حمله‌کننده‌ها به سفارت عربستان به کدام نامزد نزدیک بودند؟

خلیج فارس: «کی از سفارت انگلیس بالا رفت و آنجا را بست؟ اصلاح‌طلبان؟ کی سفارت عربستان را آتش زد و نماز هم خواندند و بعد در روزنامه گفتند دستاورد داشتیم! کی این کار را کرد.» این جملات از مسعود پزشکیان، نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان در مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری است. پزشکیان به واقعه‌ای اشاره دارد که نزدیکان قالیباف، دیگر نامزد انتخابات در آن مشارکت داشته‌اند. واقعه‌ای که در دی ماه ۱۳۹۴ در تهران و مشهد رخ داد و پس از آن رابطه میان ایران و عربستان که در آن زمان هم به سختی برقرار بود، به کلی از دست رفت. اگرچه پس از پایان حمله و آتش زدن سفارت عربستان، 40 نفر در تهران و 4 نفر در مشهد دستگیر شدند، اما حمله‌کنندگان به صورت آزادانه، این حادثه را یک دستاورد نامیدند. در نهایت تنها 5 نفر، به 6 ماه حبس تعزیری محکوم شدند.

چه کسی به عربستان حمله کرد؟

نخستین سؤالی که در ذهن مردم پس از حمله به سفارت عربستان شکل گرفت، هویت جناحی و شخصی افرادی بود که این اقدام مخرب را انجام داده بودند. پس از مدت کوتاهی مشخص شد که حسین کردمیهن، از چهره‌های نزدیک به قالیباف و از اعضا هیأت‌الرضا کرج، مسئولیت این اقدام را برعهده دارد. او که زمانی دانشجوی مهندسی دانشگاه رشت بود، پس از چندی اخراج شد و راه حوزه را پیش گرفت. اما نزدیک شدن او به رضا رمضانی گیلانی، راه ورود این دانشجوی اخراجی به سیاست را با رویکرد تندروی تسهیل کرد. نقش او در حمله به سفارت عربستان، حضور در باشگاه‌های فرهنگی-ورزشی، نزدیکی سیاسی به قالیباف و برخی اقدامات در جنگ سوریه، از کردمیهن یک چهره غیرمحبوب در میان طبقه متوسط از جمله طبقه متوسط نزدیک به اصلاح طلبان ساخت.

خبرآنلاین در سال ۱۴۰۱، در گزارشی از قول یک شاهد عینی، حمله به سفارت را اینگونه تشریح کرد: «من دیدم، جماعتی سنگ به دست ایستاده بودند. وقتی نیرو‌های آتش‌نشانی برای اطفای حریق وارد سفارت شده بودند و از پنجره‌های رو به کوچه سفارت معلوم بودند، جماعت سنگ به دست شیشه‌های راه‌پله را هدف گرفتند. هر چه گفتم آن‌ها آتش‌نشان‌های خودمان هستند، کسی گوش نمی‌داد. من دیدم یکی از مقامات وقت نیروی انتظامی در گوشه‌ای ایستاده بود به تماشای صحنه. من دیدم نیرو‌های امنیتی، خبرنگاران و عکاسانی که مشغول تصویربرداری بودند را بازداشت و وسایل‌شان را ضبط می‌کردند که البته پس از میانجیگری «برخی حضار در صحنه» آزاد شدند. »

