خلیج فارس: وقتی حرف از ارزیابی قدرت و جایگاه یک دانشگاه به میان میآید، موقوفهها یکی از ارزیابیهای کلیدی به شمار میرود. به عبارتی، دانشگاه و موسسهای که ثروتمندتر باشد، امکانات و فناوریهای روز بیشتری میتواند در اختیار داشته باشد. موقوفههای دانشگاهی، به مبلغی گفته میشود که از جانب افراد یا مراکز مختلف به یک مرکز دانشگاهی اهدا میشود. زمانی که یک اهداکننده مبلغی پول را به دانشگاهی هدیه میکند، متولیانی را برای مدیریت این بودجه انتخاب میکنند. متولیان دریافتکننده این بودجه یک نرخ هزینه را تعیین کرده و بر سرمایهگذاریها نظارت میکنند تا قدرت خرید موقوفه را افزایش دهند. درآمد موقوفهای به دانشگاهها این امکان را میدهد که به تامین مالی برنامههای مختلف ادامه دهند. اما در عین حال، اغلب دانشگاه، به دانشکدههای زیرمجموعه خود پول کافی برای پوشش هزینههای جاری اعطا میکند. بهعنوان مثال، یک موقوفه ۱۵۰ میلیون دلاری با سقف مخارج ۵ درصد، سالانه ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار درآمدزایی میکند. همچنین دانشکده ممکن است از این پول برای کاهش هزینههای تحصیلی و انتقال پسانداز به دانشجویان استفاده کند. nonprofitcollegesonline که به ارائه رتبهبندیها، مقالات و منابع به صورت آنلاین به دانشجویان درباره گزینههای آموزش عالی آنلاین و غیرانتفاعی در هر سطح مدرک، حوزه کاری و منطقه میپردازد، به بررسی ۵۰ دانشگاه ثروتمند دنیا پرداخته است. این دانشگاهها براساس موقوفههای مالی هر دانشکده بررسی و طبقهبندی شدهاند. موقوفههای یک دانشگاه، مجموعهای از هزاران حساب سرمایهگذاری است. برخی از این موقوفهها محدود شده هستند و این بدان معناست که یک دانشکده ممکن است مجاز باشد از بودجه تنها برای اهداف خاص استفاده کند. برخی از نمونهها استفاده از این مبلغ در بورسیه، کتابخانه، تیم فوتبال یا سایر برنامههاست. این مبلغ میتواند به موفقیت برنامههای آنها کمک کند. اما مدیر اوقاف دانشگاه باید تصمیمات سختی بگیرد. بهعنوان مثال، ممکن است نیاز به بودجهبندی مبالغ خاص برای این موارد داشته باشد؛ سرمایهگذاری در برنامههای آموزشی، توسعه فناوریهای پیشرفته و جدید، نگهداری آزمایشگاهها، کتابخاهها و سایر تجهیزات، آغاز برنامههای پژوهشی، نگهداری شمار خاصی از بورسیههای دانشجویی، تعهدات مالی به اعضای ارشد هیاتعلمی و توسعه برنامههای آموزشی برای بزرگسالان. هنگام ارزیابی قدرت و اعتبار یک دانشگاه، موقوفهها یکی از ملاحظات کلیدی به شمار میرود. هر چه موسسه موردنظر ثروتمندتر باشد، میتواند امکانات و فناوریهای بهروز و جدید بیشتری داشته باشد. پول بیشتر همچنین به دانشگاه امکان میدهد که پژوهشهای بیشتری را در دستور کار خود قرار دهد. دانشگاهها همچنین میتوانند از قدرت مالی خود بهرهبرداری کنند و این قدرت مالی اغلب با اهدای مبالغی به سمت آموزش عالی تقویت میشود. مقامات دانشگاهی از این امکان برای برقراری بورسیههای دانشجویی یا جذب برترین استادان برای تدریس در دانشکدهها استفاده میکنند.
