حفظ حریم خصوصی، رفتاری متمدنانه

جامعه شناسی یکی از گرایش های علوم اجتماعی و از جمله رشته های پرطرفدار و جاذب در بین رشته های تحصیلی در دنیا می باشد، که در آن به مطالعه روابط انسان ها و بررسی جامعه، رفتار اجتماعی انسان، رابطه اجتماعی و جنبه‌هایی از فرهنگ و… می پـردازد و درکـل قـوانین و فـرایندهـای اجتماعــی را مـــورد مطالعه قرار می دهد و دارای زیرشاخه های متعددی همچون جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی دین، جامعه شناسی شهری، جامعه شناسی مسائل اجتماعی ، جامعه شناسی روستایی و … می باشد.

در همین راستا؛ در متن اجتماعی زیر بنا داریم باتوجه به مسائل عدیده شهری و زندگی شهرنشینی واقعیت هایی را از منظر جامعه شناسی شهری مورد مطالعه قرار دهیم.

در جامعه شناسی شهری ؛ شهر به عنوان یک واقعیت انسان ساخت عنوان می گردد که روابط درونی افراد آن باعث بوجود آمدن خرده فرهنگ های زیادی در زندگی افراد شهری می شود و افراد شهرنشین‌ با آن شناخته می شوند.

در واقع جامعه‌شناسی شهری به مطالعه واقعیات جامعه شناسانه شهرها و نقش آن‌ها در توسعه و پیشرفت جوامع می پردازد و بعنوان جراح معضلات و مسائل اجتماعی در شهر شناخته می شود.

اروینگ گافمن جامعه شناس آمریکایی – کانادایی اولین کسی بود که به یکی از مصادیق جامعه شناسی شهری با موضوع “بی توجهی مؤدبانه یا بی اعتنایی مدنی ” در کلانشهرها پرداخت.

در دنیای امروز بی توجهی مؤدبانه یا بی اعتنایی مدنی در معابر و فضاهـای عمومـی شهرها به یکی از الزامات کنونی زندگی شهرنشینی بدل شده است .

بی توجهی مؤدبانه ، رفتاری بین زل زدن مستقیم به چهره فرد و عمیق نگاه کردن به وی ، و ندیدن کاملِ آن فرد است. که در این زمان فرد بجای نگاه های خیره کننده و مستقیم به دیگری ترجیح می دهد به صفحه ‌نمایش تلفن همراه خود، ساعت ، روزنامه، مجله، کتاب و … نگاه ‌خود را منحرف کند و شخص در چنین فضاهایی وانمود می‌کند که متوجه چیزی نشده است و این نوع کنش رفتاری در جامعه شهری با نادیده گرفته شدن فرد متمایز است.

بی‌توجهی مؤدبانه مدنی، نوعی واکنش اجتماعی باوقار و از روی متانت است. این نوع کنش معمولا بین افراد اجتماع و غریبـه صـورت می گیرد کـه بواسطـه ملاحظـات، الزامات و دلایلی در کنار هم حضور می یابند. در واقع بازتاب این نوع برخورد احترام گذاشتن به حریم خصوصی دیگـران در فضاهـای عمومـی است. مـا در محیـط های عمومی و شهری حضور فیزیکی فرد را درک می کنیم ؛ ولی به او توجه خیره کننده و کاوشگر نداریم. بی توجهی مؤدبانه مدنی در واقع نوعی رفتار گـذرا است. رفتـاری بین دیدن و ندیدن. در مجموع یعنی نوع برخـورد و رفتار مـا تهدید و ضـرری بـرای دیگران نیست و برعکس.

ما در اجتماع سعی می‌کنیم تا به این طریق آداب اجتماعی را رعایت نمائیم و نوع نگاهمان تحقیرآمیز و از سر کنکاش نباشد. زیرا چنین نگاه هایی به طرف مقابل پیام منفی و توهین‌آمیز را منعکس می نماید. به همین دلیل ترجیح می دهیم نگاه خود را به سمتی منحرف کنیم که موجبات رنجش دیگران را فراهم ننمائیم تا افراد بدون دغدغه و با آرامش و امنیت به فعالیت بپردازند.

آنچه در اینگونه رفتارها مشهود است توافق دوجانبه و به نوعی یک قرارداد اجتماعی نانوشته بین شهروندان در زندگی شهری و شهرنشینی است.

شهر، محیطی متشکل از خرده فرهنگ های قومی ، قبیله ای و اجتماعی است. ما هر روز در معابر و فضاهای عمومی شهری شاهد افراد زیادی با تنوعات فرهنگی، سلیقه ای و اجتماعی متفاوت و متمایز هستیم.

در کــلان شهـرهـا کــه محـل شکل‌گیری انوع خرده فرهنگ ها، هویت‌ها و سبک‌های متنوع زندگی است تقریباً افراد اجتماع شهری به این نوع قراردادهای شهری و اجتماعی مقید هستند و برای شهروندان آن بی توجهی یا همان بی‌اعتنایی مدنی هنجاری پذیرفته شده و غیرقابل اغماض است.