشه، عده‌ای آمده‌اند وعده بهبود معیشت دادند، چند صباحی قیمت‌ها را ثابت نگه داشته، منتی سر مردم گذاشته، فنر در رفته، رشد قیمت‌ها شروع شده و در نهایت هم متهم دشمن شده و آقایان رفته‌اند که مشکل را حل کنند که حل هم نشده تا سریال افزایش قیمت بعدی!

این بار قبل از اینکه شروع کنم به نوشتن تیتر را بر پیشانی کاغذ نوشتم: «فقط خدا می‌داند…» واقعا فقط خدا می‌داند این‌بار نیز قرار است چقدر بر روی قیمت‌ها بیاید. فکر کنم فقط خود خدا باید به مردم این دیار رحم کند.

*مدیرمسئول روزنامه آفتاب یزد

محسن صالحی خواه

جایگاه امروز ایران در منطقه کجاست؟ آیا این جایگاه، با ظرفیت‌های ایران تناسب دارد؟ این سوالی است که باید دنبال پاسخ آن بگردیم. زیرا پاسخ به این سوالات، مشخص‌کننده شرایط امروز کشور، واقعیت‌ها و شعار‌هایی است که ما با آن روبه‌رو هستیم.

چندی پیش، یک فعال اصول‌گرا در دفاع از شرایطی که کشور ما دارد و آن را «وضع موجود» می‌نامیم، گفته بود ایران را با پاکستان و بنگلادش مقایسه کنید.

فارغ از اینکه پاکستان و بنگلادش وضعیت بهتر یا بدتری از ایرانِ امروز دارند، باید از این زاویه مسئله را بررسی کنیم که چرا ایران نباید خود را با کشور‌هایی از منطقه که شرایط خوبی دارند، مقایسه کند؟ چرا امارات متحده عربی، کویت، عمان و قطر و دیگران طرف مقایسه ما نباشند؟ پاسخ این سوال مشخص است. در صورت مقایسه با این کشور‌های همسایه، مدافعان وضع موجود حرفی برای گفتن ندارند. برای پرهیز از کلی‌گویی، چند شاخص را به صورت مصداقی مورد توجه قرار می‌دهیم.

سرمایه‌گذاری خارجی

ابتدا نگاهی به میزان سرمایه‌گذاری خارجی در کشور‌های منطقه بیاندازیم. این آمار از گزارش رسمی کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (UNCTAD) موسوم به گزارش سرمایه‌گذاری جهانی ۲۰۲۳ استخراج شده است:

امارات متحده عربی: ۲۲.۷۳۷، ترکیه: ۱۲.۸۸۱، عمان: ۳.۷۱۶ و عربستان سعودی: ۷.۸۸۶ میلیارد دلار.

امارات در خصوص جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رکوردار منطقه غرب آسیا محسوب می‌شود. در این گزارش، ایران در دسته کشور‌های جنوب آسیا دسته‌بندی شده است. رکورد این منطقه را هند در اختیار دارد. رقم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در هند سال ۲۰۲۲، حدود ۵۰ میلیارد دلار بوده است. ایران نیز در این سال میلادی، ۵/۱ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است.

البته در میان کشور‌های همسایه، قطر و کویت جای خاصی در این لیست ندارند و پایین‌تر از ایران هستند. شاید به این دلیل که به‌طور کامل متکی بر درآمد‌های نفتی هستند و احساس نیازی به سرمایه‌گذاری خارجی ندارند. از سوی دیگر، باید به این موضوع اشاره کنیم که در حال حاضر نگاه توسعه‌محور در امارات و سپس عربستان وجود دارد.

در این دسته‌بندی‌ها، با اینکه عربستان، امارات و ترکیه رقبای سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند، فاصله ایران با آن‌ها صد‌ها کیلومتر است. باید این حقیقت را بپذیریم که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به قول آقای وزیر سابق کار – پیش از چشیدن طعم مسئولیت واقعی – ابزاری برای استثمار کشور‌ها نیست، حقیقتی در اقتصاد جهانی امروز است.

هرچند همین فرد، مدتی پیش مدعی سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری اماراتی‌ها در ایران شد و هیچ وقت برای این ادعا تحت پیگرد یا مورد سوال قرار نگرفت که این آمار از کجا به دست آمده است. درحالی‌که کل میزان سرمایه‌گذاری خارجی امارات در کشور‌های دیگر، در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۵ میلیارد دلار بوده است.