آمریکا یکهتاز دانشگاههای ثروتمند دنیا
با نگاهی اجمالی به فهرست منتشرشده از دانشگاههای ثروتمند دنیا، مشخص است که آمریکا ثروتمندترین دانشگاهها را در جمع 25 دانشگاه دنیا در اختیار دارد بهطوری که در جمع 25 دانشگاه ثروتمند دنیا، تنها دو دانشگاه غیرآمریکایی حضور دارند که یکی دانشگاه ملک عبدالله عربستان سعودی و دیگری دانشگاه سنگاپور است. دانشگاه ملک عبدالله عربستان با 20 میلیارد ثروت رتبه یازدهم دنیا را بعد از 10 دانشگاه ثروتمند آمریکایی از آن خود کرده است.
دانشگاه سنگاپور هم با 12 میلیارد و 600 میلیون دلار در رده 23 دنیا قرار گرفته است. از میان 23 دانشگاه ثروتمند آمریکایی، 7 دانشگاه دولتی و 16 دانشگاه خصوصی هستند. در نگاه وسیعتر، زمانی که کل 50 دانشگاه ثروتمند دنیا را مدنظر قرار میدهیم، از میان 50 دانشگاهی که در این فهرست اشاره شده، 42 دانشگاه آمریکایی حضور دارند که در مجموع ثروتی بالغ بر 742 میلیارد و 550 میلیون دلار را به خود اختصاص دادهاند. در میان این 50 دانشگاه ثروتمند، سهم عربستان تنها دو دانشگاه ملک عبدالله و ملک سعود است که با رتبههای 11 و 48، درکل ثروتی حدود 22 میلیارد و 700 میلیون دلار را به خود اختصاص دادهاند.
همچنین سهم سنگاپور دو دانشگاه سنگاپور و دانشگاه فنی نانیانگ -به ترتیب در ردههای 23 و 36 با مجموع ثروت 17 میلیارد و 790 میلیون دلار- است. ژاپنیها هم دو دانشگاه ثروتمند کیوتو و اوزاکا را به ترتیب در ردههای 49 و 50 با کل ثروت 4 میلیارد و 980 میلیون دلار را در این فهرست دارند. انگلیس هم با توجه به جایگاه بالای دانشگاههای خود، با داشتن دو دانشگاه آکسفورد و کمبریج به ترتیب در ردههای 38 و 39 با ثروت 8 میلیارد و 510 میلیون دلار در جمع ثروتمندترینهای دنیا حضور دارند.
سیستم دانشگاه تگزاس با ۱۳ دانشکده ثروتمندترین دانشگاه دنیا شد
سیستم دانشگاه تگزاس که در آستین تگزاس واقع است، تقریبا 240 هزار دانشجو را در 13 موسسه خود ثبتنام کرده است. این سیستم دانشگاهی در سال 1876 راهاندازی شد و مرکز این سیستم دانشگاهی که دانشگاه تگزاس واقع در آستین است، در سال 1883 تاسیس شد. شرکت بینالمللی آمریکایی ESPN که در سال 1979 راهاندازی شده، قراردادی 300 میلیون دلاری را با دانشگاه تگزاس آستین و دانشکده IMG امضا کرد. ماحصل این قرارداد، افتتاح مجتمع علمی بیل گیتس و ملیندا گیتس دانشگاه تگزاس و تالار علوم کامپیوتر «دل» در سال 2013 بود که بودجه آن توسط بنیاد بیل و ملیندا گیتس، بنیاد مایکل و سوزان دل، دانشگاه تگزاس آستین و هیاتمدیره کالج تامین شد. تا سال 2022، ارزش موقوفههای سیستم دانشگاه تگزاس به 69 میلیارد و 210 میلیون دلار رسید که همین مبلغ، این دانشگاه را به ثروتمندترین دانشگاه دنیا تبدیل کرده است.
