ویژگی‌های دانشگاه‌های نسل نوین از زبان عضو هیات علمی دانشگاه آزاد بوشهر

خلیج فارس: همه ما «مهر» را از دیرباز با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به یاد می‌آوریم و تقریباً تمامی افراد جامعه به‌نوعی با این فصل وارد دوره جدیدی از زندگی سالانه می‌شوند، حال چه این افراد خود محصل یا دانشجو باشند یا والدین فرزندان در حال تحصیل یا حتی برادر یا خواهر در حال تحصیل در منزل داشته باشند.

به گزارش خلیج فارس به نقل از آنا؛ فرای اینکه در روز‌های منتهی به پاییز مدیران و مسئولان مدارس به نوعی درگیر نوسازی، بازسازی و تجهیز مدارس و دانشگاه هستند، کلمه‌ای که این روز‌ها بار‌ها و بار‌ها به گوش دانشجویان و متولیان آموزش عالی رسیده و با آن آشنا هستند، موضوع دانشگاه‌های نسل نو، دانشگاه تحول‌آفرین، دانشگاه کارآفرین، دانشگاه‌های مسئله‌محور و… است.

اما دانشگاه باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد تا به‌عنوان دانشگاه نسل جدید شناخته و فعالیتش مقبول واقع شود.

علیرضا چمکوری پژوهشگر، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر و مدیر گروه کامپیوتر این دانشگاه در گفت‌وگویی به تشریح این موضوع پرداخته و مواردی مانند نقش نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه‌های نسل جدید، تعامل نزدیک با صنعت و جامعه، پژوهش‌های کاربردی و مسئله‌محور، بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها، آموزش چندرشته‌ای و میان‌رشته‌ای، استفاده از فناوری‌های نوین، توجه به مهارت‌های نرم، پایدارسازی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، فضا‌های خلّاقانه و پویا، تأکید بر یادگیری مادام‌العمر را از ویژگی‌های دانشگاه نسل جدید معرفی و به تحلیل آن پرداخته است.

نقش نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه‌های نسل جدید

چمکوری با بیان اینکه تحولات سریع در عرصه‌های علمی، اقتصادی و فناوری، دانشگاه‌ها را به سمت تغییرات اساسی سوق داده است، گفت: دانشگاه‌های نسل جدید که به عنوان نسل سوم و چهارم شناخته می‌شوند، دیگر به‌عنوان مراکز صرفاً آموزشی و پژوهشی عمل نمی‌کنند؛ بلکه به نهاد‌هایی تبدیل شده‌اند که در کنار آموزش و پژوهش، بر کارآفرینی، نوآوری و ارتباط با جامعه و صنعت تأکید دارند و این تحولات، نقش دانشگاه‌ها را در تربیت نیروی کار ماهر و توسعه فناوری‌های نوین پررنگ‌تر کرده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دانشگاه‌های نسل جدید، تمرکز بر نوآوری و کارآفرینی است، ادامه داد: برخلاف دانشگاه‌های سنتی که اغلب به آموزش تئوریک و پژوهش‌های بنیادی توجه داشتند، دانشگاه‌های جدید بر تربیت دانشجویانی تأکید دارند که توانایی تبدیل ایده‌های نوآورانه به کسب‌وکار‌های واقعی را داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه دانشگاه‌های نسل جدید به‌عنوان مراکز پرورش استارت‌آپ‌ها و نوآوری‌ها، محیط‌هایی برای حمایت از ایده‌های خلّاقانه را مهیا می‌کنند، افزود: این نوع دانشگاه‌ها معمولاً از طریق ایجاد مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپی به دانشجویان کمک می‌کنند تا ایده‌های خود را به محصولاتی با قابلیت تجاری‌سازی تبدیل کنند.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه آموزش مهارت‌های کارآفرینی به دانشجویان یکی از ارکان اصلی برنامه‌های آموزشی در دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم است، یادآور شد: دانشجویان در حین تحصیل یاد می‌گیرند که چگونه می‌توانند در بازار کار خلّاقیت به خرج دهند و دنبال فرصت‌های اقتصادی باشند، نه اینکه صرفاً به دنبال استخدام در سازمان‌های موجود بروند.

