سگ ها معنای کلمات را می‌فهمند؟

خلیج فارس: دانشمندان مدت‌هاست در تلاشند بفهمند آیا سگ‌ها واقعا معنی کلماتی را که به کار می‌بریم متوجه می‌شوند، یا فقط به لحن و نشانه‌های محیطی توجه می‌کنند. تا به حال، علم نتوانسته پاسخی قطعی به این سوال بدهد.

به گزارش یورونیوز، پژوهشی جدید که روز جمعه در مجله‌ Current Biology منتشر شد، نشان می‌دهد که شنیدن اسم اسباب‌بازی‌های محبوبشان، در مغز سگ‌ها بخش‌هایی را فعال می‌کند که مربوط به خاطرات آن اسباب‌بازی‌هاست.

لیلا ماجاری، یکی از نویسندگان این پژوهش از دانشگاه اتووس لوراند در مجارستان، برای توضیح انگیزه پشت این تحقیق به خبرگزاری فرانسه گفت: «این موضوع که سگ‌ها بفهمند “توپ” یعنی چه، خیلی هم بدیهی نیست.»

به جز چند مورد استثنایی مشهور، سگ‌ها در آزمایش‌های آزمایشگاهی که از آن‌ها می‌خواهد بعد از شنیدن اسم‌ دنبال اشیا بروند، عملکرد خوبی نداشته‌اند.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که آنچه سگ‌ها را کنجکاو می‌کند، بیشتر چگونگی و زمان حرف زدن ماست تا کلماتی که به کار می‌بریم. اینکه با فریاد بگوییم «برو چوب رو بیار!» و سگ با موفقیت آن را بیاورد، به طور قطعی ثابت نمی‌کند که آن‌ها معنی کلمه‌ی «چوب» را می‌فهمند.

حتی دانشمندانی که قبول دارند سگ‌ها به حرف‌های ما توجه می‌کنند، می‌گویند که آن‌ها به جای اینکه واقعا بفهمند کلمات چه معنایی دارند (که این ویژگی‌ای منحصر به انسان است)، با یک رفتار آموخته‌شده به صداهای خاص واکنش نشان می‌دهند.

در مقاله‌ی جدید، ماجاری و همکارانش از یک تکنیک غیرتهاجمی تصویربرداری مغز برای ۱۸ سگی که به آزمایشگاه‌شان در بوداپست آورده شده بودند، استفاده کردند.

این آزمایش شامل چسباندن الکترودهایی به سر سگ‌ها برای نظارت بر فعالیت مغز آن‌ها بود. صاحبان سگ‌ها کلمات مربوط به اسباب‌بازی‌هایی را که سگ‌ها با آن‌ها بیشتر آشنا بودند، به کار می‌بردند و سپس یا همان اسباب‌بازی یا یک اسباب‌بازی نامرتبط را به آن‌ها نشان می‌دادند.

این تیم بعد از تجزیه و تحلیل ضبط‌ها، الگوهای مغزی متفاوتی را در زمان نشان دادن اسباب‌بازی‌های مطابق و نامطابق به سگ‌ها پیدا کرد.

این روش آزمایشگاهی برای دهه‌ها روی انسان‌ها، از جمله نوزادان، استفاده شده و به عنوان مدرکی برای «پردازش معنایی» یا درک معنا پذیرفته شده است.

همچنین، مزیت این آزمایش این بود که برای اثبات دانش سگ‌ها نیازی به آوردن چیزی توسط آن‌ها نبود.

ماریانا بوروس، یکی از نویسندگان این مقاله به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما این تاثیر را در ۱۴ سگ از ۱۸ سگ یافتیم که نشان می‌دهد تأثیری که در سطح گروهی می‌بینیم تنها توسط چند سگ استثنایی هدایت نمی‌شود».

هالی روت-گاترریج، متخصص رفتار سگ در دانشگاه لینکلن بریتانیا که در این تحقیق نقشی نداشت، به خبرگزاری فرانسه گفت که قبلا توانایی آوردن اسباب‌بازی‌های خاص با اسم، یک ویژگی خاص به حساب می‌آمد.

او به دو سگ «بردر کولی» مشهور اشاره کرد: چیسر که بزرگترین حافظه‌ ثبت‌شده را در بین تمام حیوانات داشت و ریکو که اولین سگی بود که در آزمایش‌ها توانست اسباب‌بازی‌ها را با اسم بیاورد.

اما روت-گاترریج گفت که این مطالعه‌ی جدید «نشان می‌دهد که حتی اگر سگ‌ها این را رفتاری بروز ندهند، باز هم طیف وسیعی از آن‌ها بر اساس واکنش مغزی، نام اشیا را یاد می‌گیرند»، و اضافه کرد که این یافته «ضربه‌ی دیگری به تمایز و ویژگی‌های خاص انسان است».

فدریکو روسانو، دانشمند حوزه شناختی در دانشگاه سن‌دیگو آمریکا گفت: این مقاله «شواهد بیشتری ارائه می‌دهد که سگ‌ها ممکن است معنای صحبت‌های ما را خیلی بهتر از آن‌چه فکر می‌کنیم درک کنند.»

اما همه متخصصان نظر مثبتی نداشتند. کلاو وین، متخصص رفتار سگ در دانشگاه ایالتی آریزونا، به خبرگزاری فرانسه گفت که در مورد یافته‌ها تردید دارد.

او می‌گوید: «به نظر من، مشکل مقاله زمانی است که می‌خواهد ادعای بزرگی کند و بگوید که آنها چیزی به نام «درک معنایی» را در سگ‌ها نشان داده‌اند.» با این حال، او از طراحی خلاقانه آزمایش به عنوان راهی جدید برای بررسی کامل «واژگان کاربردی» سگ‌ها تمجید کرد.

برای مثال، آقای وین می‌گوید او مجبور است کلمه‌ «گـردش» را جلوی سگش هجی کند، تا حیوان خانگی‌اش همان موقع برای بیرون رفتن هیجان‌زده شود. اما او لازم نیست همین کار را جلوی همسرش انجام دهد، چون همسرش معنای کلمه را فراتر از یک ارتباط ساده درک می‌کند.

وین با اشاره به ایوان پاولوف، دانشمند مشهور روس که ثابت کرد سگ‌ها را می‌توان با صدای زنگ که نشانگر وعده‌ غذاست، شرطی کرد، پرسید: «آیا پاولوف از این نتایج تعجب می‌کرد؟» او گفت: «فکر نمی‌کنم.»