آسمان شب در کدام شهرهای ایران آلوده‌تر است؟

خلیج فارس:نماینده انجمن بین‌المللی آسمان تاریک در ایران با اشاره به اینکه ۸۰ درصد جمعیت جهان زیر آسمان آلوده نوری قرار دارند، گفت: پروژکتورها در شهرهای بزرگ ایران قاتل تاریکی آسمان اند.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از مهر؛ حامد میرزاخلیل نماینده انجمن بین‌المللی آسمان تاریک در ایران، با اشاره به آغاز هفته جهانی آسمان تاریک اظهار کرد: هفته جهانی آسمان تاریک از تاریخ ۲۱ تا ۲۸ آوریل (۱ تا ۸ اردیبهشت) است و از سال ۱۳۹۳ به عنوان یک روز ملی در آمریکا معرفی شده و سپس به سطح بین‌المللی ارتقا یافته است.

میرزاخلیل با اشاره به شعار امسال که کاوش، تعهد و همرسانی است، بیان کرد: تحقیقات علمی اخیر نشان داده‌اند آلودگی نوری تأثیرات مخربی بر محیط زیست و گونه‌های جانوری دارد. به ویژه گونه‌هایی که شب و تاریکی را به عنوان بخشی از زندگی خود انتخاب کرده‌اند، مانند کرم شب تاب، پرندگان مهاجر، خفاش‌ها و جغدها به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارند. شعار امسال به این دلیل انتخاب شده که توجه به حفظ تاریکی آسمان و تاثیر آن بر حفظ جانداران جلب شود.

میرزاخلیل همچنین به دلایل نام‌گذاری امسال اشاره کرد و گفت: آمار کشته شدن پرندگان در یک یا دو سال اخیر در کل دنیا به ثبت رسیده است و این موضوع به تبلیغات گسترده‌ای نیاز دارد تا مردم به خصوص طرفداران محیط زیست مطلع شوند. نقشه‌های دقیقی از دوره‌های مهاجرت پرندگان تهیه شده و در آمریکا آماری برابر با یک میلیارد پرنده که بر اثر برخورد با نورهای روشن و شیشه‌های ساختمان‌ها کشته می‌شوند، ثبت شده است.
مردم برای کمک به پرندگان چراغ های اضافی را خاموش کنند

وی ادامه داد: امسال تأکید بر این موضوع است که مردم می‌توانند با خاموش کردن چراغ‌های اضافی، نصب پرده یا طراحی شیشه‌ها با چسب‌های رنگی، به پرندگان کمک کنند تا متوجه شوند که آنجا بخشی از آسمان نیست و یک جسم سخت است که ممکن است جانشان را به خطر بیندازد.
پروژکتورهای سفید در شهرهای بزرگ ایران قاتل تاریکی آسمان

میرزاخلیل در خصوص آلودگی نوری در شهرهای بزرگ ایران، اظهار داشت: بسیاری از زوایای پروژکتورها و چراغ‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بخش عمده‌ای از نور به سمت آسمان می‌رود و متأسفانه، بسیاری از پیمانکاران و مدیران فکر می‌کنند که با تنظیم زاویه پروژکتور، محیط بیشتری را روشن می‌کنند. اما من تصاویری از شب‌های مه‌آلود در تهران دارم که نشان می‌دهد این پروژکتورها چقدر نور را به آسمان گسیل می‌دهند.

وی افزود: زاویه غلط چراغ‌ها و رنگ مورد استفاده در نور پروژکتورها نیز تأثیر زیادی در افزایش آلودگی نوری دارد. با پیشرفت تکنولوژی LED، ساخت چراغ‌ها عمدتاً به سمت استفاده از نور سفید رفته است. نور سفید خاصیت پخش بیشتری در جو و مولکول‌های کره زمین دارد، برعکس نور زرد و قرمز که به مه‌شکن معروف هستند و در بسیاری از ماشین‌ها که در مناطق مه‌آلود تردد دارند، یک نور زردی برای شکافتن مه تعبیه می‌شود تا راننده جاده را ببیند. اما نور سفید این قابلیت را دارد که بیشتر در اتمسفر پخش شود و متأسفانه در سال‌های اخیر، چه در ایران و چه در دنیا، شاهد سوئیچ کردن از نورهای زرد قدیمی به پروژکتورهای سفید LED هستیم.

نماینده انجمن بین‌المللی آسمان تاریک در ایران ادامه داد: ال ای دی واقعاً بد نیست و مصرف کمی و عمر بیشتری نیز دارد، اما در بسیاری از جاها لزومی به استفاده از نورهای سفید نیست. ضمن اینکه اگر نور سفید باشد و زاویه پروژکتور هم غلط تنظیم شده باشد، این تولید آلودگی نوری را چند برابر می‌کند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: آلودگی نوری را می‌توان در شهرها و حتی روستاها تشخیص داد. به‌خصوص اینکه دیگر نمی‌توانیم ستاره‌ها را ببینیم و مخصوصاً وقتی که آسمان ابری باشد، ابرها را در آسمان می‌بینیم؛ اینقدر که نور از سمت زمین به سمت آسمان می‌رود و ما ابرها را به صورت روشن می‌بینیم. در صورتی که اگر به نقاط تاریک و کویرهای دورافتاده بروید، این صحنه را نمی‌بینید. وقتی هوا ابری می‌شود، تنها از اینکه متوجه می‌شوید که ابری هست، متوجه می‌شوید که آسمان پرستاره دیگر نیست.

او در ادامه گفت: در داخل منزل نیز ما فکر می‌کنیم که چراغ‌ها را خاموش می‌کنیم و در تاریکی به خواب می‌رویم، اما کره چشم ما و پلک ظریف ما قدرت جلوگیری از ورود نورهای مزاحم را به داخل کره چشم ندارد. همان یک مقدار نوری که از پنجره و کوچه وارد اتاق خواب می‌شود، باعث می‌شود که ساعت بیولوژیک انسان به هم بخورد. تستش هم خیلی راحت است؛ در تاریکی اتاق، دست را به صورت آرنج باز می‌کنیم و بعد از چند دقیقه که چشم به تاریکی عادت کرد، اگر انگشتانمان را دیدیم، متوجه می‌شویم که در داخل اتاق آلودگی نوری داریم. متأسفانه در بیشتر شهرهای بزرگ ایران، تمام منازل و اتاق خواب‌ها تحت تأثیر وجود نورهای مزاحم از بیرون هستند که مانع ترشح هورمون ملاتونین می‌شوند و این هورمون ساعت بیولوژیک را دچار اختلال می‌کند.
کدام شهر های ایران بیشترین آلودگی نوری را دارند

وی ادامه داد: تاریکی آسمان با قدر سنجیده می شود و حد قدر شرایط رصدی (میزان شفافیت) آسمان را مشخص می‌کند و هم کیفیت دید شخص را. تهران بیشترین آلودگی نوری را در کشور دارد به طوری که ۵ سال گذشته حدقدر یکی از رصدگاه های تهران در ۷۰ کیلومتری تهران ۶/۳ بوده و الان به زیر ۶ تنزل پیدا کرده است. هر چه این شاخص بالاتر برود اسمان پرستاره تر می شود و هرچه پایین تر اسمان کم ستاره تر می شود. شهرهای مشهد، قم، شیراز ، اصفهان و تبریز بعد از تهران بیشترین آلودگی نوری را دارا هستند.