جای خالی نام بزرگان فرهنگ بوشهر بر کوی و خیابان شهر

راضیه عقیلی مهر

18 اسفند به عنوان روز بوشهر نام گذاری شده و طبعا این پرسش در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد که مناسبت آن چیست؟

مناسبت این نام‌گذاری سال روز تأسیس مدرسه سعادت در بوشهر است و این یعنی جنس این نام‌گذاری فرهنگی است و با این وصف جدای انتظارات توسعه‌ای و عمرانی که طبعا همه مطرح می‌کنند می‌توان بر یک مورد خاص دست گذاشت که نیاز به بودجه هم ندارد و تنها توجه و همت می خواهد  و آن هم یادآوری نسبت بوشهر با فرهنگ و شعر است و این که چرا نام بزرگان این عرصه بر کوی و خیابان و حتی کوچه‌ای نقش نبسته است؟

این بی توجهی در حالی است که می‌دانیم بوشهر با آن آب و هوای جنون آمیز، شاعران و شعر دوستان خوش ذوق و با استعدادی را در دامان خود پرورش داده است  و شاعران     استان  با آثار زیبای خود، نقش پررنگی در حفظ و ترویج فرهنگ و هنر جنوب ایران ایفا می‌کنند و الهام‌بخش نسل‌های آینده‌اند. با این حال چرا حتی یک کوچه هم به نام یکی از شاعران و هنرمندان برجسته این دیار معطر به عطر فرهنگ و شعر و ادبیات نیست؟ چهره‌هایی چون زنده یادان منوچهر آتشی، محمدرضا نعمتی زاده، ایرج شمسی‌زاده، فرج الله کمالی، حسن انصاری و خلیل عمرانی و البته نام‌های ماندگار دیگر.

جای فراموشی نیست که این شاعران و بسیاری از دیگر شاعران، نویسندگان و هنرمندان تأثیرگذاری مانند علی باباچاهی و ایرج صغیری که خوش‌بختانه در قید حیات‌اند و هم آثار اینان و هم رفتگان  الهام‌بخش ادب دوستان و روشناافزای محافل ادبی و فرهنگی است و چه باشندگان و چه کوچندگان بر گردن ادب و فرهنگ این دیار حق فراوان دارند.

اکنون ده‌ها معبر و کوچه و خیابان و بوستان به نام انواع ماهی‌های جنوب چون سنگسر و هامور یا به نام انواع موجودات و جواهرات دریایی چون دریا و نسیم و مروارید و مرجان نام گذاری شده‌اند که چون برگرفته از موقعیت جغرافیایی بندربوشهر است ستودنی و زیباست اما جای انسان را نمی گیرد و غنای داشته‌های فرهنگی و علمی استان‌مان را بازنمی‌تاباند یا بسنده نیست.

با “نسیم یک” و دو و سه … یا “هامور یک” و دو و… تنها ذهن مردم را با شماری عدد و رقم مشغول می شوند. اعداد اما روح ندارند. حال آن که با نام یک شاعر پرآوازه هم می توان به آن کوچه هویت تاریخی بخشید و هم برای لحظاتی شعر، این کلام فشرده را که برگرفته از زندگی مردم است در ذهن آدم‌ها تداعی کرد و  برای لحظه‌ای گوشه‌ای از هنر یک هنرمند یا جمله‌ای از یک نویسنده را در ذهن مردم زنده کرد و تعلق خاطری برای آدم ها ساخت.

از حیث قانونی هم بر اساس بند ب ماده ۷ «دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه نظارت بر نامگذاری شهرها، خیابان‌ها، اماکن و مؤسسات عمومی» و بند ۲۴ ماده ۷۱ ‌قانون «تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران» مصوب۱۳۷۵ نام‌گذاری معابر، میادین، خیابان‌ها، کوچه و کوی در حوزه شهری و تغییر نام آن‌ها بر عهده شورای شهر است و البته در مواردی باید شورای فرهنگ عمومی و شورای نظارت بر نام گذاری معابر در سطح شهرستان یا استان یا کشور هم تأیید کنند.

بر اساس مقررات، شورای شهر باید با توجه به معیارهای مختلفی از جمله تاریخ،فرهنگ و شخصیت های برجسته محلی و ملی نام گذاری را انجام دهد که به طور حتم پیشنهاد های مردمی و نهادهای فرهنگی و پی گیری رسانه ها نیز در تغییر و نام گذاری معابر بی تأثیر نخواهد بود.

خوش‌بختانه با سیاست شهری پیش رو در برخی شهرستان‌های استان برخی خیابان ها را به اسم مفاخر همان شهرستان مزین شده  است  اما دریغا که در مرکز استان انگار هنوز برخی مسئولان چندان علاقه‌ای به این مهم ندارند.

با این همه افتخار ادبی و فرهنگی در استان که نام‌شان نه فقط در استان، بلکه در کشور طنین‌انداز است، به عنوان یکی از مطالبات مردمی از استاندار، مدیران فرهنگی و شورای شهر بوشهر انتظار می‌رفت هم‌زمان با بزرگ‌داشت روز بوشهر به عنوان روز ملی و برگزاری برخی برنامه‌های بسیار متنوع، جالب اما مقطعی، در مراسمی با دعوت از بزرگان ادب و فرهنگ استان چند خیابان و کوچه و بوستان به نام شاعران و بزرگان ادبی و فرهنگ استان نام گذاری و احداث شود و گذار از 18 اسفند به معنی آن نیست که تا 18 اسفند سال دیگر باید صبر و مطالبه کرد و جا دارد زودتر اتفاق بیفتد.

اهمیت نام‌گذاری کوچه، خیابان یا بوستان‌ها به نام شاعران برجسته بوشهر به نوعی تقدیر از میراث فرهنگی استان  هم به حساب می‌آید. این اقدام نشان‌دهنده قدردانی از هنر و ادبیات محلی است و به شناسایی و احترام به شخصیت‌های فرهنگی منطقه کمک می‌کند. چنین نام‌گذاری هایی می‌تواند فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی درباره شاعران محلی و آثار آن ها نیز باشد و به مردم کمک کند تا با تاریخ و فرهنگ محلی بیشتر آشنا شوند. با این کار افراد به یاد می‌آورند که این شاعران چه نقش سترگی در ارتقای فرهنگ و ادبیات داشته اند و این می‌تواند انگیزه‌ای برای علاقه مندان به ادبیات و هنر باشد تا بیشتر بخوانند و بیاموزند. این فقط یک نام نیست بلکه یادآور هویتی محلی شهر ماست. هویتی که حس تعلق به جامعه را در میان مردم بیشتر می‌کند.

این اشاره هم خالی از لطف نیست که در بسیاری از مراکز استان‌ها چون مشهد، شیراز، اصفهان، یزد و تبریز و… معابری به نام هنرمندان و شاعران مشهور آن استان نامگذاری شده‌اند تا یاد و خاطره‌شان در ذهن مردم زنده بماند و نام شان در نشانی ها تکرار شود  و دریغا اگر بوشهر از این قافله عقب بماند و به تکرار کلیشه‌ای 18 اسفند به عنوان روز بوشهر بسنده شود.

منبع: عصرایران