داستان فستیوال «کوچه»؛ صدور مجوز دیرهنگام یا عقب‌نشینی؟

که البته این گزاره مطرح شده از این منظر عجیب است که معاونت امور هنری وزارت ارشاد سخن از 2 ماه تلاش داشت اما زندویان حرف از این می‌زند که اصلا مجوزی صادر نشده بود و …

فستیوال «کوچه»؛ فقط یک جشن نیست

پیش از ورود به ماجرای امسال، باید به اهمیت فستیوال «کوچه» در بافت فرهنگی و اجتماعی بوشهر اشاره کرد. این جشنواره که محور اصلی‌اش «کوچه» و زندگی روزمره مردمان جنوب است، با تمرکز بر موسیقی محلی، هنرهای نمایشی، صنایع دستی و معماری تاریخی بوشهر، سعی در احیای هویت فرهنگی این شهر داشته است. فستیوال «کوچه» فرصتی برای گفت‌وگوی بین‌نسلی، تعامل فرهنگی، و گسترش نشاط اجتماعی در فضایی غیرسیاسی و کاملاً مردمی بوده است.

برگزاری این فستیوال نه‌تنها به تقویت اقتصاد محلی (از طریق جذب گردشگر و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک) کمک می‌کرد، بلکه موجب پیوند نسل جوان با تاریخ و فرهنگ بومی می‌شد؛ آن‌هم در زمانی که شهرهای جنوبی درگیر مهاجرت، فقر و فراموشی هستند.

صدور مجوز دیرهنگام؛ رضایت یا عقب‌نشینی؟

در نهایت، پس از روزها انتظار، مجوز برگزاری جشنواره صادر شد؛ آن هم تنها چند روز پیش از آغاز برنامه‌ها. این تصمیم دیرهنگام، گرچه باعث خوشحالی نسبی مردم شد، اما نتوانست نگرانی‌ها درباره امنیت فرهنگی و آینده جشنواره‌های مردمی را از بین ببرد.

بسیاری این صدور مجوز را نه نشانه حمایت، بلکه نوعی «عقب‌نشینی موقت» تعبیر کردند. به‌ویژه با توجه به اینکه هزینه‌های اجرایی، دعوت از مهمانان، برنامه‌ریزی‌های هنری و تبلیغات به‌شدت تحت‌تأثیر این تأخیر قرار گرفته بود. از سوی دیگر، بی‌اعتمادی نسبت به نهادهای تصمیم‌گیر نیز افزایش یافت؛ چراکه مشخص نبود این تصمیم براساس چه ضوابطی ابتدا رد و سپس پذیرفته شده است.

پیامدهای بلندمدت؛ وقتی اعتماد از دست می‌رود

ماجرای فستیوال «کوچه» تنها یک نمونه از وضعیت عمومی مدیریت فرهنگی در ایران است. تکرار این‌گونه رفتارها، باعث کاهش اعتماد عمومی به نهادهای رسمی می‌شود. وقتی برگزاری یک جشن ساده فرهنگی با چنین پیچیدگی‌هایی همراه است، چگونه می‌توان انتظار داشت که جوانان و هنرمندان به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی ترغیب شوند؟

از سوی دیگر، دخالت‌های غیررسمی و نبود شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها، فضای فرهنگی را ناامن و غیرقابل پیش‌بینی می‌کند. این مسئله نه‌تنها به برنامه‌های جاری ضربه می‌زند، بلکه موجب مهاجرت فرهنگی و ناامیدی فعالان اجتماعی از آینده‌ای بهتر می‌شود.

نیاز به سیاست فرهنگی روشن و پاسخگو

برگزاری فستیوال «کوچه» در بوشهر، اگرچه در نهایت ممکن شد، اما شیوه‌ی برخورد با آن زنگ خطری برای وضعیت فرهنگ محلی در ایران است. ضروری است که دولت و نهادهای مسئول، با تدوین سیاست‌های شفاف، ایجاد ساختارهای پاسخگو و حمایت واقعی از فعالیت‌های فرهنگی مردمی، از سرمایه‌های اجتماعی مانند فستیوال «کوچه» حفاظت کنند.

فرهنگ نیازمند ثبات، امنیت و اعتماد است؛ و اگر این سه اصل قربانی سیاست‌های سلیقه‌ای و بی‌ثبات شوند، نه‌تنها جشنواره‌ای لغو می‌شود، بلکه آینده‌ی فرهنگی یک جامعه به‌خطر می‌افتد.

خبرهای زیاددی از تلاش مسعود پزشکیان، وزیر ارشاد، وزیر کشور، معاونت هنری وزارت ارشاد و … بسیاری از فعالان فرهنگ و هنری درباره صدور این مجوز منتشر شد و بازار انواع حدس و گمان هم داغ بود اما در نهایت باید به همه کسانی که تلاش کردند تا این اتفاق سرانجام به نتیجه برسد، دست مریزاد گفت.

منبع: عصرایران