اهمیت فطریه در احادیث

خلیج فارس: زکات فطریه از جمله اعمال واجب مالی مسلمانان است که اهمیت آن را در روایات اهل بیت وحی علیهم‌السلام می‌بینیم.

به گزارش  تسنیم، زکات فِطره یا زکات فطر که در فارسی معمولاً به آن فطریه می‌گویند، عملی واجب در فقه اسلام به‌معنای پرداخت مقداری از مال با مقدار و کیفیتی خاص به مستمندان به‌مناسبت عید فطر است. مقدار زکات فطره برای هر نفر ــ بر مبنای خوراک غالب ـ یک صاع (حدود سه کیلوگرم) از گندم، جو، خرما و کشمش یا معادل قیمت آن است.

در روایات ما فطریه را شرط قبولی روزه معرفی کرده‌اند. امام صادق علیه‌السلام فرمود «إنّ مِن تَمامِ الصَّومِ إعطاءَ الزَّکاةِ – یعنی الفِطرَةَ – کما أنَّ الصَّلاةَ على النبِیّ  مِن تَمامِ الصّلاةِ؛ لأ نّه مَن صامَ ولَم یُؤَدِّ الزَّکاةَ فلا صَومَ لَهُ إذا تَرَکَها مُتَعَمِّداً»؛ یعنی تکمیل روزه با دادن زکات ــ یعنى فطریه ــ انجام می‌شود؛ همچنان که تمامیت نماز به صلوات فرستادن بر پیامبر صلى الله علیه و آله است. چه اینکه اگر کسى روزه بگیرد و عمداً فطریه ندهد روزه‏‌اش بى‏‌فایده است. (إقبال الأعمال, ج1 , ص275)

امام صادق علیه‌السلام در این روایت مقایسه‌ای بین تکمیل نماز با صلوات بر محمد و آل محمد و تکمیل روزه با زکات فطره مطرح کردند. این نوع مقایسه اهمیت فطریه و وجوب آن را به شیعیان نشان می‌دهد. بنابراین فردی که زکات فطریه ندهد، گویی هیچ روزه‌ای نگرفته، همانند مسلمانی که اگر در تشهد صلوات نفرستد، گویی نمازی نخوانده است.

همچنین آن حضرت در روایتی دیگر ذیل آیه «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی»،‌ بی تردید کسی که خود را پاک کرد، رستگار شد» فرمود: مَنْ أَخْرَجَ الْفِطْرَهًْ؛ یعنی کسی است که زکات فطره را از مال خود بیرون کرد. (وسایل الشیعهًْ، ج7، ص450)

امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیر در روایتی درباره زکات فطریه فرمود «مَن أدّى‏ زکاةَ الفِطرَةِ تَمَّمَ اللَّهُ لَهُ بها ما نَقَصَ مِن زکاةِ مالِهِ»؛ یعنی هر که زکات فطره را بدهد، خداوند به سبب آن زکاتى را که از مالش کم شده است، جبران کند. (من لا یحضره الفقیه , ج2, ص183) این روایت برای آن دسته از مؤمنانی است که تصور می‌کنند پرداخت فطریه برایشان دشوار است و مالشان کاهش می‌یابد و این همان مفهوم برکت است.

غیر از این موارد، دسته زیادی از احادیث درباره احکام مربوط به زکات فطر است که مؤلفان کتب اربعه بابی را به آن اختصاص داده‌اند و این احادیث را دسته‌بندی کرده‌اند.