جزئیات بیشتر از اولین جلسه مذاکره ایران و آمریکا

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از روزنامه سازندگی؛دستگاه دیپلماسی کشورمان اعلام کرد که «در این‌ گفت‌وگوها که با وساطت عمان انجام شد، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه در فضایی سازنده و مبتنی بر احترام متقابل مواضع دولت‌های متبوع خود راجع به موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و رفع تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران را از طریق وزیر امور خارجه عمان تبادل کردند.

همچنین گفته شده که طرفین موافقت کردند که این گفت‌وگوها در هفته آینده ادامه یابد. وزارت امور خارجه در این خصوص اعلام کرد که «پس از پایان بیش از دو ساعت‌ونیم مذاکرات غیرمستقیم، رؤسای هیات‌های نمایندگی ایران و آمریکا هنگام ترک محل گفت‌وگوها با حضور بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان دقایقی گفت‌وگو کردند.

عراقچی پس از پایان اولین دور گفت‌وگوها:

ادامه گفت‌و‌گوها: ۳۰ فروردین

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه پس از پایان دور نخست گفت‌وگوهای غیرمستقیم با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، در گفت‌وگوی تلویزیونی از مسقط گفت:  ما حدود دو ساعت‌ونیم گفت‌وگوهای غیرمستقیم داشتیم به همت و زحمت آقای بوسعیدی، وزیر خارجه عمان که بین هیات‌ها در حال رفت و آمد بودند و فکر می‌کنم حدود ۴ بار این رفت و آمد انجام شد و دیدگاه‌های طرفین به یکدیگر منتقل شد.

وزیر خارجه با اشاره به اینکه این جلسه حدود دو ساعت‌ونیم طول کشید، گفت: به نظر به عنوان جلسه اول، جلسه سازنده‌ای بود و در یک محیط آرام و بسیار محترمانه انجام شد. هیچ زبان غیرمناسبی به کار گرفته نشد و طرفین تعهد خودشان را برای پیشبرد این گفت‌وگوها تا رسیدن به توافقی که مطلوب دو طرف باشد و از موضع برابر صورت بگیرد، نشان دادند.

عراقچی درباره زمان مشخص شده برای برگزاری دور دوم مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده گفت:قرار ما بر این شد که هفته آینده و شنبه مجدداً دور دوم برگزار شود و در جلسه بعدی وارد چارچوب کلی که یک توافق می‌تواند داشته باشد، بشویم و ببینیم تا کجا این پروسه را می‌توانیم جلو ببریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ادامه داد: مسلماً نه ما و نه طرف مقابل خواهان یک مذاکره بی‌حاصل، گفت‌وگو برای گفت‌وگو، اتلاف وقت و مذاکرات فرسایشی اصلاً نیستیم. هر دو طرف و طرف آمریکایی گفتند که آن‌ها هم مطلوب‌شان توافقی است که در کوتاه‌ترین زمان به دست بیاید. ولی این کار آسانی نخواهد بود و نیاز به اراده کامل از هر دو طرف دارد.

عراقچی تصریح کرد: طرف مقابل ما تلاش زیادی کرد تا امروز اراده خود را برای رسیدن به توافق مناسب و عادلانه نشان دهد. در حال حاضر ما باید این دوره از مذاکرات را ارزیابی کنیم و روی بحث‌های آن دقیق‌تر کار و فکر کرده و در سطوح مختلف بررسی و مشورت کنیم.

وی از برگزاری دور دوم مذاکرات در روز شنبه آینده خبر داد و گفت: قرار است شنبه آینده (۳۰ فروردین) نیز در همین سطح گفت‌وگوها برگزار شود و محل آن احتمالاً اینجا نخواهد بود. البته میزبانی با عمان خواهد بود اما ممکن است که در جای دیگری برگزار شود.

