نقدی بر نقد آیت الله جعفر سبحانی راجع به طرح تعطیلی شنبه ها

جعفر محمدی

آیت الله جعفر سبحانی از مراجع محترم تقلید در نامه ای به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، از این که برخی نمایندگان می خواهند مجدداً طرح تعطیلی شنبه ها را در دستور کار قرار دهند، ابراز نارضایتی کرده و مرقوم فرموده اند: اینجانب از حضرتعالی و سایر نمایندگان تقاضا می‌کنم اجازه ندهید چنین طرحی بار دیگر وارد کمیسیون‌های مجلس شود امروز کشور مشکلات فراوانی دارد و نباید وقت مجلس را با امثال این مسائل تلف کرد.

ایشان در 6 بند (که به رنگ آبی در زیر می آید) نقدهایی بر این طرح داشته اند که زیر هر بند، نقدی بر نقدشان نوشته شده و به عنوان یک بحث آزاد،  تقدیم آن مقام محترم روحانی و مردم ایران می شود:

۱- آیا مصوبه‌ای که از طرف شورای نگهبان مردود شمرده شده و نهاد نظارت بر مصوبات مجلس نیز آن را مغایر با مصالح دانسته است و جمعی از مراجع نیز آن را نپذیرفته اند چگونه این طرح بار دیگر به مجلس برمی‌گردد.

* مجلس این صلاحیت را دارد که هر زمان، هر طرح و لایحه ای را مورد بررسی قرار دهد. ممکن است مصوبه ای در شرایطی رد شود ولی شرایط دیگری ایجاد شود که همان مصوبه رد شده بار دیگر به رأی گذاشته شود و منعی در این باب نداریم؛ کما این که در فقره اخیر نیز گفته شده بر اساس فتاوای جدیدی که از مراجع گرفته شده و تعطیلی شنبه را خلاف شرع ندانسته اند، قرار است طرح را مجدداً بررسی کنند.

ضمن این که فتوای مراجع محترم، صرفاً برای مقلدان آنها واجب الاطاعه است، نه برای عموم. به عنوان مثال، برخی مراجع معزز، اشکالات شرعی به سیستم بانکداری کنونی کشور دارند یا سیگار را حرام می دانند ولی در همین جمهوری اسلامی، بانک ها بر اساس قوانین موضوعه کار می کنند و شرکت دخانیات نیز در کار تولید و توزیع سیگارهایی است که برخی مراجع حرامش می دانند.

۲- در متن خبر تعطیلی روز شنبه چنین توجیه شده است: تعطیلی شنبه به نفع اقتصاد کشور، است. این استدلال عجیب است تعطیلی شنبه، یعنی تعطیلی کلیه دستگاه‌های مولد. آیا چنین کاری به نفع اقتصاد کشور است؟!

* قرار نیست روزهای تعطیل در هفته افزایش باید و از ایام و ساعات کاری دستگاه های مولد کاسته شود بلکه قرار است تعطیلی پنجشنبه ها به شنبه ها منتقل شود. پس ایام کاری همان 5 روز باقی می ماند.

۳- جمعی که با خارج ارتباط دارند از ۵ درصد از جمعیت کشور فزون تر نیست، چگونه یک اکثریت فدای اقلیت شود.

* آن جمعی که با خارج ارتباط دارند و حضرت آیت الله برآورده کرده اند که 5 درصد مردم هستند، عمدتاً بازرگانانی اند که برای تامین نیازهای کل جامعه یعنی صد در صد مردم، در تعاملات اقتصادی با خارج هستند. آنها در مراودات روزانه شان با جهان درگیر این مشکل هستند که ایران پنجشنبه ها و جمعه تعطیل است و جهان خارج نیز عمدتاً شنبه و یکشنبه. بنابراین عملاً 4 روز از هفته را دچار مشکل ارتباطی اند و تنها 3 روز مشترک کاری دارند.

اگر بخواهیم در یک اشل کوچک تر مثال بیاوریم مانند این است که بخشی از بانک ها و ادارات ایران پنجشنبه و جمعه تعطیلی باشند و بخش دیگری به جای این دو روز، شنبه و یکشنبه! تصور کنید در چنان فرضی مردم و خود ادارات و بانک ها چقدر دچار مشکل خواهند شد؛ همین مشکلات در سطح بزرگ تری در روابط بین المللی ایران وجود دارد و جامعه عمدتاً مسلمان ایران از این منظر، متضرر است.

۴- چگونه می توان فرهنگ ملی و دینی را که سابقه هزار و چهارصد سال و اندی دارد، با یک قیام و قعود به هم زد؟

* آنچه به فرهنگ ملی و دینی در باب تعطیلات هفتگی مربوط است، تعطیلی روز جمعه است که قرار نیست تغییر در آن ایجاد شود.

۵- محور تنها مسائل اقتصادی نیست. تعطیلی روز شنبه، تعطیلی مراکز تحصیلی، دانشگاهها و مدارس و حوزه‌ها و مراکز پژوهشی را در پی دارد آیا این به نفع کشور است.

* همان طور که پیشتر ذکر شد، قرار نیست از ایام کاری هفته کاسته شود بلکه فقط یک جابجایی در ایام تعطیل مد نظر است.

۶- از همه گذشته تعطیلی شنبه بر خلاف قانون اساسی است که می‌گوید تعطیلی هفته روز جمعه است و این عبارت مفید حصر است. چنانکه دو اصلی که که در کنار آن آمده است نیز مفید حصر است: «زبان فارسی» که زبان رسمی کشور است (اصل ۱۵) . آیا می‌توان عبری را هم به رسمیت شناخت؟! پرچم کشور اسلامی از سه رنگ تشکیل شده(اصل ۱۸) آیا می‌توان رنگ چهارمی به آن افزود.

* شورای نگهبان هم ایراد قانون اساسی به تعطیلی روز جمعه نداشته است و فقط از نظر شرعی آن را محل اشکال دانسته است.

اما راجع به ایراد حاضر باید گفت که “تعطیل کردن شنبه ها” منافاتی با “تعطیل ماندن جمعه ها” طبق قانون اساسی ندارد کما این که سال های سال است روزهای پنجشنبه نیز تعطیل است و تا کنون کسی متعرض این نشده که چرا علاوه بر جمعه، پنجشنبه ها نیز تعطیل شده است. در واقع اگر تعطیلی روزی دیگر علاوه بر جمعه خلاف قانون اساسی بود، چرا در همه این سال ها شورای نگهبان یا سایر منتقدین از جمله حضرت آیت الله به تعطیلی پتجسنبه ها اعتراض نکرده اند؟! پس به همان دلیلی که تعطیلی پنجشنبه ها خلاف قانون اساسی نیست، تعطیلی شنبه ها هم نخواهد بود. مگر آن که گفته شود تعطیلی پنجشنبه ها نیز خلاف قانون اساسی است و از این به بعد، لغو می شود!

برای حضرت آیت الله سلامت و توفیقات روز افزون از درگاه الهی مسألت می کنیم.

منبع: عصرایران