پشت‌پرده قرارداد جنجالی ایران و روسیه

خلیج فارس: استاد دانشگاه صنعتی‌شریف گفت: واقعیت اینکه کشوری که ۱۷ درصد ذخایر گاز جهان را دارد مجبور شده برای تامین نیاز گاز زمستانی با روسیه قرارداد منعقد کند و این در حالی است که در ۳۰ سال آینده گاز محلی از اعراب ندارد.

سیدهاشم اورعی درباره چالش گازی بخصوص در زمستان اظهار داشت: چشم انداز وضعیت گاز نه فقط زمستان پیش‌رو بلکه در سال‌های آینده نیز اصلا خوب نیست.

پاکستان گاز ترکمنستان را ترجیح داد

وی تصریح کرد: گاز مانند نفت یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی بوده و طی ۳ دهه گذشته قرار بوده با صادرات میزان قابل توجهی گاز درآمد ارزی مهم برای کشور ایجاد کنیم، مثلا با هندوستان و پاکستان قرار گذاشتیم که ایران یک خط لوله تا مرز پاکستان احداث کند و پاکستان تا مرز هند ببرد و از طریق این خط به این دو کشور صادرات گاز داشته باشیم و باتوجه به اینکه ما غیر از خط لوله راه دیگری برای انتقال و صادرات گاز نداریم. ضمن اینکه ظرفیت تبدیل گاز طبیعی به ال‌ان‌جی و یا گاز مایع را نیز نداریم بنابراین تنها امکان انتقال از مسیر خط لوله است.

استاد دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به عدم اجرای خط لوله دریافت گاز از ایران از سوی پاکستان گفت: به احتمال زیاد امریکا و غرب به هندوستان فشار وارد کردند و این کشور در گام اول از این ماجرا پا پس کشید، ایران تا مرز پاکستان این خط را احداث کرد و سرمایه‌گذاری بزرگی انجام داد، اما تا به امروز اسلام‌آباد هم خط را به پایان نرسانده و تمام هم نخواهد کرد، بعبارت دیگر تحت تاثیر غرب این پروژه را اجرا نخواهد کرد.

تاپی اجرا شد صلح نه

وی ادامه داد: شرایط قرارداد گازی ایران – پاکستان در حالی است که هفته گذشته خط لوله تاپی از ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان به بهره‌برداری رسید یعنی پاکستان فکر دیگری کرده و درواقع گاز مورد نیاز خود را نه از ایران که از طریق ترکمنستان تامین می‌کند.

مشتریان روی ما حساب باز نمی‌کنند

اورعی تاکید کرد: اکنون خریداران نفت و گاز به دلایل سیاسی و وضعیتی که در جهان برای خودمان ایجاد کرده‌ایم روی ما حساب نمی‌کنند هرچند ما امکان فیزیکی انتقال گاز را داریم، اما گازی در اختیار نداریم.

یک‌سوم گاز را در منازل می‌سوزانیم

وی ادامه داد: اکنون اگر همه چیز درست انجام شود ظرفیت تولید ما روزانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب است به طور معمول یک‌سوم مصرف گاز کشور مربوط به گرمایش بخش خانگی است که به محض سرد شدن هوا این یک‌سوم به ۷۰ درصد می‌رسد و برخی مواقع ۷۴ درصد کل گاز تولیدی کشور باید به منازل ارسال شود تا گرمای خانگی را تامین کند بعبارت دیگر هوا سرد شود گازی برای صادرات نداریم بنابراین صادرات کلا منتفی است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی بیان داشت: در بخش داخل به شدت میزان تقاضا در حال افزایش است و از سوی دیگر به محض سرد شدن هوا با اختلاف بسیار زیادی بخش خانگی بیش از ۷۰ درصد کل تولید را به خود اختصاص می‌دهد و تاکنون هم دولت همواره تصمیم گرفته بخش خانگی را در اولویت قرار دهد و این بدان معناست که دو بخش مهم دیگر یعنی صنعت و نیروگاه‌ها با کمبود گاز مواجه خواهند شد.

چالش هرساله تامین گاز صنایع و نیروگاه‌ها

وی افزود: وقتی نیروگاه‌ها با کمبود گاز مواجه می‌شوند بلافاصله برق نداریم و باید به سمت سوخت جایگزین یعنی گازوئیل و مازوت برویم. گازوئیل هم که به اندزه کافی نداریم و تقریبا همه میزان تولید ۱۱۰ میلیون لیتر گازوئیل برابر مصرف آن است یعنی عملا گازوئیل نداریم و اگر قرار است گازوئیل را به نیروگاه‌ها ارسال کنیم یا باید تردد کامیون‌ها متوقف شود که سیستم توزیع بهم می‌ریزد و یا باید از ذخایر استراتژیک برداشت کنیم. در مورد مازوت هم مشکل حمل و نقل و هم مشکل آلایندگی را داریم بنابراین جایگزینی گاز با سوخت مایع روشی است که نباید روی آن حساب باز کنیم.

اورعی گفت: در تابستان برق را تامین نمی‌کنیم و صنعت را متوقف می‌کنیم و زمستان هم گاز نداریم، به طوری که طی نامه‌ای که ۲ ماه گذدشته به برخی صنایع ارسال شده از ابتدای آبان امکان تامین گاز را ندارند یعنی کارخانجات تابستان برق و زمستان گاز ندارند و تولید را متوقف می‌کنیم و در این شرایط صحبت از رشد اقتصادی می‌کنیم و این فراتر از شوخی است.

اما و اگر قرارداد گازی با روسیه

وی اظهار داشت: برای اینکه امسال را هم سپری کنیم یک سیاست کوتاه‌مدت را در پیش گرفته‌ایم، با روسیه قراردادی منعقد کردیم که ظاهر قرارداد این است که روزی ۳۰۰ میلیون متر مکعب گاز را طی ۳۰ سال از روسیه دریافت و صادر کنیم بعبارت دیگر گاز روسیه صادر شود، اما اصل ماجرا صادرات نیست، چون ظرفیت نداریم و خط لوله مورد نیاز را در اختیار نداریم و امکانات تبدیل به ال‌ان‌جی را هم نداریم.

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف تصریح کرد: واقعیت اینکه کشوری که ۱۷ درصد ذخایر گاز جهان را دارد مجبور شده برای تامین نیاز گاز زمستانی با روسیه قرارداد منعقد کند و این در حالی است که در ۳۰ سال آینده گاز محلی از اعراب ندارد، زیرا انرژی‌های جایگزین وارد عرصه شده‌اند و عملا باید فاتحه گاز خودمان را بخوانیم و بدتر از همه وابستگی به روسیه است.

وی افزود: ما اکنون به روسیه به مراتب بیشتر از حد انتظار وابسته شده‌ایم مثلا اگر در هوای منهای ۲۰ درجه روسیه شیر گاز را ببندد و شرط و شروط در نظر بگیرد؛ ما مجبور به تن دادن به هر شرایطی هستیم.

منبع: ایلنا