جذب گردشگران خارجی

براساس گزارش رسمی اداره اقتصاد و گردشگری دوبی، از ژانویه تا نوامبر ۲۰۲۳ میلادی، تنها همین شهر میزبان بیش از ۱۵ میلیون گردشگر خارجی بوده که افزایش ۲۰ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ را پشت سر گذاشته است. طبق آمار منتشرشده از میزان ورود گردشگر به ترکیه، کشور همسایه شمال‌غربی در سال ۲۰۲۲ میزبان ۵۱ میلیون توریست بوده است.

در خصوص عربستان سعودی، آمار حجاج و توریست‌های خارجی تفکیک نشده، اما آن‌طور که گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد، این کشور در سال ۲۰۲۲ میزبان حدود ۱۷ میلیون گردشگر بوده است. در میان کشور‌های همسایه، قطر نیز روندی صعودی در خصوص حوزه گردشگری داشته. در هشت ماه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی، ۵/۲ میلیون توریست از قطر دیدن کردند که این رقم، رشدی ۱۵۷ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ را تجربه کرده است.

اما ایران با این وسعت و میراث یک تمدن چندهزارساله، چه میزان توریست خارجی را به خود دیده است؟ ایران در سال ۲۰۲۲ میزبان ۱/۴ میلیون توریست خارجی بوده است. این آمار ۵۵ درصد کمتر از آمار مسافران در سال ۲۰۱۹ و پیش از همه‌گیری کروناست که عدد ۱۱/۹ میلیون نفر را نشان می‌دهد. اگر نخواهیم این عدد را با ۵۱ میلیون توریست کشور ترکیه در سال ۲۰۲۲ مقایسه کنیم، شاید بتوانیم این نکته را مدنظر قرار بدهیم که بازدیدکنندگان موزه لوور پاریس در سال ۲۰۲۲ به تنهایی ۸/۷ میلیون نفر بوده است. نمی‌توانیم بگوییم که ایران یک صنعت توریسم شکست‌خورده را به دوش می‌کشد؟

سهم ایران از اقتصاد جهان

وبگاه خبری ویژوال کاپیتالیست چندی پیش، سهم هر کشور از اقتصاد ۱۰۵ تریلیون دلاری جهان در سال ۲۰۲۳ را منتشر کرد. براساس این داده‌ها، ایران با جمعیتی ۸۸ میلیونی، برخورداری از ذخایر نفت و گاز و معادن، قرار گرفتن در مسیر ترانزیت شرق و غرب، با تولید ناخالص داخلی به میزان ۳۶۸ میلیارد دلار، اقتصادی کوچک‌تر از عربستان سعودی (۱/۱ تریلیون دلار)، ترکیه (۱ تریلیون دلار)، اسرائیل (۵۳۹ میلیارد دلار) و امارات (۴۹۹ میلیارد دلار) دارد. آیا ظرفیت‌های ایران به همین میزان است؟

کجای این جهان هستیم؟

یک بار دیگر باید این سوال را از خودمان و مسئولان کشورمان بپرسیم که ما در سال ۲۰۲۴ میلادی، کجای این جهان هستیم؟

فشار‌های خارجی به ایران طی سال‌های گذشته انباشته شد، به مرور ارتباط‌مان با جهان پیشرفته و صنعتی را قطع کرد تا به نقطه‌ای رسیدیم که امروز در آن قرار داریم.

تحریم‌ها ابتدا نعمت دانسته می‌شد غافل از اینکه حریف بسیار صبور است و منتظر می‌ماند تا تحریم‌هایش به مرور زمان اقتصاد کشور هدف را مسموم کند و آن را از کار بیاندازد.

به مرور زمان این سم در اقتصاد کشور ما پخش شد، عده‌ای را ثروتمند کرد و بخش زیادی از مردم را با بحران معیشتی مواجه کرد. آن‌هایی که آینده را در شعار‌ها و آرمان‌هایی غیرقابل تجدیدنظر می‌بینند، معتقد هستند این هزینه‌ای است که باید برای آرمان‌ها پرداخت کرد؛ و البته معتقد هستند که می‌شود با راه‌های جایگزین، این شرایط را تغییر داد.

زمان مشخص کرده است که آن‌ها اشتباه می‌کنند. درحالی‌که ما از قطار پیشرفت صحبت می‌کنیم، کشور‌های همسایه سوار بر ترن پرسرعت بر ریل توسعه حرکت می‌کنند و خودشان را با روند رو به جلوی جهان هماهنگ کرده‌اند. اما این ما هستیم که پشت دیوار‌های خودساخته، در انتظار فرداییم.
منبع: هم میهن

لازم است ابتدا بطور اجمال تعریفی ازگردشگری داشته باشیم.
سه مؤلفه مهم تعریف “گردشگری”
هدف از سفر(تفریح، زیارت، دیدار فامیل و …)
مدت سفر(کمتر ازیک سال متوالی)
مکان سفر( مکانی خارج از محیط معمول)

بنابر این گردشگری عبارت اند از:
مجموعه فعالیت های افرادی که به مکان هایی خارج از محل زندگی و کار خود به قصد تفریح ، استراحت، زیارت و انجام اموردیگر مسافرت می کنند وکمتر از یک سال متوالی در آن مکان باشند .

