علت تعریق شبانه چیست و چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

خلیج فارس: عرق کردن بعد از انجام فعالیت‌های ورزشی یا در هوای گرم تابستان می‌تواند عادی باشد، اما گاهی اوقات تعریق شبانه برای افراد ناخوشایند و آزاردهنده می‌شود.عرق کردن بخشی طبیعی از سیستم خنک کننده بدن است که به آزاد شدن گرما و حفظ دمای مطلوب بدن کمک می‌کند، اما بیدار شدن منظم در طول شب به دلیل تعریق بیش از حد، نرمال نیست.

به گفته متخصصان، تعریق شبانه دوره‌های مکرر عرق کردن زیاد یا شدید در طول شب است. تعریق شبانه بخش ناخوشایندی از زندگی برای بسیاری از مردم است.

بسیاری از شرایط و عوامل می‌توانند با تغییر نقطه تنظیم دمای بدن که نظم دقیقی دارد، تعریق شبانه را تحریک کنند که در آن بدن تلاش می‌کند دمای مرکزی خود را حفظ کند. برخی از محرک‌ها بی ضرر هستند (اتاق خواب گرم) یا حتی به تغییرات مثبت در شیوه زندگی (ورزش) مربوط می‌شوند. با این حال، برخی دیگر علت زمینه‌ای مانند یائسگی، عفونت، بیماری یا دارو دارند.

کنترل دما و تعریق

«هیپوتالاموس»، واقع در مغز بخشی از سیستم غدد درون ریز و مرکز کنترل دما برای بدن است. هیپوتالاموس شامل حسگر‌های دما است که اطلاعات را از سلول‌های عصبی (گیرنده‌های حرارتی) واقع در مرکز (در اندام ها) و محیطی در پوست دریافت می‌کند.

گیرنده‌های حرارتی تغییرات دمای بدن را تشخیص می‌دهند و سیگنال‌هایی را به هیپوتالاموس ارسال می‌کنند. این سیگنال‌ها یا تعریق را برای خنک کردن بدن یا لرزیدن را برای گرم کردن آن فعال می‌کنند.

هورمون‌ها و تعریق شبانه

هر کسی صرف نظر از سن یا جنسیت، می‌تواند عرق شبانه را تجربه کند. اما زنان بیشتر از مردان تعریق شبانه را تجربه می‌کنند، عمدتاً به این دلیل که یائسگی و تغییر سطح هورمون‌ها یکی از دلایل اصلی آن است.

تقریباً ۸۰ درصد از زنان بعد از یائسگی (زمانی که قاعدگی‌ها به مدت ۱۲ ماه متوقف شده است) و در حین یائسگی (زمان منتهی به آن) گرگرفتگی یا تعریق شبانه را تجربه می‌کنند.

در حالی که هم گرگرفتگی و هم تعریق شبانه احساس گرمای بیش از حد ایجاد می‌کنند، تجربه‌های متفاوتی مرتبط با یائسگی هستند. گرگرفتگی در طول روز رخ می‌دهد، دوره‌های آن گذرا است و ممکن است شامل تعریق نیز باشد. تعریق شبانه در شب رخ می‌دهد و شامل یک دوره شدید تعریق است. تصور می‌شود که تغییر سطح «استروژن» بر سطح «نوراپی نفرین» و «سروتونین» تأثیر می‌گذارد، دو انتقال دهنده عصبی که بر تنظیم دما در هیپوتالاموس تأثیر می‌گذارند.

هورمون‌ها همچنین بر تعریق شبانه در مردان به ویژه آن‌هایی که سطح «تستوسترون» پایینی دارند، تأثیر می‌گذارند. حدود ۳۸ درصد از مردان ۴۵ ساله یا بالاتر سطح تستوسترون پایینی دارند با این حال، این عارضه می‌تواند مردان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.

عفونت ها، بیماری‌ها و دارو‌ها

هنگام مبارزه با عفونت، دمای بدن ما اغلب افزایش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند تعریق را برای خنک شدن و کاهش دمای بدن تحریک کند.
عفونت‌های جزئی مانند سرماخوردگی می‌تواند باعث تعریق شبانه شوند. آن‌ها همچنین نشانه عفونت‌های جدی مانند ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و بیماری‌هایی مانند «لنفوم هاجکین» و «لنفوم غیرهاجکین» هستند.

