چرا آمریکا به درگیری مستقیم با یمن تن داده است؟

خلیج فارس:دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بعدازظهر شنبه (۲۶ اسفند) دستور بمباران ده‌ها هدف متعلق به حوثی‌ها در یمن را صادر کرد. درگیری بین دو کشور اما، وقتی جدی تری شد که یمنی‌ها هم در اقدامی متقابل به ناو هواپیمابر ترومن حمله کردند.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو، با آغاز تنش بین یمن و ایالات متحده، گمانه زنی‌های متعددی در خصوص این حمله و علل و پشت پرده هایش مطرح است. با توجه به اهمیت این رخداد، نصرت الله تاجیک، سفیر پیشین ایران در اردن و تحلیلگر ارشد سیاسی به پرسش‌های فرارو در این خصوص پاسخ داده است:

نصرت الله تاجیک: این اقدام آمریکا منهای اقدامی که همراه انگلستان از گذشته شروع کرده بود و در دوران بایدن تا حدودی متوقف شده بود، تا حدودی مشکوک است. انصارالله حدود ۴ روز پیش اعلام کرد فرصتی به اسرائیل می‌دهد تا به مردم غزه امکان دریافت دارو و غذا را ارائه دهد و مردم این منطقه را از این جهت در مضیقه قرار ندهد. در غیر این صورت، کشتی‌های اسرائیلی را هدف قرار می‌دهد. جالب است در این مدت که از این اعلان می‌گذشت، نه کشتی اسرائیلی در منطقه بود و نه کشتی‌هایی که به نوعی با اسرائیل مرتبط باشند و با اسرائیل تجارت کنند. به همین دلیل هم ورود آمریکا به این موضوع به اعتقاد من از این زاویه قابل تحلیل است که آمریکا در زمین اسرائیل بازی می‌کند، چرا که نتانیاهو تلاش زیادی برای باز کردن پای آمریکا به دریای سرخ انجام داد. مشکوک بودن این موضوع را برخی به این شکل تحلیل می‌کنند که اقدام اخیر ترامپ ادامه‌ای است از فشار حداکثری و یادداشت اجرایی و نامه‌ای که ترامپ به ایران فرستاده است.

درواقع معتقدند این اقدام ضمیمه‌ای بر نامه است تا برخورد و حمله‌ای علیه ایران شکل بگیرد. اما به اعتقاد من موضوع حمله اخیر، به ایران چندان ارتباطی ندارد و بعید می‌دانم این تحلیل درستی باشد که عملیات اخیر، در جهت آماده کردن افکار عمومی برای برخورد با ایران باشد. اگر، قصدی در برخورد با ایران باشد، بیشتر در موضوع بحث هسته‌ای و امثالهم است. زمینه آن نوع برخورد هم از طریق شورای حکام یا اقدام کشور‌های اروپایی برای اجرای مکانیسم ماشه فراهم می‌شود.

به اعتقاد من حمله به یمن بیشتر به این موضوع بر می‌گردد که ترامپ می‌خواهد در صحنه بین المللی قدرت نمایی کند. این آبراه بسیار مهم است و برای بسیاری از کشور‌های منطقه حیاتی است و کاهش تعداد کشتی‌های عبوری و به ویژه تجاری در این منطقه بسیار ملموس است؛ بنابراین شاید به نوعی در معادلات جهانی در ارتباط با چین است که آمریکا تلاش دارد قدرت نمایی خود را در چنین آبراه مهمی به نمایش بگذارد. ماهیت مسئله از دید من اینگونه است.
تبعات حمله سنگین ایالات متحده به یمن را برای کشور‌های حاشیه خلیج فارس به خصوص با توجه به تهدید یمنی‌ها برای حمله به پایگاه‌های آمریکا در منطقه، چطور می‌بینید؟

نصرت الله تاجیک: اعراب بی میل نیستند همانطور که حماس مورد حمله اسرائیل قرار گرفت، انصارالله در یمن نیز به همان سرنوشت دچار شوند و با همین استنباط هم هست که معتقدم نباید توان نظامی انصارالله در رویارویی با آمریکا یا حتی کشور‌های عربی، تحلیل برود. بلکه بیشتر باید از راه دیپلماسی و فعالیت‌های سیاسی در کنار قدرت نظامی که انصارالله دارد، برای دنبال کردن اهداف خود استفاده کند تا راحت‌تر اجماع سازی و یارگیری انجام دهد. درواقع اهداف خود را بیشتر از طریق دیپلماسی تامین کند تا موشک پراکنی و رفتار‌های نظامی.