در تعریف گردشگری
باید دقت شودکه هردو بعد تقاضا ( گردشگر) و عرضه ( مقصد و ساکنان) موردتعریف قرار گیرند.

تعریف گردشگری با تاکید بر بعد تقاضا

مجموعه کارهایی است که فرد در مسافرت و در مکانی خارج از محیط معمول خود برای کمتر از یک سال متوالی و با هدف تفریح، دیدار فامیل، زیارت، و یا فعالیت های دیگر انجام می دهد. ( البته این فعالیت ها به قصد کسب درآمد در منطقه مورد بازدید انجام نمی شود. ) UNWTO))
تعریف گردشگری با تاکید بر بعد عرضه

گردشگری مجموعه کسب و کارها یی است که به طور مستقیم کالا و خدماتی را برای فعالیت های تفریحی در خارج از محیط زندگی روزمره فراهم می کند ( اسمیت)

تعریف گردشگری با تاکید بر دیدگاه تعاملی عرضه و تقاضا
مجموعه ای از فرایند ها، فعالیت ها و ستانده های خروجی از تعامل و ارتباط بین گردشگران،عرضه کنندگان خدمات و محصولات (گردشگری، دولت، جامعه میزبان و محیط پیرامونی) می دانند که گردشگران را جذب کرده و پذیرای آنها می باشند ( گولندر و ریچی)
قبل از اینکه در رابطه با ظرفیت های گردشگری استان توضیح داده شود، لازم است به تفاوت منابع و جاذبه ها، اشاره ای داشته باشیم. در ایجاد منابع گردشگری، انسان نقشی نداشته است و زیبایی ماهوی این آثار موجب جذب گردشگر می شود. منابع گردشگری فی نفسه منفعت اقتصادی را برای استان، و کشور به وجود نمی آورند و بدون مدیریت و برنامه ریزی مورد استفاده قرار می گیرند.
جاذبه ها و محصول گردشگری شامل آن دسته از منابعی می گردند که با دخالت انسان و با استفاده از نهاده های مدیریتی، سرمایه و تکنولوژی موجب منافع اقتصادی می گردند و فرایند استفاده از آنها نظام مند و کنترل شده انجام می پذیرد . در این معنا، مفهوم جاذبه و محصول گردشگری مترادف یکدیگر هستند.
به هر حال، جاذبه های گردشگری یک استان زمینه اصلی را برای توسعه و پبشرفت فعالیت های گردشگری فراهم می آورند، در واقع جاذبه ها، اصلی ترین عنصر تشکیل دهنده محصول گردشگری هستند که به آن شکل و محتوا می بخشند.
استان بوشهر، دارای ظرفیت های گوناگون ( طبیعی، تاریخی، فرهنگی( ملموس و غیر ملموس) و زیست محیطی)، بسیار با ارزشی می باشد. اما به زیر ساخته های گردشگری استان چندان توجهی نشده است.

به لحاظ محدودیت درج مطالب، فقط به نام قابلیت های گردشگری استان بسنده می کنیم
شهرستان بوشهر:
بافت تاریخی بوشهر، موزه خلیج فارس بوشهر، موزه تجارت دریانوردی بوشهر، موزه مردم شناسی بوشهر، موزه پزشکی خلیج فارس، قلعه ریشهر،جزایره خارک، خارگو و سواحل دریا و …
شهرستان دشتستان:
کاروانسرای مشیرالملک (ثبت شده در یوسنکو)، گور دختر و کوشک اردشیر در بخش تنگ ارم، کاخ هخامنشی بردک سیا، کاخ هخامنشی چرخاب، و غار چهل خانه، کاروانسرای دالکی ، وجود نخلستان های سر سبز و وسیع و …
شهرستان کنگان :
بندرتاریخی سیراف، قلعه نصوری، گوردخمه های سیراف، آثار مسجد سیراف، خانه وایت هاوس، دستکنده های سیراف، موزه سیراف، سواحل دریا و …
شهرستان تنگستان:
موزه شهید رئیسعلی دلواری، قلعه زائر خضر خان (قلعه کلات)، منطقه حفاظت شده خائیز و چند چشمه آبگرم، نوار ساحلی و…
شهرستان دشتی :
قلعه محمد خان دشتی، کلات مند، عمارت شیرینه، کوه نمکی و شکارگاه کوه مند لاور ساحلی و…
شهرستان دیر:
مسجد بردستان، قلعه برستان، مناطق حفاظت شده جزایر نخیلو، ام الگرم، تهمادو وخان، گنبد نمکی، سواحل دریا و…
شهرستان عسلویه:
منطقه ویژه اقتصادی انرزی پارس جنوبی، آسیاب های آبی بندو، سد بندو، قلعه شیخ کنعانی، خلیج نایبند، منطقه حفاظت شده نایبند و جنگل های حرا ( مانگرو)، سواحل دریا و…
شهرستان گناوه:
غار تو دیو، تل گنبد، آتشکده باباکلو، پناه گاه صخره ای مال قائد و جزایر میر مهنا و جنوبی، برج و حسینیه خان، سواحل دریا و…
شهرستان دیلم:
محوطه باستانی سی نیز( شی نیز)، شهر تاریخی مهریان، قلعه حصار، قلعه خان لیراوی بندر حماد، سواحل دریا و …
شهرستان جم:
حمام قاجاریه، کوه پدری، سد های گلو کلات و دایو، رشته قنات قره چنار، تپه چگاسه و…
همچنین استان بوشهر، از نظر جاذبه های فرهنگی ملموس و غیر ملموس نیز بسیار غنی می باشد، مهمان نوازی مردم استان بوشهر، عزاداری و سینه زنی، شروه خوانی، انواع صنایع دستی استان، موسیقی محلی، خیام خوانی، غذاهای محلی و ده ها مورد دیگر.