دانشگاه استنفورد و ثروت بیش از ۶۲ میلیارد دلاری
دانشگاه استنفورد که در استنفورد کالیفرنیا واقع شده، یک دانشگاه پژوهشی خصوصی است که در سال 1885 توسط سناتور سابق آمریکایی، للاند استنفورد و همسرش افتتاح شد. در دهه 1940، فردریک ترمن، ریاست گروه مهندسی این دانشگاه، کارکنان و فارغالتحصیلان را به حضور در شرکتهای تاسیسشده برانگیخت. در نتیجه به جرأت میتوان گفت که او نقش مهمی در شکلگیری سیلیکون ولی داشته است. در سال 2001، بنیاد خیریه هیولت 400 میلیون دلار به دانشگاه استنفورد اهدا کرد. پنج سال بعد هم فیلیپ اچ. نایت، فارغالتحصیل این دانشگاه 105 میلیون دلار به دانشگاه اعطا کرد. در سال 2011، دوروتی و رابرت کینگ، موسسان بنیاد خصوصی کینگ فیلنتراپیز که یک بنیاد با فعالیتهای بشردوستانه است، 150 میلیون دلار به دانشگاه استنفورد اهدا کردند و درنهایت، در سال 2013، جان آریلاگا، سرمایهدار املاک و مستغلات و فارغالتحصیل دانشگاه استنفورد، با اهدای 151 میلیون دلار به استنفورد، بهعنوان کمک فردی، رکوردی را به ثبت رساند. دانشگاه استنفورد بهعنوان دانشکده پیشرو در جمعآوری بودجه در آمریکا شناخته میشود و نیز در سال 2012، رکوردشکنی یک میلیارد و 35 میلیون دلاری را به خود اختصاص داد. موقوفه استنفورد در سال 2013 به 26 میلیارد و 460 میلیون دلار رسید. تا سال 2022، کل موقوفههای دانشگاه استنفورد 62 میلیارد و 970 میلیون دلار اعلام شد.
۱۴ هزار وجوه فردی در جمع موقوفههای دانشگاه هاروارد
دانشگاه هاروارد یک موسسه خصوصی پژوهشی است که در کمبریج ماساچوست واقع شده است. این کالج قدیمیترین کالج در آمریکاست. دانشگاه هاروارد در ابتدا به New College شناخته میشد اما در سال 1639 بار دیگر کالج هاروارد نامگذاری شد. تاکنون نخستین موقوفه از سوی خود دانشگاه هاروارد اهدا شده که 1285 دلار و مجموعهای از کتابها را در وصیتنامه خود اهدا کرد؛ سپس، در سال 2008، یکی از فارغالتحصیلان هاروارد، 125 میلیون دلار به این دانشگاه اعطا کرد. در آن زمان، این یک رکورد اهدایی به شمار میرفت.
کن گریفین، بنیانگذار میلیاردر شرکت سیتادل و دانشآموخته هاروارد در سال 2014 مبلغ 150 میلیون دلار را بهعنوان کمک مالی به هاروارد اهدا کرد که رکوردهای قبلی موقوفههای این دانشگاه را شکست و گریفین را به بزرگترین خیریه دانشگاهی در تاریخ تبدیل کرد. 100 میلیون دلار یا بیشتر از سوی موزه هنر الی و ادیت برود، انجمن بازیکنان لیگ ملی فوتبال آمریکا، و دیوید راکفلر به دانشگاه اهدا شد. همچنین بنیاد بیل و ملیندا گیتس و امیلی رائول پولیتزر، بنیانگذار بنیاد هنر پولیتزر موارد اهدایی متعددی بالغ بر 200 میلیون دلار را به دانشگاه هاروارد اعطا کردند.