دارو‌هایی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، کورتیکواستروئیدها، جایگزینی هورمون تیروئید و متادون نیز می‌توانند باعث تعریق شبانه شوند. این دارو‌ها بر بخش‌هایی از مغز و انتقال‌دهنده‌های عصبی که تعریق را کنترل و تحریک می‌کنند، تأثیر می‌گذارند.

مصرف منظم الکل (به ویژه وابستگی به الکل) و استفاده تفریحی از مواد مخدر نیز می‌تواند خطر تعریق شبانه را افزایش دهد.

استرس، خروپف و ورزش شدید

تعریق شبانه معمولاً توسط افراد مضطرب گزارش می‌شود.

به گزارش «مدیکال اکسپرس»، استرس روانی سیستم مبارزه‌ی بدن را فعال کرده و انتقال دهنده‌های عصبی را آزاد می‌کند که ضربان قلب، تنفس و فشار خون را افزایش می‌دهد. این وضعیت باعث می‌شود بدن گرم شود و در این مرحله شروع به تعریق می‌کند تا دوباره خنک شود. تعریق شبانه همچنین ممکن است اضطراب را افزایش دهد و باعث تعریق بیشتر شود که به نوبه خود منجر به خواب کمتر و اضطراب بیشتر می‌شود.

اگر اضطراب باعث تعریق شبانه در شما می‌شود، بهتر است از جای خود بلند شوید، حرکت کنید و در یک مکان آرامش بخش، ترجیحاً در اتاقی تاریک یا کم نور بخوابید.

تعریق شبانه به طور مشابه با اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب که در آن راه هوایی به طور مکرر در طول خواب مسدود می‌شود و خروپف رخ می‌دهد، مرتبط است. حدود یک سوم افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب به طور مرتب تعریق شبانه را تجربه می‌کنند. علت دقیق آن مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که با سطوح پایین اکسیژن خون (هیپوکسمیا) و/یا فشار خون بالا مرتبط است.

افراد می‌توانند بعد از تمرینات شدید ورزشی نیز عرق شبانه را تجربه کنند.

ورزش شدید می‌تواند با تحریک تیروئید، میزان متابولیسم پایه و دمای بدن را تا ۱۴ ساعت پس از ورزش افزایش دهد؛ بنابراین تعریق شبانه ممکن است حتی پس از یک تمرین صبحگاهی شدید نیز رخ دهد.

در عین حال، تعریق شبانه می‌تواند نشان دهنده تمرین بیش از حد و/یا کمبود سوخت بدن باشد. اگر کالری کافی برای حمایت از افزایش تمرین‌های ورزشی مصرف نشود، قند خون کاهش می‌یابد و ممکن است «هیپوگلیسمی» را تجربه کنید که می‌تواند باعث تعریق شبانه شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بیماری‌ها و دارو‌های متعددی وجود دارند که می‌توانند باعث تعریق شبانه و ایجاد اختلال در خواب شوند.

اگر تعریق شبانه منظم و آزاردهنده دارید که با خواب شما تداخل می‌کند یا با علائمی مانند خستگی یا کاهش وزن همراه است (به تغییر سبک زندگی یا رژیم غذایی مربوط نمی‌شود)، با یک پزشک مشورت کنید تا علت این وضعیت را تشخیص دهد. پزشکان ممکن است دارو‌های جایگزینی را برای دارو‌هایی که مصرف می‌کنید، پیشنهاد کنند یا انجام آزمایش‌هایی را توصیه کنند.

در ضمن، می‌توانید روش‌های زیر را نیز امتحان کنید:

– در یک اتاق خنک بخوابید و در صورت نیاز از پنکه استفاده کنید.
– در هنگام خواب زیاد لباس نپوشید و از لباس خواب پنبه‌ای استفاده کنید.
– یک ملحفه سبک انتخاب کنید. از استفاده از الیاف مصنوعی و بستر فلانل خودداری کنید.
– تشک یا بالش مناسبی برای خود انتخاب کنید و از آن‌هایی که می‌توانند جریان هوا را محدود کنند (مانند تشک‌های فومی) خودداری کنید.
– قبل از خواب از مصرف غذا‌های تند یا کافئین‌دار خودداری کنید.