تخریب مدرسه در بوشهر؛ پوست موزی که مدیران آموزش و پرورش زیر پای خود انداختند!

خلیج فارس: در آستانه بازگشایی مدارس، تخریب یک مدرسة قدیمی در محلة «شِکَری» بوشهر واکنش‌های اعتراض‌آلودی را برانگیخته است. گفته می‌شود این تخریب شبانه را ادارة اوقاف شهرستان بوشهر انجام داده است.

سایت خبری پیغام نوشت: نخستین واکنش با انتشار ویدیویی صورت گرفت که نشان می‌داد ساختمان‌های موجود در این فضای آموزشی به صورت نیمه تخریب درآمده‌اند. همچنین برخی تجهیزات از جمله تعدادی میز و نیمکت و چند کشوی حاوی تعدادی مدارک در حیاط آموزشگاه رها شده‌اند.

در این ویدیو فردی که گفته می‌شود رئیس مجمع خیرین مدرسه‌ساز استان بوشهر است، به این اقدام اداره اوقاف به‌شدت اعتراض می‌کند.
او در این ویدیو که ابتدا در شبکه‌های اجتماعی و سپس در رسانه‌های عمومی انتشار یافت، با سرزنش شدید اقدام شبانة ادارۀ اوقاف در تخریب مدرسه دخترانۀ عصمت، از آنچه بی‌عملی مسئولان شهرستان و استان بوشهر در واکنش به این تخریب می‌داند، نیز انتقاد کرده است.

رئیس آموزش و پرورش شهرستان بوشهر نیز که به‌دلیل تخریب مدرسه عصمت، هدف انتقاد واقع شده است در گفت‌وگویی تلفنی با پیغام، با اظهار تأسف از تخریب مدرسه ‌گفت که پیش از واقعه در جریان این اقدام اوقاف نبوده است.

مهدی سروش نسب گفت که این مدرسه تا یک ماه پیش در اختیار مدرسه‌ای غیر دولتی بوده و با تخلیۀ آن قرار بوده که یک هنرستان دخترانه با نام «ابوشهر» در آن راه‌اندازی شود.

«ما ثبت‌نام‌هایمان را هم انجام داده بودیم و تابلو مدرسه را نیز نصب کرده بودیم. چون هنرستان دخترانة رازی گنجایش جمعیت متقاضی را نداشت، قرار بود که هنرستان جدید بخشی از متقاضیان تحصیل در هنرستان رازی را پوشش دهد.»

به گفتة مدیر آموزش و پرورش شهرستان بوشهر، مدرسة عصمت در زمان مدیریت قبلی آموزش و پرورش به یک مدرس غیر دولتی واگذار شده بود اما چون آموزش و پرورش خود برای راه‌اندازی مدرسه به این فضای آموزشی نیاز داشت، پس از چند سال پی‌گیری حقوقی توانست یک ماه پیش آن را از مدرسة غیر دولتی پس بگیرد.

سروش نسب گفت که تخریب این مدرسه بدون مجوز قضایی صورت گرفته و در آستانة سال تحصیلی دانش‌آموزان محلة شکری بوشهر را از این فضای آموزشی محروم کرده است.

مدرسۀ دخترانة «عصمت»که نام کاملش «عصمت آل عصفور» است و زمین و ساختمان آن اوقافی است، در خیابان بهشت صادق قرار دارد. این مدرسه در سال‌های پایانی دهة هشتاد به دلیل کاهش جمعیت دانش‌آموزان ابتدایی و فرسوده شدن بنا تعطیل و در بسته شده بوده است.

پی‌گیری پیغام نشان می‌دهد در پس آنچه در ویدیوی یاد شده نشان داده می‌شود و گفته‌های مدیر آموزش و پرورش، واقعیت‌های دیگری هم پنهان است. از جمله آن‌که:

• – در سال‌های آغازین دهة 90 و با استقرار دولت روحانی، صاحب امتیاز مدرسة غیر دولتی رسالت درخواست اجارة فضای دبستان عصمت را به مدیر آموزش و پرورش شهرستان بوشهر ارائه می‌دهد و پس از موافقت با این درخواست و مرمت و رنگ‌آمیزی درون و بیرون بنا مدرسة خود را در آن دایر می‌کند.
• -با تغییر مدیر کل آموزش و پرورش در سال 1394 و شروع به کار مدیر کل جدید، او این واگذاری را خلاف مقررات دانسته و از طریق واحد جقوقی ادارة کل فشار بر مدرسة رسالت را برای تخلیة این مدرسه آغاز می‌کند. به‌نظر می‌رسد پاره‌ای از این فشارها برگرفته از اختلاف‌های شخصی میان طرفین ماجرا بوده است. این فشارها و مقاومت صاحب امتیاز مدرسة غیر دولتی در تمام سال‌های حضور مدیر کل در منصب خود ادامه می‌یابد.
• -از جملة این فشارها درخواست مجوز تخریب بنا از کمیسیون تخریب ادارة کل راه و شهرسازی استان است. تاریخ این نامه که درخواست کنندة آن ادارة کل نوسازی استان بوده17/4/1397 است. سازمان راه و شهرسازی در تاریخ 11/10/1397 به این درخواست پاسخ می‌دهد و با تخریب مدرسه موافقت می‌کند.
• -با پایان حضور کل مدیر آموزش و پرورش و آمدن مدیر کل جدید در سال 1398 فشارها بر مدرسة غیر دولتی هم تا پایان دولت روحانی کاهش می‌یابد.
• -پس از استقرار دولت مرحوم رئیسی و تغییر مدیر کل آموزش و پرورش فشارها بر مدرسة رسالت برای تخلیة فضای یاد شده با انگیزه‌هایی دیگر از جمله انگیزه‌های سیاسی ادامه می‌یابد.
• -همزمان با فشارهای آموزش و پرورش بر مدرسة غیر دولتی رسالت، ادارة اوقاف هم وارد ماجرای بازپس‌گیری ملک موقوفه می‌شود. آن هم به دو دلیل: یکی این‎که به اذعان مدیران آموزش و پرورش ساختمان تخریبی و ناامن است؛ دوم این‎که آموزش و پرورش با اجاره دادن ملک استیجاری به غیر و استفاده از آن در مسیری غیر هدف واقف دچار تخلف شده است.
• -به‌نظر می‌رسد که در سال‌های اخیر سیاست مدیران اوقاف این بوده است که کاربری‌های آموزشی را به‌ویژه در زمین‌های اوقافی واقع در خیابان‌های اصلی به آموزشی ـ تجاری تغییر دهند. بنابراین ترجیحشان این است که زمین‌های آموزشی در مدارس تخریبی اوقافی را به‌ویژه اگر ساختمانشان نیز اوقافی باشد، به افراد حقیقی و بخش خصوصی واگذار کنند. به‌همین دلیل آنها با ورود به موضوع چالشی جدی را با آموزش و پرورش آغاز می‌کنند.
• -پس از این، فشارهای آموزش و پرورش بر مدرسة غیر دولتی رسالت و فشار اوقاف بر آموزش و پرورش افزونی می‌یابد.
• -ادارة کل نوسازی مدارس در 18 مهرماه نامه‌ای را به مدیریت آموزش و پرورش شهرستان بوشهر می‌نویسد و در بارة ادامة کار مدرسة غیر دولتی رسالت در فضای آموزشی هشدار می‌دهد. نوسازی، دلیل این هشدار را نداشتن شرایط حداقلی استحکام ساختمان ذکر کرده و در صورت فعالیت مدرسة رسالت «مسئولیت حقوقی و کیفری هرگونه مخاطره جانی و مالی» را بر عهدة اداره شهرستان و مؤسس مدرسة رسالت دانسته است. مشخص نیست که این نامه نیز در ادامة فشارها بر مدرسه نوشته شده یا مستقل از چنین فشاری و در چهارچوب مقررات نوسازی بوده است.
• -با تأکید دوبارة نوسازی بر تخریبی بودن ساختمان مدرسه، ادارة اوقاف جریان پی‌گیری حقوقی خود را برای پس گرفتن مدرسه بیشتر می‌کند. نتیجة این پی‌گیری‌ها آن می‌شود که در هفدهم مردادماه در جلسه‌ای نهایی که پس از برگزاری چند نشست مقدماتی در دادسرای عمومی و انقلاب مرکز بوشهر با حضور قاضی ویژة رسیدگی و پی‌گیری حقوق عامه، نمایندة سازمان بازرسی استان، مدیر آموزش و پرورش شهرستان بوشهر، نمایندة اوقاف و مؤسس مدرسة غیر دولتی رسالت برگزار می‌شود، طرف‌های ماجرا هر کدام مسئولیت‌هایی را می‌پذیرند. مؤسس آموزشگاه متعهد می‌شود که مدرسه را ظرف 24 ساعت تخلیه کند؛ رئیس آموزش و پرورش موظف می‌شود که فضای آموزشی را در مدت 48 ساعت بعد از تخلیه به اوقاف تحویل دهد و از اوقاف نیز خواسته می‌شود که با توجه به کاربری آموزشی، در مدت یک هفته در بارة تعیین تکلیف فضای یاد شده اقدام کند.
• -مؤسس آموزشگاه غیر دولتی مدرسه را 24 ساعت بعد تحویل آموزش و پرورش می‌دهد.
• -آموزش و پرورش همزمان با تحویل گرفتن مدرسه، تابلویی جدید را با نام هنرستان دخترانه ابوشهر بر سردر مدرسه نصب می‌کند.
• -اداره اوقاف با اطلاع از این اقدام آموزش و پرورش، قفلی بر در آموزشگاه می‌زند.
• -مدرسه در شبانگاه 21 شهریورماه تخریب می‌شود.