حدود 14 هزار وجوه فردی، موقوفههای دانشگاه هاروارد را تشکیل میدهند که مدیریت این وجوه برعهده شرکت مدیریت هاروارد بوده و بهعنوان یک صندوق ویژه سرمایهگذاری شده است. این موقوفه یک منبع دائمی تامین بودجه برای دانشگاه هاروارد محسوب میشود که بخشی از این موقوفه، پشتیبانی برای بودجههای دانشگاهی به شمار میروند. اما بخش اعظمی از این موقوفهها صرف استادان، بورسیهها و سایر طرحها میشود. سپس بودجه مازاد هم برای اطمینان از ماندگاری موقوفهها برای چند دهه، سرمایهگذاری میشوند. نرخ موقوفههای دانشگاه هاروارد تا ژوئن 2021 چیزی بالغ بر 53 میلیارد و 200 میلیون دلار برآورد شد.
ثروت ۴۴ میلیاردی معروفترین گروه دانشگاههای خصوصی
دانشگاه «یال» در «نیوهیون»، «کنتیکت» واقع شده است. این دانشگاه خصوصی پژوهشی یکی از قدیمیترین دانشگاههای آمریکاست. دانشگاه «یال» بهخاطر دانشکده حقوق که در سال 1824 تاسیس شد بهخوبی شناخته شده است. همچنین این دانشگاه به دلیل رتبهبندی دانشکدههای هنر، پزشکی، پرستاری و مدیریت مورد احترام است. دانشگاه «یال» در سطح جهانی بهعنوان یک دانشگاه ثروتمند «آیوی لیگ»، مجموعهای متشکل از معروفترین گروه دانشگاههای خصوصی کشور آمریکا شناخته میشود. دانشگاه «یال» در داشتن فارغالتحصیلان سخاوتمند سابقهای طولانی دارد. بهعنوان مثال، در سال 2010، فارغالتحصیل چینی MBA در سال 2010 مبلغ 8 میلیون و 888 هزار دلار به دانشگاه اهدا کرد؛ این درحالی است که «جان سی. مالون» غول رسانهای و فارغالتحصیل دانشگاه «یال» 50 میلیون دلار به هاروارد اعطا کرد. دانشگاه «یال» با دریافت 250 میلیون دلار هدیه از فارغالتحصیلان و «چارلز بی. جانسون»، رئیس سابق منابع فرانکلین بزرگترین مبالغ اهدایی را در تاریخ خود ثبت کرد. در سال 2022، موقوفههای دانشگاه «یال» حدود 44 میلیارد و 696 میلیون دلار را به خود اختصاص داد.
موقوفه ۴۲ میلیارد دلاری دانشگاه MIT
موسسه فناوری ماساچوست که یک دانشگاه پژوهشی با گرنت خصوصی است در کمبریج، ماساچوست واقع شده است. این دانشگاه به دلیل مشارکت در علوم و مهندسی شهرت دارد. این دانشگاه در سال 1865 در بوستون افتتاح شد و در سال 1916 به کمبریج نقل مکان کرد. «اسمیت» اهداکننده مشهور این دانشگاه به تامین مالی این دانشگاه کمک زیادی کرده است. بعدها مشخص شد که شرکت «ایستمن کداک» بهعنوان یک شرکت چندملیتی 20 میلیارد دلار و نیز سهام شرکت خود را اهدا کرد. این مدرسه بازرگانی در سال 1952 به نام مدیرعامل سابق جنرال موتورز، یعنی «آفلرد پی اسلون» تغییر نام داد. این یک مرکز مستقل ارائه بودجه و گرنت است که در سال 1938 راهاندازی شد. این مرکز به برقراری کالج مهندسی «فرانکلین دبلیو. اولین» در سال 1997 کمک کرد و تا سال 2005 حدود 460 میلیون دلار هم به دانشگاه ماساچوست کمک کرد. نمودار کلی موقوفههای موسسه MIT در سال 2013 به کمی بیش از 16 میلیارد و 530 میلیون دلار رسید. تا سال 2022، میزان کل موقوفههای MIT حدود 42 میلیارد و 526 میلیون دلار برآورد شد.
منبع: فرهیختگان-ندا اظهری