کمپین معلولان تعطیل شد

خلیج فارس: «صدای معلولان خاموش شد»؛ این تنها جمله‌ای است که می‌تواند آنچه را رخ داده، توصیف کند. ماجرا از این قرار است که «کمپین معلولان» درحالی‌که نزدیک به ۹ سال در حوزه حقوق افراد دارای معلولیت فعالیت کرده بود، به کار خود پایان داد. مدیر این کمپین ناامیدی جامعه افراد دارای معلولیت از بی‌توجهی‌ها و کم‌توجهی‌ها را یکی از مهم‌ترین علل این تصمیم عنوان می‌کند.

اهمیت این اتفاق به این دلیل است که کمپین معلولان ضمن پیگیری حقوق مندرج در قوانین این بخش از جامعه، درباره انواع خشونت انجام‌شده درباره گروه‌های مختلف افراد دارای معلولیت در مراکز نگهداری، وضعیت نامطلوب اقتصادی بسیاری از معلولان، استخدام‌نکردن افراد دارای معلولیت در سازمان‌های دولتی با وجود قبولی در آزمون استخدامی و… اخبار درست و حقیقی منتشر می‌کرد؛ اخباری که اغلب بعد از انتشار توسط این کمپین مورد توجه رسانه‌ها هم قرار می‌گرفت. این همکاری نزدیک تا جایی بود که کمپین معلولان به ‌‌نوعی مرجع خبری رسانه‌ها درباره وضعیت معلولان در اقصی‌نقاط کشور تبدیل شده بود.

در بخشی از اعلامیه‌ این کمپین که پیش از شروع سال جدید منتشر شده، آمده است: «کمپین معلولان‌ در تمام این سال‌ها، با برگزاری تجمعات اعتراضی، مکاتبات، شکایات و پیگیری‌های مستمر، تنها یک هدف داشت: اجرای قانون برای همه، به‌صورت یکسان و بدون تبعیض. اما واقعیت این است که این مبارزه، آن‌گونه که باید، مورد استقبال گسترده جامعه افراد دارای معلولیت قرار نگرفت. در حالی که این مسیر نیازمند همبستگی و مطالبه‌گری عمومی بود، اما در نهایت، تنها گروهی محدود بار سنگین آن را به دوش کشیدند. این نبود حمایت گسترده، باعث شد کمپین پس از دستیابی به مهم‌ترین هدفش، فعالیت خود را پایان دهد». منظور از مهم‌ترین هدف در این اعلامیه، واداشتن دولت به اجرای احکام متعددی است که از سوی دیوان عدالت اداری در ارتباط با پرداخت حقوق مالی شماری از افراد دارای معلولیت صادر شده است.

بهروز مروتی، مدیر این کمپین، در گفت‌وگو با «شرق» از فعالیت‌های این کمپین می‌گوید: «ما از آبان‌ماه سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را آغاز کردیم و در اسفند ۱۳۹۶ موفق شدیم لایحه حمایت از حقوق معلولان را به تصویب برسانیم. همچنین مدتی بعد موفق شدیم دولت وقت را مجاب کنیم که برای این قانون ردیف بودجه‌ای در نظر بگیرد. این بودجه هرچند کم بود اما برای نخستین ‌بار در قانون بودجه به تصویب رسید. در همه این سال‌ها ما به‌شدت پیگیر اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان بودیم و در سال‌های اخیر هم تمرکز کمپین بر اجرای مهم‌ترین ماده این قانون یعنی ماده ۲۷ آن بود».

براساس اعلام او، ماده 27 مقرر کرده که «دولت مکلف است کمک‌هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور مدنظر قرار دهد». به بیان دیگر این ماده به حمایت‌های مالی و معیشتی از افراد دارای معلولیت می‌پردازد. اگرچه همه اقشار جامعه با مشکلات اقتصادی مواجه‌اند، افراد دارای معلولیت به ‌دلیل مستمری‌های ناچیز و هزینه‌های درمانی سنگین، با مشکلات معیشتی شدیدتری روبه‌رو هستند.

این فعال حقوق معلولان به یکی از مهم‌ترین دستاوردهای کمپین که آخرین آن بود هم اشاره می‌کند: «تعدادی از معلولان به دلیل اجرانشدن ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان، از سازمان بهزیستی نزد دیوان عدالت اداری شکایت کردند. در این خصوص کمپین دادخواستی سراسری منتشر کرده بود و در نهایت با طرح شکایات متعدد و مطالبه‌گری افراد دارای معلولیت، تعداد قابل توجهی از آنها توانستند به حقوق خود که از سال 1397 مورد تضییع قرار گرفته بود، برسند. این دستاورد بزرگی بود».

