تکنولوژی تازه‌ای که نابینایان را بی‌نیاز می‌کند

خلیج فارس: عینک‌های هوشمندی که به کمک هوش مصنوعی طراحی شده‌اند، حالا به افراد نابینا این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به عصا، سگ راهنما یا کمک دیگران، مسیر خود را پیدا کنند.

به نقل از یورو نیوز؛ پژوهشگران می‌گویند که بسیاری از ابزارهای فعلی نه‌تنها کمک زیادی به نابینایان نمی‌کنند، بلکه در مواردی خودشان مانعی برای استفاده هستند. آن‌ها می‌خواستند سیستمی طراحی کنند که کاربر نابینا در ظاهر و عملکرد تفاوتی با افراد بینا نداشته باشد.

برای همین گروهی از دانشمندان عینک‌هایی طراحی کرده‌اند که با ارسال دستورالعمل‌های لحظه‌ای، به نابینایان کمک می‌کند بدون نیاز به عصا، سگ راهنما یا همراه در مسیر خود حرکت کنند.

این عینک‌ها چطور کار می‌کنند؟

محققان دانشگاه «شانگهای جیاو تونگ» در چین، یک رایانه کوچک مجهز به نرم‌افزار هوش مصنوعی را روی نمونه اولیه عینک هوشمند گوگل نصب کرده‌اند؛ نمونه‌ای که در سال ۲۰۲۳ تولید آن متوقف شد.

این سیستم با بررسی محیط اطراف، اطلاعات لازم را در لحظه به کاربر منتقل می‌کند و اگر مانعی سر راه باشد، کاربر پیش از برخورد با آن هشدار دریافت می‌کند.

لی‌لی گو، یکی از پژوهشگران این پروژه می‌گوید: «دوربین عینک، تصویر مقابل را ثبت می‌کند و این اطلاعات تصویری به رایانه کوچک منتقل می‌شود. مثلا اگر یک صندلی در تصویر دیده شود، محل صندلی مشخص می‌شود. وقتی کاربر یک قدم جلو می‌رود، اطلاعات جدیدی از مکان صندلی ارسال می‌شود تا حرکت او گام‌به‌گام و ایمن باشد.»

این رایانه به اندازه یک کارت بانکی است و وزن یا ظاهر آن به حدی نیست که در حرکت کاربر اختلال ایجاد کند.

پوست مصنوعی با حسگرهای هوشمند

پژوهشگران همچنین ماده‌ای با عنوان «پوست مصنوعی» طراحی کرده‌اند که در آن حسگرهایی تعبیه شده تا در صورت نزدیک شدن فرد نابینا به موانع، هشدار ارسال شود.

این هشدارها از طریق هدایت استخوانی منتقل می‌شوند؛ روشی که در آن ارتعاشات صوتی از طریق استخوان‌های جمجمه به گوش داخلی می‌رسند.

این فناوری حتی زمانی که مجرای گوش مسدود باشد هم امکان شنیدن را فراهم می‌کند، چون ارتعاشات صوتی را مستقیما از طریق استخوان‌های جمجمه به گوش داخلی می‌فرستد.

این پوست مصنوعی خاصیت کشسانی دارد و ضخامت آن فقط بین ۰.۱ تا ۰.۲ میلی‌متر است. البته این حسگرها مستقیما به نرم‌افزار هوش مصنوعی متصل نیستند.

لی‌لی گو توضیح می‌دهد: «ما فقط باید بدانیم که مانعی در مسیر هست یا نه. اینکه اتصال مستقیم دارد یا نه، برای ایمنی کاربر اهمیت چندانی ندارد.»

گامی بزرگ به‌سوی استقلال بیشتر

اتحادیه نابینایان اروپا می‌گوید بیش از ۳۰ میلیون نفر در اروپا با درجاتی از اختلال بینایی زندگی می‌کنند؛ به عبارتی از هر ۳۰ نفر، یک نفر در اروپا نابینایی یا کم‌بینایی را تجربه می‌کند.

به گفته سازندگان، ابزارهای فعلی برای افراد نابینا گاهی خودشان مانعی برای استفاده هستند و هدف آن‌ها ساخت سیستمی بوده که فرد استفاده‌کننده تفاوتی با یک فرد بینا نداشته باشد.

در حال حاضر، گزینه‌هایی مانند سگ‌های راهنما هزینه زیادی دارند؛ برخی منابع می‌گویند آموزش یک سگ راهنما ممکن است تا ۶۰ هزار یورو خرج داشته باشد.

کریس لوئیس، تحلیلگر مستقل حوزه ارتباطات و دسترسی‌پذیری، می‌گوید: «بسیاری از افراد با اختلال بینایی می‌خواهند تا حد ممکن مستقل باشند. اینکه دوربینی روی عینک نصب شود و اطلاعات را هم از طریق گوش و هم با بازخورد لمسی منتقل کند، یک پیشرفت بزرگ است.»

او می‌گوید گسترش فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی باعث شده قیمت این دستگاه‌ها کاهش یابد و برای گروه‌های بیشتری از جمله افراد دارای معلولیت قابل‌استفاده شوند.

تیم تحقیقاتی این پروژه امیدوار است در آینده بتواند دوربین‌هایی بسیار کوچک‌تر طراحی کند که حتی روی لنزها هم نصب شوند.