از “جوشیدن سر سگ در دیگ برجام” تا منافع صدها میلیارد دلاری ملت ایران

حال اگر بوئینگ بتواند طرف قرارداد بخش هوانوردی ایران شود، بسته به نوع و مدل هواپیماها، می تواند انتظار یک قرارداد تاریخی 90 تا 110 میلیارد دلاری را داشته باشد و با همین یک قرارداد،به سمت سودآوری برود.

شاید گفته شود ایران که این قدر پول ندارد که چنین سفارشی بدهد. در پاسخ باید گفت که اولاً اگر گشایشی در وضعیت تحریم ها صورت گیرد، درآمد و به تبع آن قدرت خرید ایران به شدت بالا می رود و ثانیاً عرف بازار هواپیما این گونه است که شرکت سازنده، درصد کمی از پول هواپیما را می گیرد و بخش اعظم آن، در طول سال ها و از محل کارکرد خود هواپیما تامین و به شرکت سازنده پرداخت می شود (خرید اعتباری).

صنعت هواپیمایی، تنها یک نمونه از بخش هایی است که می تواند برای شرکت ها و فعالان بزرگ اقتصادی جهان جاذبه داشته باشد. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران در حال حاضر مهیای 300 تا 400 میلیارد دلار قرارداد بالقوه برای توسعه و نوسازی اند ، همچنین است بخش برق با 25 تا 30 میلیارد دلار، آب با 10 میلیارد دلار، مسکن و شهرسازی با 60 میلیارد دلار و قس علیهذا درباره  سایر حوزه ها از صنایع و گردشگری گرفته تا کشاورزی و بنادر و … .

برخی برآوردها حاکی از آن است که اقتصاد ایران در حال حاضر می تواند پذیرای 1000 میلیارد دلار قرارداد از کوتاه مدت تا بلند مدت باشد. معنا و مفهوم این ارقام را افرادی تاجرمسلکی چون دونالد ترامپ می دانند. فرستاده ویژه او به مذاکرات ایران و آمریکا نیز که فعال اقتصادی بخش مسکن است، خوب می داند کشوری که سالانه نیازمند ساخت یک میلیون مسکن است ، تا چه اندازه برای سرمایه گذاری و سودبری دراز مدت، مستعد و جذاب است.

از منظر امنیتی نیز رفتار کشوری با زیرساخت های فرسوده که مردمش به سختی های ناشی از آن عادت کرده اند، غیرقابل پیش بینی تر از کشوری مدرن است که مردمش در رفاه و تعامل با جهان و منطقه زندگی می کنند.

بنابراین، اگر آمریکا واقعا در صدد توافق است، نمی تواند از نگاه اقتصادی به ایران صرف نظر کند و صرفاً درگیر مسائل هسته ای بماند. ایران نیز که از آمریکا برای نشکستن عهد، ضمانت می خواهد، می تواند یکی از مهم ترین شقوق این تضمین را حضور سرمایه گذاران آمریکایی در ایران بداند. اگر آمریکا به عنوان مثال فلان فرودگاه کشور را در قالب B.O.T بسازد و سودش درگیر فعالیت آن باشد یا مثلاً در چاربهار، سرمایه گذاری بندری کند یا در سایت فلان خودروساز، شورلت و فورد تولید و به کشورهای منطقه صادر کند، دیگر نمی تواند به راحتی از تحریم ایران سخن بگوید چون منافع خودش هم درگیر است.

شاید اگر در دوران برجام، این اتفاقات می افتاد، ترامپ نمی توانست به همین سادگی آن را نقض کند ولی وقتی دید در دیگ برجام فقط برای ایران و رقبای اروپایی و چینی آمریکا، پخت و پز می شود و اقتصاد ایالات متحده سهمی از این آش ندارد، ترجیح داد این ضرب المثل ایرانی را درباره آن عملی کند: “دیگی که برای من نمی جوشه، سر سگ در آن بجوشه”.

اینک اما می توان منافع مشترک تعریف کرد: مشترک و ملموس و البته پر سود که هم ایران و مردمش منتفع شوند و هم آمریکا و شرکت هایش، خاصه آن که رهبری نیز مجوز حضور فعالان اقتصادی آمریکا در ایران را صادر کرده است.
حال، ترامپ است که باید تصمیم بگیرد که از این دریای وسیع ماهی بگیرد و ثروت و اعتبار کسب کند یا درگیر جنگی شود که زیانش برای ایران و آمریکاست و نفعش برای دشمنان منطقه ای ایران و رقبای جهانی ایالات متحده.

عقلانیتم آرزوست!