دوبال توسعه

توسعه از بالا به پایین و از سمت دولت به جامعه یا توسعه پایین به بالا و انتقال از جامعه به دولت و حاکمیت؟

این سوال بی شک برای هر کسی که دغدغه توسعه دارد، ایجاد شده و ذهنش را به خود مشغول کرده است و احتمالا کندوکاوی در این خصوص انجام داده است.

برای توسعه‌ی پایدار نیازمند حضور همزمان جامعه و دولت قوی هستیم. توانمندسازی جامعه و حاکمیت و استفاده از ظرفیت‌های جامعه و حاکمیت و ارتقا آن دو بال توسعه اند، ضعف و خلل در هر یک از این دو طرف، باعث شکنندگی مسیر توسعه می‌شود؛ هر کدام از بال های توسعه عملکرد مناسب نداشته باشند پرواز به سمت توسعه و تحقق آمال و آرزوهای مردم را دچار اختلال می کنند.

توسعه‌ی آمرانه و دولت‌محور همان اندازه در معرض بی‌ثباتی است که توسعه‌ی اجتماع‌محور در فقدان دولت قوی. بنابراین اگر مسیری برای توسعه بتوان متصور بود از رهگذر تقویت ظرفیت‌های نظری و اجرایی هر دو سوی این معادله است.

وظیفه ریل گذاری و ایجاد بستر توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… توسط دولت و حاکمیت است، اولین وجه تمایز جوامع توسعه یافته و جوامع عقب مانده، وجود دولت قوی و باظرفیت است. در بستر مناسب و حاکمیت قانون شهروندان نیز فرصت های مناسب و عادلانه ای برای پیشرفت و زندگی با کیفیت خواهند داشت و از سوی دیگر خود را مکلف به اطاعت از قانون می کنند.

با وجود اینکه عادت ویژگی های منفی زیادی در مورد ایرانی ها بیان کنیم، ولی در عین حال با مهاجرت یک ایرانی به کشورهای توسعه یافته مشاهده می کنیم که کاملا در چارچوب قانون حرکت می کند نشان می دهد بستر مناسب و قانون بازدارنده می تواند یک فرد قانون گریز را تا حدود زیادی در مسیر قانون قرار دهد.

از سوی دیگر نیز بلوغ مردم جامعه و بهبود تصمیم های آنان نیز به مروز زمان تاثیر خود را در بالای هرم قدرت می گذارد و منجر به شایسه سالاری و اتخاذ سیاست های صحیح می شود.

تجویز راهبردی:

توانمندسازی جامعه مستلزم تقویت همکاری‌های جمعی، نهادها و تشکل‌ها و بسط حوزه‌ی فعالیت‌ انجمن‌های داوطلبانه است.

فداکاری در چشم پوشی از منافع زودگذر و شخصی به نفع تحقق اهداف کلان جامعه و خیر عمومی.

توانمندسازی حاکمیت مستلزم گذار از حامی‌پروری به حاکمیت قانون و استحکام نظام بوروکراتیک به عنوان مقدمه و پیش‌نیاز دموکراسی است.

شایسته سالاری به جای خودی سازی و میدان دادن به کبوتران حرم!

جایگزینی تصمیماتی پوپولیستی و بدون پشتوانه علمی به جای تصمیماتی با پشتوانه علمی قوی که در بلند مدت به توسعه می انجامد.