تعامل نزدیک با صنعت و جامعه

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه دانشگاه‌های نسل جدید به‌عنوان مراکز میانجی بین جامعه و صنعت عمل می‌کنند، توضیح داد: این دانشگاه‌ها، به طور مستقیم با صنایع مختلف در ارتباط هستند و تلاش می‌کنند از طریق پژوهش‌های کاربردی و ایجاد همکاری‌های صنعتی به رفع مشکلات واقعی جامعه کمک کنند.

چمکوری متذکر شد: درحقیقت این دانشگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نیاز‌های جامعه و صنعت را شناسایی کرده و برنامه‌های آموزشی و پژوهشی خود را براساس این نیاز‌ها تطبیق دهند.

وی با بیان اینکه تعامل دانشگاه با صنعت و جامعه یک ارتباط سودمند چندجانبه است، تأکید کرد: این تعامل نه‌تنها به دانش‌آموختگان و دانشجویان کمک می‌کند تا با مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار آشنا شوند و تجربه‌های عملی بیشتری کسب کنند؛ بلکه صنایع نیز می‌توانند از دانش و فناوری‌های نوین بهره‌مند شوند.

پژوهش‌های کاربردی و مسئله‌محور

چمکوری، پژوهش‌های کاربردی و مسئله‌محور را ویژگی دیگر دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم برشمرد و خاطرنشان کرد: دانشگاه‌های نسل جدید برخلاف دانشگاه‌های سنتی که بیشتر به پژوهش‌های بنیادی و نظری می‌پرداختند به پژوهش‌های کاربردی و حل واقعی مسائل جامعه و صنعت علاقه‌مند هستند.

وی بیان کرد: در این نوع دانشگاه‌ها، پژوهش‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که بتوانند راه‌حل‌های عملی و اجرایی برای چالش‌های مختلف ارائه دهند و این تغییر رویکرد، نه‌تنها به افزایش کیفیت پژوهش‌ها منجر می‌شود، بلکه امکان تعامل نزدیک‌تری با صنعت و سازمان‌های دولتی و خصوصی را فراهم می‌آورد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبیین کرد: این نوع دانشگاه‌ها با در نظر گرفتن نیاز‌های محلی، ملی و بین‌المللی، تلاش می‌کنند به چالش‌هایی مانند تغییرات اقلیمی، کمبود منابع و نیاز‌های صنعتی پاسخ دهند. علاوه بر این، از آنجا که دانشگاه‌های نسل جدید پژوهش‌های خود را با توجه به مسائل جاری و نیاز‌های جامعه طراحی می‌کنند، این نوع پژوهش‌ها اغلب به راه‌حل‌هایی تبدیل می‌شوند که قابلیت اجرا و بهره‌برداری فوری دارند.

موضوع بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها

این استاد دانشگاه، بین‌المللی شدن دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم را یکی از ویژگی‌های برجسته دانشگاه‌های نسل جدید معرفی و مطرح کرد: این دانشگاه‌ها دنبال همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بین‌المللی، تبادل دانشجو و استاد و جذب دانشجویان بین‌المللی هستند که به تبع علاوه بر علاوه بر افزایش وجهه علمی، بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها موجب تبادل دانش و فرهنگ می‌شود و به دانشجویان فرصت می‌دهد تا با جدیدترین دستاورد‌ها و رویکرد‌های علمی و فناوری در سطح جهانی آشنا شوند.

چمکوری گفت: همچنین دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم با شرکت در پروژه‌های پژوهشی بین‌المللی و برگزاری کنفرانس‌ها و سمینار‌های بین‌المللی به جذب استعداد‌های برتر از سراسر جهان و معرفی نخبگان در عرصه‌های بین المللی کمک می‌کنند.