ویژگی های خاص گردشگری استان در مقایسه با دیگر نقاط کشور
وجود شرایط آب وهوای متمایز برای حدود 5 ماه از سال که در این مدت می توان نسبت به اجرای انواع رویدادهای فرهنگی، هنری ورزشی،کنفراس ها، سمینار ها و برپایی نمایشگاه ها اقدام و گردشگران و عالاقمندان به کارهای فرهنگی، هنری و اقتصادی و تفریحی را به استان جذب نمود.
• وجود سواحل گسترده و قابل استفاده در سطح استان در زیر بخش گردشگری ساحلی و دریایی( البته در صورت ایجاد زیر ساخت های مربوطه)
• امکان برگزاری انواع مسابقات ورزشی ساحلی و دریایی
• ترتیب تورهای دریایی به منظور بازدید از نحوه صید میگو( اگر در این زمینه سرمایه گذاری بعمل آید. گردشگران زیادی متقاضی شرکت در این برنامه ها هستند) شهر شیراز در همسایگی استان بوشهر داری حدود دو میلیون جمعیت است . همچنین اگر تبلیغات و بازاریابی مناسبی انجام شود از تهران و دیگران استان های کشور وحتی شهروندان استان از این برنامه استقبال خواهند کرد.
• ترتیب گشت های دریایی در تمامی فصول
• وجود مراکز خرید در استان، (بوشهر، گناوه، دیلم، دلوار و نخل تقی و…)
وجود بستر گردشگری صنعتی به دلیل و جود صنایع نفت و گاز و تاسیسات مربوط در استان خصوصا در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی و جزیره خارک
• وجود نخلستان های سر سبز وسیع در سطح استان و خصوصا نخلستان های متراکم در شهرستان دشتستان و بویژه بخش های آبپخش ، سعدآباد و مرکزی
• امکان برقراری تور های دریایی بین جزایر حفاظت شده و جنگل های حرا، با هماهگی و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست.
ا وجود محوطه های باستانی قابل مطالعه ، پژوهش و کاوش، در جای جای استان به ویژه در کرانه‌ها و پس کرانه‌های خلیج فارس
اگر به زیر ساخت های مورد نیاز و ظرفیت های مشروحه بالا توجه جدی بعمل آید. استان بوشهر می تواند به یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور تبدیل شود.

تاریخ ایران تاریخی پر فراز و نشیب بوده است. انسان ایرانی از بدو تاریخ خود، همواره در پیوند با زمان و مکان با توجه به روح زمانهای که در آن می زیسته است نیازها و ضرورت های زندگی خود را در پیوستگی تام و تمام با سرزمینی به نام ایران معنا بخشیده است.

موقعیت جغرافیایی ایران، که از همان اوان حکومت ایلامی ها و سپس مهاجرت آریایی ها این سرزمین را بنا بقول مورخان بر سر چهار راه حوادث قرار داده بود زمینه ای فراهم نمود تا در ارتباط با نخستین مراکز تمدنی در بین النهرین به داد و ستد فرهنگی و تمدنی با این مناطق گام بردارد. بدون شک تأثیر پذیری و تأثیر گذاری تمدن های بین النهرین و ایران از یکدیگر موجب خلق تمدن شگرفی در هزاره های بعد برای ایرانیان گردید تا بدانجا که خود ایرانیان تا سده ها بعد پیش گام و مروج تمدن و فرهنگ ایرانی و بعدها اسلامی بودند. مراکز تمدنی در فلات مرکزی ایران، بخش های مهمی از قلمرو سرزمینی آن را متأثر از خویش گردانید.

