تحلیل عباس آخوندی از نامه ترامپ به رهبر انقلاب

اهم یادداشت عباس آخوندی را در ادامه می‌خوانید؛

*هر رابطه‌ای دو طرف دارد و آینده بستگی به نحوه‌ی ادراک ایران از نامه‌نگاری ترامپ نیز دارد. حال، با فرض این‌که ایران این نامه را نشان از اراده‌ی امریکا برای حل‌وفصل جامع مسائل فیمابین همراه با بدبینی تاریخی و هوشیاری و احتیاط کامل تلقی کند، چند حالت و ظرفیت مثبت ممکن در زیر ارزیابی می‌گردد.

*در اخبار دیدم که ترامپ در گفت‌و‌گو با فاکس نیوز رسما اعلام کرد که به رهبری ایران نامه نوشته‌است.

*این بار شخص رییس جمهور امریکا است که از این نامه‌نگاری رسمی پرده برمی‌دارد و رسما ضمن تجلیل از ملت ایران و کاربست عنوان رژیم سخت برای نظام حکومتی ایران رسما درخواست مذاکره و حل‌وفصل مسائل فیما بین را در میان می‌گذارد. ضمن این‌که تهدید عملیات نظامی را نیز منتفی نمی‌کند.

*نگاهی به تجربه گفت‌وگوی او با پوتین در مورد اوکراین و موفقیت نسبی آن تا این لحظه -هر چند هنوز به نتیجه‌ی نهایی نرسیده‌است، به ما آموزد که ۱- نباید پیشنهاد وی را در همان گام نخست رد کرد. باید او را آزمود و سپس تصمیم گرفت. شاید پنجره‌ای گشوده شد. البته این آموزه‌قرانی نیز هست. ۲- او تمایل به گفت‌وگوی مستقیم و بدون واسطه و در سطح خودش با رهبران جهان دارد. این هم فرصت است و هم مشکلاتی را به‌همراه دارد. فرصت است، چون اغلب واسطه‌های گفت‌و‌گو منافع خود را در برقراری ارتباط ملحوظ می‌دارند. مشکل است، چون چابکی لازم برای برقراری این نوع ارتباطات معمولا بسیار اندک است.

*حال با توجه به مطالب پیش‌گفته و ادارک اولیه رهبری ایران از صادق نبودن امریکائیان در بیان‌های‌شان، به‌نظر می‌رسد که با توجه به دینامیزم تحولات جدید جهانی، پیشنهاد مستقیم رییس جمهور امریکا و تجربه ترامپ/پوتین زمان آزمون اراده‌ی جدید امریکا فراهم رسیده است و ایران نباید این فرصت را از دست بدهد حتی اگر به نتیجه نرسد.

*حالت نخست- ترامپ تمایل به گفت‌وگوی مستقیم و بدون هرگونه واسطه را با رهبری دارد. در نگاه اول به‌نظر می‌رسد که او تمایلی به شریک‌سازی پوتین در این ارتباط را ندارد. او نمی‌خواهد که پوتین از کارت ایران به قول خودش در ارتباط با او در حل‌وفصل مساله اوکراین بهره‌برداری نماید. این موضوعی است که ایران باید در باره آن بیندیشد و تصمیم بگیرد.

*حالت دوم- با توجه به دیوار بی‌اعتمادی ایران به امریکا، ممکن است که ایران تمایل به مداخله شخص ثالث در گفت‌و‌گو‌ها ۱- به‌عنوان تسهیل کننده و ۲- به‌عنوان تضمین کننده‌ی مذاکرات صلح داشته باشد. در این صورت، ایفای نقش مشترک زوج ترامپ/پوتین اهمیت پیدا می‌کند. به‌نظر نمی‌رسد که چنانچه ایران بر این ترکیب اصرار داشته باشد، در نهایت ترامپ با این گزینه مخالف باشد.

* مذاکرات را می‌توان با موضوع فعال‌سازی قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای مسافری از بوئینگ آغاز کرد. البته تنها به عنوان آغاز مذاکره و گرنه باید یک برنامه همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری مفصل‌تری در تمام حوزه‌های اقتصادی در دستور کار باشد. خوبی این پیشنهاد این است که ما از یک یادداشت تفاهم صحبت نمی‌کنیم. بلکه از یک قرارداد امضا شده سخن می‌گوییم. تا آن‌جا که من اطلاع دارم و تا زمانی که من تصدی وزارتخانه راه‌وشهرسازی را داشتم، این قرارداد هم‌چنان به قوت خود باقی بود و تنها منجمد شده‌بود. باید یخ آن را باز کرد.