آموزش چندرشته‌ای و میان‌رشته‌ای

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه‌های نسل جدید به جای محدود کردن دانشجویان به یک رشته تحصیلی خاص به توسعه برنامه‌های آموزشی چندرشته‌ای و میان‌رشته‌ای روی آورده‌اند، متذکر شد: این دانشگاه‌ها معتقدند که مسائل پیچیده و چندبعدی امروز نیازمند رویکرد‌های جامع و ترکیبی است، از این رو، دانشجویان در دانشگاه‌های نسل جدید این امکان را دارند که با تلفیق دانش و مهارت‌های رشته‌های مختلف، راه‌حل‌های جامع‌تری برای مسائل ارائه دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تشریح کرد: در حقیقت این رویکرد آموزشی سبب می‌شود تا فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها از یک سو در برابر تغییرات سریع دنیای کار انعطاف‌پذیرتر بوده واز سوی دیگر، موجب تقویت تفکر انتقادی و خلاقیت در دانشجویان شود.

استفاده از فناوری‌های نوین

این پژوهشگر، بهره‌گیری گسترده از فناوری‌های نوین در فرآیند‌های آموزشی و پژوهشی را یکی دیگر از ویژگی‌های دانشگاه‌های نسل جدید برشمرد و یادآور شد: این دانشگاه‌ها از ابزار‌هایی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، داده‌کاوی و اینترنت اشیا استفاده می‌کنند تا آموزش‌ها و پژوهش‌های خود را بهبود دهند و این فناوری‌ها به دانشجویان کمک می‌کنند تا روش‌های جدید و تعاملی یاد بگیرند و در محیط‌های آموزشی مدرن‌تری کار کنند.

چمکوری، توجه به مهارت‌های نرم دانشجویان در کنار مهارت‌های فنی و تخصصی را از دیگر ویژگی‌های دانشگاهی نسل نوین دانست و تأکید کرد: مهارت‌هایی مانند ارتباطات، کار گروهی، حل مسئله، راهبری و رهبری، مهارت‌های زندگی و … از جمله مواردی هستند که در برنامه‌های آموزشی این دانشگاه‌ها مورد تأکید قرار می‌گیرند.

پایدارسازی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی

این محقق و پژوهشگر، توجه به مسائل زیست محیطی را یک اولویت برای دانشگاه‌های نسل جدید معرفی و عنوان کرد: دانشگاه‌های نسل جدید به مسائل پایداری و مسئولیت‌های اجتماعی نیز توجه ویژه‌ای دارند. آنها دنبال ترویج راهکار‌هایی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی، استفاده از انرژی‌های پاک و توسعه پایدار هستند. همچنین، این دانشگاه‌ها در پروژه‌های اجتماعی برای بهبود شرایط زندگی جامعه محلی نیز مشارکت می‌کنند.

فضا‌های خلّاقانه و پویا و تأکید بر یادگیری مادام‌العمر

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه فضا‌های آموزشی در دانشگاه‌های نسل جدید بیشتر به سمت ایجاد محیط‌های خلّاقانه، پویا و تعاملی حرکت می‌کند، ادامه داد: این دانشگاه‌ها فضا‌هایی مانند کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌های نوآوری و مراکز همکاری صنعتی ایجاد می‌کنند تا دانشجویان و پژوهشگران به صورت عملی و تعاملی در پروژه‌های خود مشارکت داشته باشند.

این محقق و این پژوهشگر با اشاره به اینکه در دانشگاه‌های نسل جدید، مفهوم یادگیری تنها به دوران تحصیل محدود نمی‌شود و بر یادگیری مادام‌العمر تأکید دارند، افزود: این دانشگاه‌ها ارتباط خود را با دانش‌آموختگان قطع نکرده و به افراد این امکان را می‌دهند که در طول زندگی حرفه‌ای خود به به‌روزرسانی مهارت‌ها و دانش خود بپردازند و برنامه‌های آموزشی برای دوره‌های مختلف زندگی طراحی می‌کنند.