رشد و رونق شهرها و مراکز شهرنشینی در مراکز اصلی جمعیتی ایران و خلیج فارس گواهی بر این مدعی است. سلاله های باستانی ایران از ایلامی ها گرفته تا به مادها و هخامنشیان و در آخر نیز ساسانیان هر یک به فراخور نوع و نگاهی که به تمدن و فرهنگ ایران زمین داشتند بر غنای تمدنی این سرزمین کهن افزودند. هنر،معماری،موسیقی، شهرسازی و فنون دریانوردی و نظامی گری هریک به نوعی بازتاب فرهنگ و تمدن ایرانیان در طول سده های تاریخی است.

از دریای کاسپین تا به خلیجفارس و از هیرمند تا به اروند رود همه و همه بیان گر آثار و رگه هایی از زیست اجتماعی و تمدنی ایرانیان در درازنای تاریخ آنان است. ایرانیان در دوران پس از شکوه تاریخی خود نیز بواسطه برخورداری از تمدن و فرهنگ پیشرفته توانستند با قرائت نوینی از اسلام در رونق و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی نیز تأثیر گذار باشند و در خلق آثار و مواریث فرهنگی و تمدنی اسلامی نیز نقش مؤثر و درخشانی را از خود بر جای بگمارند.

خراسان بزرگ ، فارس ، مازندران ، یزد ، اصفهان، کرمانشاه خوزستان و بنادر جنوبی ایران و خلیج فارس و سایر مراکز شهرنشینی ایران تا حدود زیادی بسیاری از مواریث فرهنگی و تاریخی را در خود جای داده اند که امروز پشتوانه ای غنی و ارزشمند برای تاریخ و میراث فرهنگی ایران زمین به شمار می روند. حرکت به جا و شایسته تأسیس انجمن خیرین میراث فرهنگی گامی مهم در راه پاسداشت و حفاظت از میراث فرهنگی کهن ایران به شمار می رود.

غنای تاریخی و فرهنگی ایران خود پشتوانه ای محکم و ارزشمند برای هویت سازی است.هویتی که ریشه در یک تاریخ چندین هزارساله دارد. بدون شک احیای ارزش های تاریخی و میراثی یک ملت که در گذشته های تاریخی خود نقش شگرفی در تمدن سازی و انتقال آن به مراکز تمدنی جهانی داشته است گامی ارزشمند و ماندگار در راه پاسداشت یک سرزمین و هویت بخشی به مردمان و نسل های آینده این سرزمین است.

تعدد و غنای آثار تاریخی و باستانی موجود در ایران بهترین فرصت را به مردمان و آیندگان می دهد که با شناخت گذشته در وهله نخست پس از تقویت قدرت خردورزی که حاصل شناخت از گذشتگان است در راه تقویت هویت ملی خویش گام بردارند. انجمن خیرین میراث فرهنگی نخستین گام برای رسیدن به چنین اهداف عالیه است که می تواند در آینده ای نزدیک برای یک ملت فخر بیافریند. برای به ثمر نشستن ایده راه اندازی انجمن خیرین میراث فرهنگی به نظر دانستن چند نکته لازم و ضروری می نماید.

نخست اینکه شناخت و آموزش با محور تاریخ و میراث فرهنگی می بایست راهنمای راه متولیان امر و مردم قرار گیرد. بدون شک نقش آگاهی و آموزش لازم بر بستر تاریخ و میراث فرهنگی برای سمت و سو دادن و به حرکت درآوردن انگیز های ملی و میهنی مردم و نسل حاضر امری لازم و ضروری است چراکه هنگامی که شناخت و آموزش کافی داده شد بدون شک میل و علاقه و انگیزه کافی نیز در میان خیل عظیمی از مردمان این سرزمین ایجاد می شود.

نکته دوم اینکه گام های بعدی انجمن خیرین میراث فرهنگی می بایست حساب شده برداشته شود یا به عبارت بهتر از یک تدام و در عین حال از یک تحول خاص و ویژه ای برخوردار باشد. چرا که حرکت مقطعی و موقت این انجمن علاوه بر ناکارآمدی موجب عدم استقبال مردم می گردد. بنابراین انجمن می بایست با تنظیم و تدوین برنامه ای جامع و هدفمند که شامل برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است به این حرکت ملی جهت و سمت و سو ببخشد.