وزیر امور خارجه درباره امکان رسیدن به جدول زمانی هم گفت: امروز فضای جلسه به گونه‌ای بود که این ادامه و استمرار را در حقیقت تضمین می‌کرد و نشان می‌داد. ما در جلسه بعدی که شنبه آینده برگزار می‌شود، سعی می‌کنیم وارد دستور کار مذاکرات شویم که طبعاً در کنار خود جدول زمانی هم خواهد داشت.

وی افزود: این‌ها دیگر شکل مذاکرات است که در جای خودش تعیین می‌شود اما مهم محتواست و اینکه بر چه مبنایی مذاکره کنیم. در این جلسه فکر می‌کنم به مبنای مذاکراتی خیلی نزدیک شدیم. اگر در جلسه آینده بتوانیم مبنا را قطعی کنیم، فکر می‌کنم که بخش زیادی از راه را پیموده‌ایم و می‌توانیم براساس آن مبنا گفت‌وگوهای واقعی را آغاز کنیم.

وزیر امور خارجه درخصوص مصافحه خود با نماینده ویژه ترامپ در پایان جلسه نیز گفت: به نظرم بحث کاملاً معمولی بود؛ دو هیات هنگام خروج با هم برخورد داشتند و ما چند دقیقه‌ای گفت‌وگو کردیم که امری کاملاً پذیرفته ‌شده است. ما در برخورد با دیپلمات‌های آمریکایی همواره نزاکت دیپلماتیک را رعایت کرده‌ایم و این بار هم در حد همان صحبت سلام و علیک انجام شد سپس محل را ترک کردیم و موضوع فوق‌العاده‌ای نبود.

پس از پایان این دور از گفت‌وگوها، بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان در حساب کاربری خود در ایکس نوشت: «مفتخرم اعلام کنم که امروز در مسقط، میزبان دکتر سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا بودیم و میانجیگری کردیم تا فرآیند گفت‌وگو و مذاکرات با هدف مشترک دستیابی به یک توافق منصفانه و الزام‌آور آغاز شود. می‌خواهم از هر دو همکارم برای این مشارکت که در فضایی دوستانه و سازنده برای نزدیکی دیدگاه‌ها و در نهایت تحقق صلح، امنیت و ثبات منطقه‌‎ای و جهانی انجام شد، تشکر کنم».

از سوی دیگر ایلنا با انتشار خبری به نقل از کاخ سفید اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا درباره مذاکرات شنبه با ایران بیانیه صادر می‌کند.

همچنین شهاب طباطبایی، عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «فضای گفت‌وگوها سازنده و مبتنی بر احترام متقابل بوده است. درباره رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای گفت‌وگو شد و طرفین توافق کردند که گفت‌وگوها هفته آینده ادامه یابد. در پایان مذاکرات، روسای هیات‌های ایرانی و آمریکایی برای چند دقیقه در حضور طرف عمانی با یکدیگر گفت‌وگو کردند».

این در حالی است که قبل از برگزاری دور نخست مذاکرات در مسقط، عراقچی در دیدار با وزیر امور خارجه عمان درباره ترتیبات اجرای گفت‌وگوهای غیرمستقیم مشورت و تبادل‌نظر کرد. وزیر خارجه عمان همچنین دیدار مشابهی نیز با همین دستور کار با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه داشته است.

این مذاکرات از ساعت ۱۵:۲۰ دقیقه بعدازظهر (شنبه) به وقت عمان به ریاست سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه و استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی آغاز شده بود.

در این راستا یک عضو تیم مذاکره‌کننده ایرانی به ایسنا اعلام کرد که روند مذاکرات انجام شده در مجموع خوب بوده است.

تسنیم هم به نقل از یک عضو تیم مذاکره‌کننده‌ مدعی شد که هنوز تبادل پیام بین ایران و آمریکا ادامه دارد و فضای گفت‌‌وگوها بین ایران و آمریکا مثبت است اما بعید می‌دانم، مذاکرات به روز بعد کشیده شود.