در مجموع به اعتقاد من بعید است انصارالله به پایگاه‌های آمریکا در دیگر کشور‌ها حمله کند. هدف انصارالله تا کنون، تحت فشار قرار دادن اسرائیل بوده است. اما برخی منابع عربی می‌گویند آمریکا با روشی مشابه روش اسرائیل در لبنان، به دنبال نقطه زنی برخی مناطق برای ترور فرماندهان انصارالله است. گفته می‌شود تعدادی از رهبران انصارالله را نیز در همین مدت زمان ابتدایی حملات به شهادت رسانده‌اند. به اعتقاد من، خواه کشور‌های منطقه که علاقه‌ای ندارد شرایط پیچیده شود و خواه خود آمریکا که با شعار خاتمه دادن به جنگ آمده علاقه‌ای ندارند جنگ فرسایشی به راه بیفتد. راهکار درست برای آمریکا این است که به اسرائیل فشار وارد کند تا طبق توافقی که بین اسرائیل و حماس صورت گرفته اجازه ارسال مواد غذایی و دارو را به غزه بدهد.

اسرائیل با اقدامات اخیر خود به شکل روزانه مردم غزه را کوچ می‌دهد و طبیعیست که فعالیت‌های غزه و حامیان غزه تشدید شود. اما بهترین روش، یارگیری بین المللی و اقناع افکار عمومی است نه اقدامات نظامی. لاوروف، وزیر خارجه روسیه با وزیر امور خارجه آمریکا صحبت کرده که انصارالله با آمریکا وارد درگیری نظامی نشود و مسئله را با مذاکره حل کنند. اگر این اتفاق رخ دهد می‌شود امیدوار بود ماجرا کنترل شود.
آمریکا به ایران هشدار داده که در امور یمن ورود نکند که البته با واکنشی از سمت آقای عراقچی هم همراه شده است، فکر می‌کنید احتمال دارد پای ایران به تنش در یمن باز شود؟

نصرت الله تاجیک: بعید می‌دانم پای ایران به این ماجرا کشیده شود. اگر برخی اینطور تصور می‌کنند که انصارالله نیروی نیابتی ایران است، یک تلقی نادرست است. انصارالله با حمایتی که از مردم غزه انجام می‌دهد همیشه به طور شفاف اعلام کرده هدفش از این اقدام به هم زدن امنیت خطوط دریایی نیست یعنی مسئولانه این موضوع را قبول دارد که خطوط باید امن باشد. تنها هدف انصارالله این بود که اسرائیل را زیر فشار بگذارد که غذا و دارو را از مردم غزه محروم نکند. اتفاقا این به عهده جامعه جهانی بود که در این رابطه اقدامی انجام دهد تا انصارالله مجبور نباشد تا این مرحله پیش برود و به عملیات نظامی رو بیاورد. استفاده اسرائیل از غذا و دارو به عنوان یک اسلحه و تحریم مردم غزه یک جنبه جنایت جنگی دارد و شاهد کم کاری نهاد‌های بین المللی، سازمان ملل و امثالهم هستیم.

امید است که با درک حساسیت این مقطع زمانی، این مجامع بتوانند هرچه سریعتر، اسرائیل را در برابر نظام بین الملل پاسخگو و ملزم به اجرای بند‌های توافق با حماس کنند. حماس هم معتقد است باید در چارچوب توافق دور اول این روند ادامه پیدا کند و به مراحل بعدی برسد. به اعتقاد من این تنش گسترش پیدا نمی‌کند و سریعتر از چیزی که تصور می‌شود جمع خواهد شد، مگراین که شرایط به سمتی برود که اوضاع از کنترل خارج شود و درگیری وسعت پیدا کند، اما در مجموع موضوع درحال حاضر به مرحله غیرقابل کنترل نرسیده و حدس من این است که بخشی از صحبت‌ها در سفر آقای عراقچی به عمان به همین موضوع مرتبط باشد. باید سیاست خارجی ما فعال شده و وزارت خارجه تلاش کند در تماس با کشور‌های مهم منطقه از جمله عربستان، مصر و کشور‌های اثرگذار در عرصه بین الملل از جمله چین، اوضاع از کنترل خارج نشود.
بنابراین، معتقدید درگیری یمن مثل جنگ غزه طولانی و پر هزینه (مادی و معنوی) نمی‌شود؟

نصرت الله تاجیک: بعید می‌دانم جنگ در آن حد گسترده شود، چرا که این درگیری قابلیت کنترل دارد. انصارالله نیز درخواست‌های بزرگ و عمده‌ای نگذاشته که قابل تحقق نباشد. به هر حال رسیدن دارو و غذا هم از اصول انسانی است و هم مصوبات سازمان‌های جهانی و بین المللی را شامل می‌شود. این اسرائیل است که معمولا سعی می‌کند با بهانه‌هایی از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند. بعید می‌دانم درگیری یمن مثل جنگ غزه طولانی و پرهزینه باشد.