نکته سوم سیطره یک نگاه همه جانبه نگر بر ایده و عمل انجمن، اگر انجمن خیرین میراث فرهنگی از یک نگاه همه جانبه نگر استفاده و در مقابل از این نگاه استقبال کند بدون شک گامی رو به جلو برداشته است. به نحوی که تا می توان بایستی از نگاه قومی و بومی به انجمن و عملکرد آن پرهیز کرد چرا که موفقیت اصلی و نهایی انجمن خیرین در تبیین گفتمان ملی بر ایده و عمل آنست تا به رسالت تاریخی خود که همان احیای هویت تاریخی خود است دست یابد.

مهریه یا صداق از جمله حقوق زوجه می باشد؛ که به محض انعقاد عقد نکاح، بر ذمه طرف دیگر عقد یعنی زوج استوار می گردد و وی در صورت مطالبه آن از سوی زوجه مکلف به پرداخت می باشد.

یکی از مسائل و پرسش های رایج در جامعه که پس از مطالبه مهریه توسط زوجه در دوایر اجرای ادارات ثبت اسناد و املاک و دادگستری ها اهمیت بیشتری می یابد؛ در خصوص استحقاق زوجه از مهریه به میزان ۱۱۰ عدد سکه یا بیشتر و یا کمتر از آن است.

در پاسخ به این پرسش بدوا به تشریح دو اصطلاح مهم و اساسی عندالمطالبه و عندالاستطاعه می پردازیم.

عمدتا در عقدنامه ها نوع مهریه را از حیث پرداخت، عندالمطالبه و یا عند الاستطاعه تعیین می کنند. که این دو اصطلاح معانی و بار حقوقی متفاوتی با یکدیگر دارند. در مواردی که عبارت عندالمطالبه در سند نکاحیه قید گردد؛ زوج در صورت مطالبه مهریه از سوی زوجه ملزم به پرداخت تمام آن بوده و تمکن و توان مالی وی ملاک عمل قرار نمی‌گیرد. مگر در صورت تقدیم دادخواست اعسار و اعلام معسر بودن از پرداخت یکجای مهریه به دادگاه بدوی، که پس از بررسی توان مالی زوج، مطابق آن حکم بر تقسیط و یا پرداخت تمام مهریه به طور کامل صادر می گردد.

اما در وضعیتی که در عقدنامه نوع پرداخت مهریه، عندالاستطاعه تعیین شود؛ ملاک و معیار در پرداخت مهریه، استطاعت و توان مالی زوج می باشد. در این حالت زوجه باید اموال منقول و غیر منقولی را که از زوج سراغ دارد (بجز مستثنیات دین) به دایره اجرای ثبت و یا واحد اجرای احکام مدنی دادگستری معرفی و مطالبات خود را از محل آن وصول نماید. و در صورتی که اموال زوج تکافوی پرداخت تمام مهریه را ندهد؛ زوجه نسبت به مازاد طلب خود حق درخواست اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی یا به عبارتی جلب زوج را ندارد.

حال در مقام پاسخ به پرسش موضوع این مقاله ابتدای امر باید توجه داشت که به موجب ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی، مهریه باید مالیت داشته و برای زوجه قابل تملک و سهل الوصول باشد. به عبارت ساده تر زوجین نمی توانند هر چیزی را به عنوان مهریه تعیین و مشخص نمایند؛ زیرا بر اساس ماده پیش گفته شده؛ مهریه باید دارای ارزش مالی، عرفی و همچنین مشروع بوده و زوجه به راحتی بتواند آن را وصول و استیفاء نماید.

امروزه برخی از آقایان که در شور و هیجان شروع زندگی مشترک غرق هستند؛ در هنگام انعقاد عقد نکاح بدون توجه به این نکته که امضای آن ها در ذیل سند نکاحیه تعهد آور است؛ میزان مهریه را فزاینده و بیش از حد توان مالی خود تعیین می نمایند. غافل از آنکه امکان مطالبه و وصول تمام مهریه مندرج در سند مزبور توسط زوجه (در صورت مدخوله بودن) وجود داشته و زوج مکلف به پرداخت آن می باشد.

در همین راستا با استناد به ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده در صورت عدم پرداخت مهریه تا میزان ۱۱۰ عدد سکه طلا یا معادل آن، بدوا زوجه می تواند به موجب ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی نسبت به توقیف اموال منقول و غیر منقول زوج اقدام و در صورتی که دارایی زوج کفاف پرداخت مهریه تا میزان ۱۱۰ عدد سکه را ندهد؛ زوجه می تواند از مرجع قضایی تقاضای اعمال ماده ۳ قانون اخیرالذکر که همان جلب محکوم علیه (زوج) است را بنماید.