ترکیب تیم مذاکره‌کننده ایران و آمریکا

هیات نمایندگی ایران در این گفت‌و‌گو‌ها را سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان هدایت کرد. مجید تخت‌روانچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، کاظم غریب‌آبادی معاون بین‌الملل و حقوقی و اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه دیگر نفراتی بودند که عراقچی را در این رویارویی دیپلماتیک همراهی کردند.

عراقچی در زمان گفت‌و‌گو‌های برجامی معاون حقوقی و بین‌الملل محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت بود و سرپرستی هیات ایرانی را بر عهده داشت. او بین سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ هم معاونت سیاسی وزارت امور خارجه را عهده‌دار بود.

تخت‌روانچی دیگر مذاکره‌کننده ارشد ایران در گفت‌و‌گو‌های برجامی است. او از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ معاون وزیر امور خارجه در امور اروپا و آمریکا بود و پس از آن هم معاونت سیاسی دفتر ریاست جمهوری و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک را عهده‌دار شد. غریب‌آبادی نیز دیگر دیپلمات بلندپایه ایران است که در جریان گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای دهه ۹۰ و حواشی پیرامون برجام قرار دارد.

دبیری کمیته برجام شورای عالی امنیتی ملی، نمایندگی ایران در دفتر سازمان ملل متحد در وین و نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مهم‌ترین مسئولیت‌های غریب‌آبادی در ارتباط با گفت‌و‌گو‌ها و توافق هسته‌ای به شمار می‌رود.

اسماعیل بقایی هم که در حال حاضر به ‌عنوان سخنگوی وزارت دستگاه دیپلماسی کشورمان شناخته می‌شود، سابقه قابل توجهی در امور حقوقی این وزارتخانه دارد. او در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ ریاست اداره پیمان‌ها و حقوق بین‌الملل وزارت خارجه را بر عهده داشت و در سال ۱۳۹۴ نیز مشاور ارشد مذاکره‌کننده ایران در امور برجام بود.

این ترکیب می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که تیم ایران در مذاکرات جدید که از مسقط کلید خورده، سابقه درخشانی در امر مذاکره دو و چندجانبه داشته و به خوبی بر پیچیدگی‌های آن اشراف دارد.

اینکه در تیم آمریکایی‌ها چه کسانی حضور داشتند، مشخص نیست اما تمام امور در دست استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در امور خاورمیانه بوده است.

نکته قابل توجه این است که برخلاف نمایندگان ایران، ویتکاف تا پیش از دولت دوم ترامپ سابقه دیپلماتیک نداشته و تنها به واسطه دوستی نزدیک با رئیس‌جمهور آمریکا به این عنوان نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه منصوب شده است.

ویتکاف که از سرمایه‌داران برجسته در حوزه املاک است در مدت کوتاهی که وارد سیاست بین‌الملل شده، پرونده‌های مهمی را پیش برده است؛ به‌گونه‌ای که او در آتش‌بس موقت میان اسرائیل و حماس نقشی کلیدی ایفا کرد و رهبری مذاکرات درباره جنگ اوکراین را بر عهده دارد و اخیراً هم قبل از آنکه وارد مسقط شود به دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه رفت.

این در حالی است که در گفت‌و‌گو‌های فنی و سیاسی سال ۱۳۹۴ که با هدایت وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی دولت باراک اوباما برگزار می‌شد، رابرت مالی، نماینده ویژه رئیس‌جمهور وقت آمریکا در امور خاورمیانه و نفرات ارشد در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین‌الملل، منع اشاعه هسته‌ای، امور تحریم‌ها و مشاوران حقوقی از وزارتخانه‌های امور خارجه، انرژی و خزانه‌داری آمریکا حضور داشتند و جان کری، وزیر خارجه وقت ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۵ ایفای نقش کرد.

با تمامی این تفاسیر تمی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سه‌شنبه هفته گذشته از معرفی اعضای هیات آمریکایی خودداری و تنها به گفتن این نکته بسنده کرد که تقریباً بلندپایه‌ترین دیپلمات‌های ایالات‌متحده در این مذاکرات حاضر خواهند بود.