نامه موافقت کمیسیون تخریب اداره کل راه و شهرسازی با درخواست تخریب آموزشگاه عصمت این نامه در سال 1397 نوشته شده است. 

در ویدیوی انتشار یافته این تخریب شبانه به ادارة اوقاف شهرستان بوشهر نسبت داده شده است. اما رئیس اوقاف شهرستان حاضر به پاسخ‌گویی به پرسش پایگاه خبری خلیج فارس نشده و گفته است که در یک نشست مفصل در دفتر این رسانه در این باره توضیح می‌دهد. (آنها بعدا پاسخی کتبی را انتشار می‌دهند) مدیرکل اوقاف استان بوشهر اما به‌جای رئیس شهرستانش، سخن گفته و اگرچه آشکارا نپذیرفته که تخریب مدرسة عصمت کار اوقاف شهرستان بوده اما به خلیج فارس گفته است که «با وجود این‌که این مدرسه تخریبی بوده، نباید تخریب می‌شد.» وی افزوده «از آنجا که این فضای آموزشی در کاربری غیر از هدف واقف استفاده می‌شده، به اوقاف بازگردانده شد.»

به گفته او «این مکان آموزشی باقی خواهد ماند، ولی باید برای بازسازی آن با آموزش و پرورش و نوسازی مدارس هماهنگی شود.»

واکنش‌ها به تخریب مدرسه پس از گذشت سه روز همچنان ادامه دارد.

در تازه ترین واکنش، نماینده ولی فقیه در استان بوشهر گفته که این عمل غیرقانونی بوده است.«آیت الله غلامعلی صفایی بوشهری» روز یکشنبه در حاشیه نشست شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر در گفت‌وگو با ایرنا گفت: با هماهنگی های انجام شده با ادارات کل آموزش و پرورش، نوسازی و خیرین مدرسه ساز استان روند ساخت این مدرسه از سر گرفته می شود.

مهدی عابدی، معاون سیاسی فرماندار بوشهر از تخریب مدرسة عصمت انتقاد کرده و گفته است که «علت این حادثه اختلاف ملکی بین آموزش و پرورش و ادارة کل اوقاف است و به دلیل وقفی بودن زمین، اوقاف تصمیم دارد کاربری آن را آموزشی ـ تجاری کند.»

رئیس آموزش و پرورش شهرستان هم که در گفت‌وگویش با پیغام گفته بود قصد داشته در فضای تخلیه شدة مدرسة عصمت هنرستان دایر کند، این را نگفت که قرار بود این کار را به چه مجوزی انجام دهد، در حالی که از نامة مهرماه سال گذشتة نوسازی در بارة تخریبی بودن مدرسه آگاه بوده و مصوبة قاضی ویژه پی‌گیری حقوق عامه نیز وی را موظف کرده بود که 48 ساعت بعد از تخلیه، مدرسه را به اوقاف تحویل دهد.

 نامه هشدار آمیز اداره کل نوسازی استان بوشهر به مدیریت آموزش و پرورش شهرستان بوشهر در باره مخاطرات ادامه کار مدرسه غیر انتفاعی رسالت در فضای تخریبی مدرسه عصمت. این نامه در مهرماه 1402 نوشته شده است.

مطابق پیشینه‌های موجود، مدیران پیشین آموزش و پرورش پیش از رسیدن به مرحلة تخریب و بازپس‌گیری اماکن آموزشی وقفی بر سر تأسیس ساختمان جدید آموزشی و حفظ عرصة موقوفی به توافق می‌رسیدند اما به‌نظر می‌رسد نزاع مدیران فعلی آموزش و پرورش با

مؤسس یک مدرسة غیر دولتی کاردستشان داده است. اکنون مشخص شده است که دلیل ادارة اوقاف برای بازپس‌گیری مدرسة عصمت تخریبی بودن آن بوده است همان دلیلی که مدیران آموزش و پرورش برای بیرون راندن مدرسة غیر دولتی رسالت به‌کار بردند. تخریبی بودن مدرسه‌ای با عمر بیش از 40 سال را نمی‌توان انکار کرد اما با تصمیم دایر کردن هنرستان در بنایی ناامن به‌نظر می‌رسد هدف مدیران آموزش و پرورش آن بوده که عنوان «تخریبی» را همچون پوست موزی زیر پای مؤسس مدرسة غیر دولتی رسالت قرار دهند اما اکنون مشخص شده است که آنها پوست موز را زیر پای خود انداخته‌اند.

گفته می‌شود آموزش و پرورش بوشهر در آستانة سال تحصیلی تازه با کمبود شدید فضای آموزشی روبروست. تخریب شبانة مدرسة رسالت در چنین شرایطی بار روانی سنگینی را بر آنها وارد کرده است هرچند بنابه نامه‌های پیوستة ادارة کل نوسازی، اگر این تخریب شبانه نیز صورت نمی‌گرفت، دایر کردن آموزشگاه در مدرسة عصمت، با مقررات ایمنی آموزش و پرورش مخالفت آشکار داشت.

در این زمینه