اما در وضعیتی که مهریه تعیین شده در عقدنامه بیش از ۱۱۰ عدد سکه طلا باشد؛ در صورت پرداخت آن تا میزان ۱۱۰ عدد سکه، نسبت به مازاد آن امکان جلب و حبس زوج وجود نداشته و در این حالت در صورت شناسایی اموال متعلق به زوج یا معرفی آن از سوی زوجه چنانچه از جمله مستثنیات دین نباشد ؛ میزان مازاد وصول می گردد.

نکته دیگری که برخی به اشتباه به آن باور دارند؛ این است که در صورت مطالبه مهریه از زوج و عدم استطاعت مالی وی در پرداخت، زوجه می تواند جهت وصول آن به پدر همسر خود مراجعه و تمام مهریه را از او وصول نماید! اما با رجوع به اصل نسبی بودن قراردادها که اجرای مفاد عقد را صرفا متوجه طرفین عقد می داند؛ می توان آن را رد نمود.

البته در مواردی نیز مشاهده میگردد؛ پدر زوج در ضمن عقد نکاح ضامن پرداخت مهریه می شود؛ که در این حالت زوج و پدر وی هر دو متضامنا مسئول پرداخت شناخته می شوند و زوجه جهت وصول مهریه خود می تواند به هر کدام از آن ها مراجعه نماید.

جامعه شناسی یکی از گرایش های علوم اجتماعی و از جمله رشته های پرطرفدار و جاذب در بین رشته های تحصیلی در دنیا می باشد، که در آن به مطالعه روابط انسان ها و بررسی جامعه، رفتار اجتماعی انسان، رابطه اجتماعی و جنبه‌هایی از فرهنگ و… می پـردازد و درکـل قـوانین و فـرایندهـای اجتماعــی را مـــورد مطالعه قرار می دهد و دارای زیرشاخه های متعددی همچون جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی دین، جامعه شناسی شهری، جامعه شناسی مسائل اجتماعی ، جامعه شناسی روستایی و … می باشد.

در همین راستا؛ در متن اجتماعی زیر بنا داریم باتوجه به مسائل عدیده شهری و زندگی شهرنشینی واقعیت هایی را از منظر جامعه شناسی شهری مورد مطالعه قرار دهیم.

در جامعه شناسی شهری ؛ شهر به عنوان یک واقعیت انسان ساخت عنوان می گردد که روابط درونی افراد آن باعث بوجود آمدن خرده فرهنگ های زیادی در زندگی افراد شهری می شود و افراد شهرنشین‌ با آن شناخته می شوند.

در واقع جامعه‌شناسی شهری به مطالعه واقعیات جامعه شناسانه شهرها و نقش آن‌ها در توسعه و پیشرفت جوامع می پردازد و بعنوان جراح معضلات و مسائل اجتماعی در شهر شناخته می شود.

اروینگ گافمن جامعه شناس آمریکایی – کانادایی اولین کسی بود که به یکی از مصادیق جامعه شناسی شهری با موضوع “بی توجهی مؤدبانه یا بی اعتنایی مدنی ” در کلانشهرها پرداخت.

در دنیای امروز بی توجهی مؤدبانه یا بی اعتنایی مدنی در معابر و فضاهـای عمومـی شهرها به یکی از الزامات کنونی زندگی شهرنشینی بدل شده است .

بی توجهی مؤدبانه ، رفتاری بین زل زدن مستقیم به چهره فرد و عمیق نگاه کردن به وی ، و ندیدن کاملِ آن فرد است. که در این زمان فرد بجای نگاه های خیره کننده و مستقیم به دیگری ترجیح می دهد به صفحه ‌نمایش تلفن همراه خود، ساعت ، روزنامه، مجله، کتاب و … نگاه ‌خود را منحرف کند و شخص در چنین فضاهایی وانمود می‌کند که متوجه چیزی نشده است و این نوع کنش رفتاری در جامعه شهری با نادیده گرفته شدن فرد متمایز است.

بی‌توجهی مؤدبانه مدنی، نوعی واکنش اجتماعی باوقار و از روی متانت است. این نوع کنش معمولا بین افراد اجتماع و غریبـه صـورت می گیرد کـه بواسطـه ملاحظـات، الزامات و دلایلی در کنار هم حضور می یابند. در واقع بازتاب این نوع برخورد احترام گذاشتن به حریم خصوصی دیگـران در فضاهـای عمومـی است. مـا در محیـط های عمومی و شهری حضور فیزیکی فرد را درک می کنیم ؛ ولی به او توجه خیره کننده و کاوشگر نداریم. بی توجهی مؤدبانه مدنی در واقع نوعی رفتار گـذرا است. رفتـاری بین دیدن و ندیدن. در مجموع یعنی نوع برخـورد و رفتار مـا تهدید و ضـرری بـرای دیگران نیست و برعکس.

