دو نکته مهم درباره تروری که کام خاورمیانه را تلخ کرد

خلیج فارس: روز گذشته اسماعیل هنیه ملقب به «ابوالعبد» رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) در تهران به شهادت رسید. ترور اسماعیل هنیه حدود ساعت ۲ نیمه شب اتفاق افتاد. شهید هنیه که برای مراسم تحلیف رئیس جمهور به ایران آمده بود در یکی از اقامتگاه‌های ویژه جانبازان در شمال تهران مستقر بود که با اصابت پرتابه ای از هوا به شهادت رسید. دو نکته مهمی که پیش می‌آید این است که این ترور چگونه در خاک ایران اتفاق افتاده است و اینکه چه پاسخی به این ترور داده خواهد شد.

عباس خامه‌یار کارشناس مسائل بین‌الملل در برنامه تلویزیونی شبکه افق درباره شهادت اسماعیل هنیه خاطرنشان کرد: این برنامه یک‌شبه نبود و از قبل پیش بینی شده بود و کاملاً اطلاعات هم وجود دارد که بالاخره این هیئت‌های مقاومت در چنین مراسمی (تحلیف) شرکت خواهند کرد.

به گفته الیا مانیر، روزنامه نگار لبنانی، اطلاعات اسرائیل از طریق پیامی در واتس اپ، نرم افزارهای جاسوسی را روی تلفن هنیه نصب کرده است. این نرم افزار جاسوسی امکان شناسایی محل دقیق خانه ای را که رهبر حماس در آن قرار داشت و حمله موشکی به آن را از طریق یک پهپاد انجام داد.

روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشتی نوشت:  اصلی‌ترین آسیب، وجود عوامل نفوذی در داخل خودمان است. اینکه رژیم صهیونیستی می‌تواند موشک خود را از پنجره اطاق خواب اسماعیل هنیه در نقطه کاملاً حفاظت شده‌ای در تهران عبور بدهد و او را به شهادت برساند، هیچ مفهومی غیر از این ندارد که این رژیم جنایتکار در داخل خودمان عوامل نفوذی دارد.

ما برای مصون ماندن از ترورها باید اولاً قدرت رهگیری خودمان در برابر پرنده‌های دشمن را تقویت کنیم و ثانیاً اقدام به یک پاکسازی ریشه‌ای در مجموعه‌های اطلاعاتی و امنیتی خودمان نمائیم.

محمد خواجویی، تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه و مدیر گروه مطالعات لبنان پژوهشکده تحقیقات استراتژیک خاورمیانه در گفت و گو با هم میهن گفت:  ترور فؤاد شکر و ترور اسماعیل هنیه یک نقطه اشتراک مهم دارد و آن اینکه در شرایطی انجام شده که اسرائیل در عرصه نبرد نظامی دچار وضعیت فرسایشی و بن‌بست‌گونه شده است و حتی از سمت حوثی‌ها هم احساس تهدید می‌کند و حالا به مزیت نسبی خودش یعنی ترور روی آورده است. همیشه هم این رویکرد ترور یک نقطه مزیت برای اسرائیل بوده و اگر بخواهیم واقع‌گرا باشیم این موضوع یک نقطه آسیب برای محور مقاومت نیز بوده است. چراکه محور مقاومت به لحاظ اطلاعاتی و توان امنیتی برای حفاظت از نیروهای خودشان همیشه دچار این ضعف بوده است. به نوعی اسرائیل از طریق این اقدامات تلاش می‌کند که خودش را برنده معادلات امنیتی معرفی کرده و می‌خواهد دست برتر داشته باشد.

خواجوی معتقد است اسرائیل با یک تیر دو نشان زد؛ هم دولت ایران را دچار چالش کرد و هم در عرصه منطقه‌ای دست خودش را بازتر کرد. درباره نحوه پاسخ به این عملیات، برآورد من این است که رویکرد کلان ایران مبنی بر اجتناب از ورود به درگیری مستقیم در منطقه همچنان پابرجا است. اما ایران نمی‌تواند بی‌تفاوت هم باشد. احتمالاً از طریق متحدان خودش در منطقه فشارهایی به اسرائیل وارد می‌کند. اما چالش این است که این عملیات‌هایی که محور مقاومت علیه اسرائیل انجام می‌دهد هم‌سطح با اقدامات اسرائیل نیست. گروه‌های مقاومت هم اگر قرار باشد اقدامی بکنند به سمت گزینه‌های نظامی پیش خواهند رفت و توان‌شان برای انجام اقداماتی مبنی بر ترور اندک است. طبیعتاً عملیات جنگی و نظامی هم با چالش‌هایی روبه‌رو است و مهمترین‌شان خطر نقض همان سیاست کلان عدم ورود مستقیم ایران به جنگ مستقیم با اسرائیل است.

با توجه به اینکه سه شنبه حزب‌الله ضربه‌ای متحمل شده و چهارشنبه هم با ترور هنیه بخش دیگری از محور مقاومت ضربه‌ای متحمل شده است، بنابراین حزب‌الله ناگزیر به سمت پاسخ دادن به اسرائیل پیش خواهد رفت. به جهت اینکه حزب‌الله هم نمی‌خواهد در این عرصه ناکام باشد و نمی‌خواهد این موازنه به نفع اسرائیل تمام شود. چون اگر این اتفاق رخ دهد، برنده معادلات امنیتی، اسرائیل خواهد بود.

خواجوی در پایان گفت: من شانس یک جنگ فراگیر در منطقه را بسیار کم می‌دانم. مهمترین دلیل این است که طرفین در قدرت ضربه زنندگی به یکدیگر محدودیت‌هایی دارند. اسرائیل می‌تواند علیه لبنان اقدامات گسترده‌ای انجام دهد اما حزب‌الله حماس نیست که صرفاً بشود یک حمله یک‌طرفه علیه‌اش انجام داد. حزب‌الله هم می‌تواند ضربات سختی به اسرائیل بزند. از طرف دیگر عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی متعددی هم هستند؛ نظیر آمریکا و فرانسه و کشورهای منطقه که به‌هیچ‌عنوان تمایلی به شکل‌گیری این درگیری‌ها در محدوده مرزی لبنان و اسرائیل ندارند. اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد به باور من شرایط به طور کلی تغییر خواهد کرد و ایران به طور جدی‌تری وارد مناقشه خواهد شد اما حتی در همان مراحل اول هم به صورت مستقیم وارد نخواهد شد چون به قدرت حزب‌الله باور دارد و امروز حزب‌الله به نقطه خوداتکایی از نظر تسلیحات و تجهیزات رسیده است. امروز خیلی از موشک‌های حزب‌الله در خود لبنان تولید می‌شود.  از طرفی به باور من اگر این اتفاق رخ دهد یکی از سیاست‌های ایران فعال‌تر کردن تحرکات اجزای دیگر محور مقاومت است. لبنان به لحاظ جغرافیایی پتانسیل ارسال نیرو و تجهیزات از عراق و سوریه را دارد. این وضعیت در غره بود چون غزه تحت محاصره بود. در چنین شرایطی ملاحظات کنار خواهد رفت اما باز هم بعید می‌دانم که ایران اقدام مستقیمی علیه اسرائیل انجام دهد، چون ایران هنوز ابزارهای ضربه‌زننده دیگری هم دارد.