سال ۱۳۴۱ نان فانتزی فروشی در تهران

خلیج فارس:نان، همواره بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ غذایی ملل بوده است اما ورود نان‌های حجیم و فانتزی به ایران، داستانی شنیدنی دارد که از مهاجرت، نوآوری و تغییر ذائقه مردم حکایت می‌کند.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو؛ نان‌های حجیم و فانتزی، پیشینه چندانی در سفره ایرانی ندارند. این نان‌ها نخستین بار در اروپا، به‌ویژه در فرانسه، آلمان و ایتالیا، به محبوبیت رسیدند. در قرن هفدهم و هجدهم، نان‌هایی مانند کروسان و بریوش در فرانسه جایگاه ویژه‌ای در میان درباریان یافتند. بریوش با بافت کره‌ای و طعم شیرین خود، به‌عنوان نانی اشرافی شناخته می‌شد و بعدها در سراسر اروپا رواج پیدا کرد.

اما این موج تغییر تنها محدود به اروپا نماند. در آسیا، کشورهایی مانند ژاپن و کره نیز با الهام از این نان‌ها، دستورهای تازه‌ای خلق کردند و طعم‌های جدیدی را به بازار عرضه کردند.

در ایران، نخستین نان حجیم که به دست مردم رسید، نان بولکی (یا نان بلکی) بود. این نان، برخلاف برخی تصورات، با آرد سبوس‌دار تهیه می‌شد و طعمی ملایم و کمی ترش داشت. در دهه‌های ۳۰ و ۴۰، زمانی که هنوز باگت و دیگر نان‌های حجیم به ایران راه نیافته بودند، نان بولکی یکی از محبوب‌ترین نان‌ها، به‌ویژه در میان جوانان، محسوب می‌شد.

نان بولکی برای نخستین بار چند سال پیش از شهریور ۱۳۲۰ به ایران وارد شد. حاج رحیم، مهاجری که از طریق شوروی به ایران آمده بود، فن پخت این نان را به کشور آورد و نخستین نانوایی را در خیابان سوم اسفند سابق راه‌اندازی کرد. پس از او، پتروس، یکی از ارامنه ساکن تهران، در سال ۱۳۱۵ کارگاهی در انتهای خیابان منوچهری، مقابل سفارت انگلستان تأسیس کرد و انواع نان بلکی، نان بزرگ و نان سبوس‌دار تولید کرد.

در سال ۱۳۱۸، فردی به نام نیکول، نانوایی دیگری در خیابان حافظ دایر کرد که بعدها به یکی از مراکز اصلی پخت نان سفید در تهران بدل شد. پس از جنگ جهانی دوم و تحولات شهریور ۱۳۲۰، تولید نان‌های حجیم سرعت گرفت و برادران ابهریان نانوایی دیگری را در خیابان جمهوری، روبه‌روی ساختمان شرکت نفت، تأسیس کردند تا سال ۱۳۳۵، شمار نانوایی‌های تولیدکننده نان بولکی در تهران به ۱۰ واحد رسید.

هرچند نان بولکی در ظاهر به باگت فرانسوی شباهت داشت اما ویژگی‌های منحصربه‌فردی آن را از دیگر نان‌ها متمایز می‌کرد. برخلاف نامش که به «نان سفید» مشهور بود، این نان از آرد سبوس‌دار تهیه می‌شد و طعمی دلپذیر و کمی ترش داشت. برخلاف باور عموم که تصور می‌کردند این نان با جوش‌شیرین تهیه می‌شود، بولکی با خمیرترش پخته می‌شد و ارزش غذایی بالایی داشت.

نان بولکی، با وجود ظاهر ساده‌اش، سهم بزرگی در تغییر ذائقه مردم ایران داشت و راه را برای ورود نان‌های حجیم و فانتزی امروزی باز کرد. هرچند امروزه انواع مختلفی از نان‌های حجیم در دسترس است اما برای نسل‌های قدیمی‌تر، طعم نان بولکی یادآور روزهایی است که این نان، گرمای سفره‌های ایرانی را کامل می‌کرد.