ما در اجتماع سعی می‌کنیم تا به این طریق آداب اجتماعی را رعایت نمائیم و نوع نگاهمان تحقیرآمیز و از سر کنکاش نباشد. زیرا چنین نگاه هایی به طرف مقابل پیام منفی و توهین‌آمیز را منعکس می نماید. به همین دلیل ترجیح می دهیم نگاه خود را به سمتی منحرف کنیم که موجبات رنجش دیگران را فراهم ننمائیم تا افراد بدون دغدغه و با آرامش و امنیت به فعالیت بپردازند.

آنچه در اینگونه رفتارها مشهود است توافق دوجانبه و به نوعی یک قرارداد اجتماعی نانوشته بین شهروندان در زندگی شهری و شهرنشینی است.

شهر، محیطی متشکل از خرده فرهنگ های قومی ، قبیله ای و اجتماعی است. ما هر روز در معابر و فضاهای عمومی شهری شاهد افراد زیادی با تنوعات فرهنگی، سلیقه ای و اجتماعی متفاوت و متمایز هستیم.

در کــلان شهـرهـا کــه محـل شکل‌گیری انوع خرده فرهنگ ها، هویت‌ها و سبک‌های متنوع زندگی است تقریباً افراد اجتماع شهری به این نوع قراردادهای شهری و اجتماعی مقید هستند و برای شهروندان آن بی توجهی یا همان بی‌اعتنایی مدنی هنجاری پذیرفته شده و غیرقابل اغماض است.

امید زاهد

استاد سید زین العابدین بلادی فرزند ابوالمعالی، چهارم شهریور 1318 در بندر بوشهر چشم به جهان گشود. پس از سپری کردن تحصیلات مقدماتی موفق به دریافت لیسانس علوم قضایی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران گردید.

از جمله استادان ایشان می‌توان به دکتر متین دفتری، دکتر عبدالحسین علی آبادی دادستان کل کشور در دوره پهلوی، دکتر حسن امامی و آیت الله حسینعلی راشد اشاره کرد.

ایشان در طول خدمت سربازی سال 1337 خورشیدی به عنوان ریاست قضایی ستاد (نیروی هوایی ارتش) به دلیل گرفتن نمره صد در آزمون زبان انگلیسی برگزیده شد که پیش از این در اختیار مقامات ارشد ارتش بود.

پس از فراغت از سربازی به دلیل آنکه نمی‌خواست در امر قضاوت حقی از کسی ضایع گردد، از قضاوت کناره گرفت و به پیشنهاد دکتر رازی طبیب (دایی ایشان) که دبیر شیمی (آزمایشگاه دبیرستان سعادت) بود، به استخدام آموزش و پرورش بوشهر درآمد و پس آن در برازجان، بندر بوشهر و دبیرستان‌های شاهدخت، سعادت و پهلوی به تدریس پرداخت.

از جمله شاگردان موفق ایشان می‌توان دکتر عبدالکریم مشایخی رییس بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر، دکتر غلامحسین نظامی رییس اسبق سازمان اسناد و کتابخانه ملی شعبه بوشهر، آقای غلامعلی میگلی نژاد شهردار اسبق بوشهر و نماینده مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.

او تمامی عمر به تنهایی و با طبع بلند زندگی کرد و به قول خودشان الطاف خفیه‌ی الهی نگه‌دار و شامل حالش بود و جالب آنکه گیاه خوار هم بود. هر ساله مردم محله بهبهانی بوشهر به هنگام عاشورا و 28 صفر در وفات جد بزرگوار ایشان، پیش از ورود به برحه مسجد بهبهانی دو دسته سینه زنی با جمعیت عظیم عزادار برای عرض تسلیت و دیدار ایشان که سالی یک بار بود، با ذکر «آقا سلامٌ علیک» و «آقای بلادی مروات همه سال» به حیاط منزل شخصی ایشان وارد و به ایشان عرض ارادت و تسلیت می‌کردند.

سرانجام آن استاد فرزانه و یگانه در علم و اخلاق و ادب در ساعت سه و هفت دقیقه نیمه شب در تاریخ دوم دی ماه سال 1396 درگذشت و در بهشت صادق بوشهر به خاک سپرده شد و در پایان همچون انسان‌های برگزیده قهرمان معنوی در مسیر دشوار زندگی، سرانجام جبر زمانه افتخار جاوید بودن را به او اعطاء کرد و نامش و یادش برای همیشه ماندگار شد.

روحش شاد و یادش گرامی