اقدام حمله به سفارت عربستان، به صورت جدی توسط دولت روحانی پیگیری شد و اقدامات قضایی تا حد توان به عمل آمد. کردمیهن که شرایط را بر خود سخت می‌دید پس از چندی در نامه‌ای به حسن روحانی نوشت: «بعدازظهر روز دوم ژانویه بنده برای دقایقی به نت دسترسی پیدا کردم و دیدم در گروه‌های مختلف، همه مشغولِ مباحثه هستند و در صوتی کمتر از ١٠ ثانیه به دوستانم گفتم چهارتا آدم باغیرت بلند شید یه کاری بکنید. چندساعت بعد دوباره به نت دسترسی پیدا کردم و متوجه شدم بعضی‌ها مصمم هستند که آن شب برای تجمع و ابراز انزجار به سفارت عربستان بروند (که صدالبته کار بسیار درستی بود) لذا با توجه به تجربیات قبلی؛ به ایشان یادآوری کردم که حالا که می‌خواهید بروید آماده کتک‌خوردن باشید، چراکه قطعاً نیروی انتظامی بیشترین تدابیر را اندیشیده است و یگان‌های امداد و ویژه و سایر ظرفیت‌های انتظامی حتماً امشب با تجمع‌کنندگان برخورد جدی خواهند کرد، لذا نوجوان‌ها را با خود نبرید که آن‌ها تحمل کتک‌خوردن را ندارند و ممکن است به نظام بدبین شوند اگر می‌خواهید بروید آماده کتک‌خوردن باشید و بدانید که شما با نیروی انتظامی جنگ ندارید و آن‌ها باید وظایف خود را انجام بدهند و انجام خواهند داد. شما می‌دانید که اگر ما می‌خواستیم کار سازماندهی‌شده‌ای انجام دهیم حتماً جلساتی تشکیل می‌شد و مشورت‌هایی گرفته می‌شد و مجوز‌هایی اخذ می‌شد و… ضمن اینکه به جای چند ده نفر؛ چند هزار نفر در یک حرکت منسجم منظم تشکیلاتی قانونی حضور می‌یافتند! … ولی شما خوب می‌دانید که علت‌ها و سبب‌ها و معاونت‌ها و مباشرت‌ها در واقعه آن شب، این‌گونه که تصویر کرده‌اند، نیست!»

حضور کردمیهن در ستاد انتخاباتی قالیباف در سال ۹۶، بیش از زمان حمله به سفارت عربستان نام او را سیاسی کرد. اسحاق جهانگیری در مناظره‌های سال ۹۶ اعلام کرد: «حمله‌کنندگان به سفارت عربستان در حال حاضر در ستاد انتخاباتی چه کسی مشغول کار هستند؟ »

کردمیهن در مصاحبه‌ای در سال ۹۷ اعلام کرد: «یک بار آقای قالیباف با من صحبت کرد و گفت مثل همین مجموعه‌ای که دارید را آن‌جا(سوریه) راه بیندازید. ما ۶۰۰ مربی سوری را آموزش دادیم. دانشجو و طلبه جذب کردیم و همین آموزش‌های کار تربیتی را ارائه کردیم و آن‌ها در مدارس آنجا شروع به کار کردند و شد مؤسسه جنت‌الحقیقه؛ که دقیقاً تشکیلاتی مطابق با اساسنامه ما است. »

پایان خصومت

سال ۱۴۰۱، سال سرنوشت‌سازی برای روابط ایران و عربستان بود؛ به خصوص در زمانیکه ایران چندماهی درگیر اعتراضات داخلی شده بود و کشور‌های خارجی نیز تماماً در مقابل آن صف بسته بودند. در این زمان بود که اعلام شد شورای عالی امنیت ملی و دستگاه دیپلماسی توانسته است روابط میان ایران و عربستان را که پس از اقدامات نزدیکان قالیباف برهم خورده بود، دوباره احیا کند. ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ نیز مقامات ایران برای بررسی بازگشایی سفارت ایران، به ریاض سفر کردند. کشور‌های منطقه نیز از برقراری ارتباط میان ایران و عربستان استقبال کردند؛ وزیر امورخارجه پاکستان به سفیر ایران در اسلام آباد گفت: « نزدیکی ایران و عربستان گامی بلند به سمت صلح و ثبات در خلیج فارس خواهد بود و کل جامعه مسلمانان را نیز در یک مسیر قرار می‌دهد. » وزارت خارجه مصر نیز در اظهار نظری بی سابقه در اینباره گفت« با صدور بیانیه‌ای تأکید کرد که قاهره با توجه بالایی توافق اعلام شده میان تهران و ریاض را دنبال می‌کند و امیدوار است که امضای این توافقنامه به کاهش تنش‌ها در منطقه و محافظت از امنیت ملی کشور‌های عربی و توسعه و ثبات در آن‌ها بینجامد.»

با وجود تمامی اقدامات منفی برعلیه روابط ایران و عربستان، این رابطه پس از چند سال برقرار گشت. اگرچه هنوز مانند سابق این رابطه احیا نشده است اما روابطی بهتر از چند سال قبل در جریان است. با این وجود هنوز سایه بی اعتمادی و رفتار نادرست جناح تندرو برعلیه سفارت عربستان در رابطه دو کشور احساس می‌شود. سایه‌ای تلخ که تندرو‌ها حالا باید در انتخابات ریاست جمهوری پاسخگوی آن باشند.

منبع: رویداد 24