آقای عراقچی! حواستان هست چه اشتباهی کردید؟!

خلیج فارس: جلیل بیات در عصر ایران نوشت: عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هفته گذشته در مصاحبه با اسکای نیوز درباره پیشنهاد دونالد ترامپ برای انتقال فلسطینی ها به مصر و اردن گفته بود که ترامپ به جای فلسطینی‌ها، سعی کند اسرائیلی‌ها را به گرینلند ببرد تا با یک تیر دو نشان بزند؛ هم مشکل در گرینلند حل شود و هم اسرائیلی‌ها در آنجا باشند.

شاید این پیشنهاد آقای عراقچی در نگاه نخست بی ضرر و حتی بامزه به نظر برسد، اما وقتی بدانیم طرف مقابل به اختلال خودشیفتگی دچار است آنگاه باید در دیدگاه خود تجدیدنظر کنیم.

بر اساس دیدگاه روانشناسان، افراد خودشیفته عزت نفس بسیار پایینی دارند و در برابر آسیب خودشیفتگی بی نهایت حساس هستند. این آسیب زمانی رخ می دهد که شخص مبتلا احساس کند عزت نفس ضعیفش در معرض تهدید یا تمسخر قرار گرفته است و در نتیجه احساس آزار و تحقیر کند که در این شرایط ممکن است واکنش هایی همچون خشم، کینه جویی، انتقام و تحقیر متقابل بروز دهد.

این بخش از صحبت عراقچی با عنوان «تمسخر ایده ترامپ توسط ایران» در برخی رسانه های دنیا از جمله خود اسکای نیوز بازتاب داده شد. به خصوص رسانه های اسرائیلی و برخی رسانه های معاند جمهوری اسلامی همچون ایران اینترنشنال انگلیسی این بخش از صحبت عراقچی را برجسته کردند. به طور مثال روزنامه یدیعوت آحارانوت با پوشش کامل مصاحبه عراقچی، صدر موضوع را به پیشنهاد عراقچی به ترامپ اختصاص داده و عنوان کرده است عراقچی اینگونه در اولین مصاحبه خود بعد از روی کار آمدن ترامپ، او را به سخره گرفت.

با توجه به خودشیفتگی ترامپ و آنچه علم روانشناسی درباره چنین افرادی می گوید و البته تجربه رفتاری رئیس جمهور آمریکا جای تردید نیست که تمسخر ترامپ نه تنها کمکی به منافع ملی ایران نمی کند، بلکه همچون دوره نخست او را مجاب می کند که رویکرد سخت گیرانه و کینه جویانه ای نسبت به ایران در پیش بگیرد. هیچ شکی نباید داشت که ترامپ به شدت نسبت به هرگونه اقدام یا صحبتی که عزت نفس او را تحقیر یا مسخره کند حساس خواهد بود.

لذا این سوال جای طرح دارد که هدف آقای عراقچی از بیان چنین مطلبی چه بوده است؟ این صحبت تا چه اندازه تامین کننده منافع ملی ایران بوده یا در تلطیف اوضاع میان ایران و آمریکا و آماده سازی شرایط برای مذاکرات نقش مثبت ایفا کرده است؟ آیا آقای عراقچی و مشاورین ایشان اطلاع ندارند که ترامپ فردی خودشیفته است یا به ویژگی ها و خصوصیات چنین افرادی اشراف ندارند؟ آیا آقای عراقچی این صحبت را از روی غفلت انجام داده یا برای خوشایند اقلیت تندرو به تمسخر ترامپ پرداخته چنانکه شاهد بودیم برخی رسانه ها همچون کیهان هم راستا با روزنامه های اسرائیلی این بخش از صحبت عراقچی را تیتر کرده بودند.

نگارنده پیشتر در یادداشتی پیشنهاد کرده بود که مقامات ایران برای مواجهه با ترامپ از علم روانشناسی بهره بگیرند، اما متاسفانه به نظر می رسد نه تنها چنین دیدگاهی در بین برخی مقامات ایران وجود ندارد، بلکه دقیقا صحبت هایی می شود که به تحریک طرف مقابل کمک می کند.

از سوی دیگر تا امروز حتی یک نماینده مجلس که می بایست مدافع منافع ملی کشور باشند به این بخش از صحبت آقای عراقچی که بالقوه می تواند به منافع کشور آسیب برساند، اعتراض نکردند. سکوت نمایندگان مجلس حاکی از آن است که یا آنها هم از این صحبت عراقچی ذوق زده و خشنود هستند یا اساسا به موضوع اشراف ندارند یا اگر دارند چندان به آن اهمیت نمی دهند.

وزیر خارجه کشور به عنوان یک دیپلمات ارشد قاعدتا باید بداند که عرصه دیپلماسی محل طعنه و کنایه و تمسخر نیست بلکه می بایست مواضع رسمی کشور با زبانی فاخر و البته مقتدرانه بیان شود. فارغ از آداب دیپلماسی و نزاکت سیاسی، کیاست و تدبیر لازمه بیان یک سیاست مدار و به خصوص دیپلمات است. در بیان طنزگونه آقای عراقچی کدام یک از این موارد لحاظ شده بود؟