مروتی از بی‌توجهی دولت‌های مختلف به حقوق افراد دارای معلولیت هم می‌گوید: «با وجود همه پیگیری‌ها متوجه شدیم که دولت‌ها به حقوق معلولان توجه نمی‌کنند. با وجود پیگیری‌های فراوان، شامل مکاتبه، مذاکره، اعتراض و تدوین طومارهای مختلف، هیچ‌یک از دولت‌ها توجه جدی به مطالبات این قشر نکردند و در سه دولت گذشته نتوانستیم حتی یک گام به جلو برداریم. از طرف دیگر کمپین مستقل بود و منبع درآمد خاصی نداشت، بلکه هزینه‌های ضروری را خود افراد معلول پرداخت می‌کردند. هیچ حمایت مالی یا معنوی از سوی دولت‌ها نداشتیم. درحالی‌که جامعه معلولان گمان می‌کرد با تصویب قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، این قانون اجرا و مشکلات تا حدود زیادی برطرف می‌شود». او به تأثیر این رفتار مسئولان بر جامعه افراد دارای معلولیت هم اشاره می‌کند: «این رفتارها باعث ایجاد ناامیدی در میان معلولان شد. در نتیجه معلولان در تجمعات و اعتراضاتی که فراخوان آن را می‌دادیم مشارکت چندانی نمی‌کردند. این در حالی است که کمپین‌ها بدون پشتوانه و بدنه اجتماع نمی‌توانند کار چندانی کنند.

با این وصف به این نتیجه رسیدم که فریادها و اعتراض‌های ما به نتیجه‌ای نمی‌رسد. دولت‌ها تنها به دادن وعده اکتفا می‌کنند. مشکلات افراد دارای معلولیت در حالی رو به افزایش است که نه دولت گوش شنوایی دارد و نه مجلس. حتی دولت پزشکیان که برای اجرای قانون حمایت از افراد دارای معلولیت قول ویژه‌ای داده بود هم اقدام خاصی نکرد و بودجه اختصاص داده‌شده به قانون در دولت چهاردهم هیچ تفاوتی با دولت رئیسی یا روحانی نداشت. در نهایت به دلیل دلسردی تصمیم گرفتیم کمپین معلولان به کار خود پایان دهد». مروتی یکی دیگر از دلایل پایان کار کمپین را حمایت‌نکردن تشکل‌های مرتبط با افراد دارای معلولیت عنوان می‌کند: «یکی ازمهم‌ترین مشکلات ما این بود که هیچ‌یک از تشکل‌های مرتبط با افراد دارای معلولیت از این جنبش حمایت نکردند و به‌نوعی منافع خود را در خطر دیدند؛

زیرا گاهی به انفعال تشکل‌ها و شبکه‌های مرتبط با طیف‌های مختلف معلولان تلنگر زده و آنها را مورد انتقاد قرار می‌دادیم. این مسئله باعث شد نه‌تنها از کمپین بلکه از حقوق معلولان به‌صورت جدی حمایت نکنند. حتی گاهی دست به کارشکنی هم زدند. به‌علاوه اینکه در فرایند دادخواهی معلولان از دیوان عدالت اداری که پیش‌تر به آن اشاره کردم، این تشکل‌ها هیچ‌گونه همراهی نکردند و حتی نسبت به اطلاع‌رسانی این موضوع هم اقدام نکردند. این تشکل‌ها بیشتر به دنبال منافع خود و حفظ سمت‌ها و صندلی‌ها‌یشان هستند».

او به مرجعیت خبری کمپین هم اشاره می‌کند: «ما هرگز خبر دروغی منتشر نکردیم، حتی شکایات متعددی علیه من ثبت شد که از همه آنها تبرئه شدم؛ زیرا خبرها را بعد از راستی‌آزمایی منتشر می‌کردیم. اخباری که ما درباره وضعیت نامطلوب معلولان در برخی مراکز نگهداری و… منتشر می‌کردیم باعث ایجاد بازدارندگی شده بود. امروز هم پیام‌هایی که دریافت می‌کنم همگی نشان‌دهنده نگرانی جامعه هدف ما از منتشرنکردن این اخبار و ازدست‌رفتن این بازدارندگی است. این آسیب مهمی است. هیچ منبع مالی‌ای نداریم، برای کسب درآمد تبلیغات هم نمی‌کردیم، حتی سایت ما به دلیل مشکلات مالی تعطیل شد. به هر حال با توجه به کم‌رنگ‌شدن همراهی معلولان از یک سو، مشکلات مالی از سوی دیگر و مشکلات معیشتی شخصی‌‌ام تصمیم گرفتم به کار کمپین پایان دهم».

به گفته مروتی، «ممکن است از این به بعد روی مشکلات سرپوش گذاشته شود یا اطلاع‌رسانی نشود. جامعه هدف ما از این بابت نگران است. گویا گمان می‌کردند که بعد از تعطیلات نوروز کمپین دوباره فعال می‌شود. ‌نمی‌دانم در آینده چه پیش آید با این حال به‌عنوان فعال این حوزه در خدمت جامعه هستم و اخباری را که به دستم برسد، از طریق خبرنگاران و رسانه‌ها به گوش جامعه می‌رسانم».

*شرق