تونل دریایی بوشهر- قطر؛ شوخی یا جدی؟

خلیج فارس: نخستین بار در سفر بهمن 1400 مرحوم رئیسی به قطر، مدیرعامل سازمان بنادر بحث ایجاد تونل دریایی بین دوحه و بوشهر را سر زبان انداخت؛ اما همان زمان به دلیل هزینه های اجرایی و دشواری های فنی، این طرح به شوخی شبیه بود.

به گزارش خلیج فارس؛ بعد از آن خبر، جزییات و توضیحات بیشتری درباره چنین طرحی به میان نیامد تا دیروز که معاون اول رئیس جمهور در دیدار سفیر جدید قطر در تهران گفت: احداث طولانی ترین تونل دریایی جهان بین دو کشور ایران و قطر دنبال می شود.

محمدرضا عارف گفت: دو کشور این طرح بزرگ را دنبال می‌کنند و جمهوری اسلامی ایران کارگروهی تخصصی برای مطالعات اولیه تعیین کرده که در هفته‌های آینده به دوحه برای مذاکرات اعزام می‌شوند.

عارف با تأکید بر ضرورت پیگیری مسائل باقیمانده یادداشت تفاهم مشارکت قطر در توسعه بندر دیر بوشهر، اظهار کرد: در هفته‌های آینده رئیس سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن امور در این زمینه به دوحه اعزام خواهد شد.

وی با استقبال از ایده راه اندازی مجدد کنسولگری قطر در شیراز تأکید کرد: به وزارت خارجه دولت جمهوری اسلامی ایران برای تسهیل و تسریع امور در راه اندازی این کنسولگری توصیه‌های لازم را خواهیم داشت و در کنار آن حضور وابسته بازرگانی و اقتصادی دوحه در تهران کمک بزرگی به پیگیری و حل مسائل کارشناسی اقتصادی می‌کند.

سفیر قطر در تهران مشارکت قطر در توسعه بندر دیر، ارتباطات در حوزه انرژی به ویژه برق، ایجاد زنجیره امدادرسانی و کمک بین ایران و قطر، احداث تونل زیردریایی بین ایران و قطر و بازگشایی مجدد سرکنسولگری قطر در شیراز را از مهمترین زمینه‌های همکاری دو کشور دانست و گفت: باید سطح فعالیت کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور بیش از گذشته تقویت شود.

وی تصریح کرد: از بالاترین سران قطر دستور مؤکد دارم که علاوه بر ارتقاء سطح روابط سیاسی – اقتصادی، جمهوری اسلامی ایران در سطح جهانی و بین المللی به عنوان کشور نخست و برتر معرفی شود.

شوخی یا واقعی؟!

با توجه به اینکه تاکنون اطلاعات چندانی در مورد تونل دریایی بین بوشهر و قطر مطرح نشده، اظهارنظر در مورد آن دشوار است، اما به نظر می‌رسد که حتی تلاش برای ساخت چنین تونلی، یک جاه‌طلبیِ بزرگ باشد. اما آیا این جاه‌طلبی قرار است رنگ اجرا هم به خود بگیرد؟

کوتاه‌ترین فاصله میان «بندر دیر» در استان بوشهر و خاک قطر، حدود ۱۹۰ کیلومتر است و این در حالی است که طولانی‌ترین تونلی که تاکنون در جهان ساخته شده، تونلی به طول حدود ۱۳۷ کیلومتر است که البته خودرویی هم از آن عبور نمی‌کند.

تونل یا قنات «دلاوِر» (Delaware Aqueduct) در آمریکا، طولانی‌ترین تونل زیرزمینی در جهان است که در سال ۱۹۴۵ میلادی ساخته شده، اما صرفا برای انتقال آب طراحی شده است.

طولانی‌ترین تونلی ریلی جهان هم همین اواخر، در سال ۲۰۲۰ میلادی، در «چنگ‌دو» (Chengdu) در چین افتتاح شد و بخشی از متروی این شهر است. طول این تونل حدود ۶۸ کیلومتر است.

طولانی‌ترین تونل جاده‌ایِ جهان هم «تونل لردال» (Lærdal Tunnel) در نروژ است که حدود ۲۴ کیلومتر طول دارد.

تونل مانش

طولانی‌ترین تونل زیر آب در جهان هم «تونل مانش » است که انگلیس و فرانسه را از زیر «کانال آبی مانش» به یکدیگر وصل می‌کند.

طول بخشی از این تونل که زیر آب قرار می‌گیرد، تنها حدود ۳۸ کیلومتر است. به این ترتیب، تونلی که ایران و قطر در مورد آن صحبت می‌کنند، دست‌کم ۵ برابر طولانی‌تر از طولانی‌ترین تونلی است که بشر تاکنون زیر آب حفر کرده است.

هدف این تونل چیست؟

اما شاید بتوان از زاویه‌ای دیگر هم به این طرح نگاه کرد: صرف صحبت در مورد یک ابرپروژه، که قرار نیست هیچ‌گاه اجرا شود، اما می‌تواند نشان دهد که دو طرف در مورد همکاری با هم جدی هستند. قطری‌ها احتمالا منظورشان فقط این بوده که در منظومه تجارت و سیاست خارجیِ آنها، ایران، اهمیت بسیاری دارد. همین و بس.

با این حال برخی کارشناسان معتقدند موقعیت جغرافیایی ایران موجب شده که قطر به دنبال اتصال خاک‌شان به اروپا یا دریای مدیترانه از طریق خاک ایران باشند و مطرح کردن اخداث تونل دریایی در همین خصوص ارزیابی می شود.