«شفافیت» در مجلس؛ از «وعده» تا «واقعیت»

خلیج فارس: مجلسی که وعده شفافیت می داد، نه تنها چندین بار به بررسی طرح ها به صورت محرمانه و با قید اصل هشتادوپنج موافقت کرد، که حتی بارها و بارها جلسات مجلس را غیرعلنی کرد، مانند آنچه در جلسه بررسی استعفای الیاس نادران رخ داد.

به گزارش خلیج فارس، «شفافیت» کلید واژه‌ای بود که چند ماه مانده به انتخابات ۹۸ تکیه کلام منتقدان مجلس دهم شده بود و از صدا و سیما گرفته تا مداحان به این بهانه به مجلس دهم می‌تاختند که چرا مجلس شفاف عمل نمی کند و آراء نمایندگان شفاف اعلام نمی شود، همان روزها بود که کاندیداهای مجلس یازدهم وعده دادند پایمان به بهارستان برسد چنین و چنان می‌کنیم و مخفی‌کاری در قاموس‌مان نخواهد بود؛ اما وقتی به دروازه‌های مجلس رسیدند ساز و کار تغییر کرد و شعارهای‌شان به در بسته خورد.

طرح شفافیت فدای انتخابات می شود؟

در خرداد ۹۹، هنگامی که مجلس یازدهمی‌ها مشغول تهیه و تدوین طرح «شفافیت آرا» بودند فکرش را هم نمی‌کردند که بعد از گذشت چندماه از شروع کارشان ایرادات و اشکالات شفاف شدن آرا آنقدر اهمیت پیدا کند که تن دادن به این شعار، به آن سادگی‌ها هم که تصور می‌کردند نباشد.

در ۱۵ بهمن ۹۹، هنگامی که طرح در دستور کار قرار گرفت، با ۶۳ رای مخالف پارلمان نشین ها و هنگامی که به دو سوم آرا نیاز داشت، این طرح رد شد. هر چند که بعد از رد طرح شفافیت آرا، بهارستانی ها به دنبال تصویب طرح «شفافیت قوای سه گانه» رفتند اما این طرح نیز تا به امروز نتوانسته از مجمع تشخیص عبور کند.

مُهر محرمانگی بر مصوبات مجلس مدعی شفافیت

اما نکته مهمی که در کارنامه نمایندگان مدعی شفافیت به ثبت رسیده، بررسی طرح‌ها و لوایحی با قید محرمانگی یا همان اصل هشتاد و پنجی است که می توان به طرح صیانت از فضای مجازی، طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و لایحه عفاف و حجاب اشاره داشت.

در واقع نمایندگانی که خود را در صف مقدم شفافیت معرفی کرده و در همان روزهای ابتدایی به ازای هر رای‌گیری در مجلس از رای‌شان عکس می‌گرفتند و از توئیتر گرفته تا اینستاگرام و هرجا که می‌توانستند آن را منتشر می‌کردند، زمانی که پای طرح و لوایحی به میان آمد که می دانستند با بازخورد منفی در افکارعمومی همراه می شود، طرح ها و لوایح را به پستو کمیسیون ویژ اصل ۸۵ فرستادند تا بدور از چشم مردم برای آن تصمیم گیری کنند.

شفافیت به بن بست رسید؟

در همین راستا، برخی از چهره های سیاسی از به بن بست رسیدن طرح شفافیت آرا سخن گفته و معتقد هستند که این طرح از همان ابتدا محکوم به شکست بود. مانند، غلامرضا نوری قزلجه، نماینده مردم بستان‌آباد، در گفتگو با خبرآنلاین بیان کرد: «متاسفانه، این موضوع در جوامع جهان سوم به یک رویه تبدیل شده است که به شعارهای خود عمل نکنند؛ به همین دلیل در مجلسی که با وعده شفافیت و حتی با وعده کتبی شفافیت روی کار آمد، غیر شفاف‌ترین تصمیمات گرفته شد.»

سیدمصطفی هاشمی‌طبا، فعال سیاسی هم در یادداشتی با انتقاد از کلاف سردرگم شفافیت در سازندگی نوشت: «طرح مجلس یازدهم از ابتدا محکوم به شکست بود؛ چرا که هدف طراحان و ساختار طرح، مشکلات جدی داشت.»

حسین جلالی از چهره‌های نزدیک به جبهه پایداری در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرآنلاین درباره طرح شفافیت گفته: «بنده از طرفداران طرح شفافیت در مجلس هستم اما این شفافیتی که در مجلس درآمد شبیه شیر بی‌یال و کوپالی شد، به این ترتیب که کاری با این طرح کردند که بگویند هم شفافیت را اجرا کردیم و هم شفافیتی وجود ندارد.»

علاقه زیاد نمایندگان به جلسات غیرعلنی

از سوی دیگر، یکی دیگر از انتقاداتی که به مجلس مدعی شفافیت می شود تعداد زیاد جلسات غیر علنی آن است. از مهم ترین جلسات غیر علنی مجلس می توان به جلسه نمایندگان با احمد وحیدی بر سر اعتراض به بخشنامه انتخاباتی معاون سیاسی سابق وزیر کشور و همچنین ماجرای استعفای الیاس نادران، نماینده مردم تهران طی روزهی اخیر اشاره کرد.

تصمیم مجلس برای محرمانه شدن جلسه بررسی طرح استعفای نادران آنقدر غیرمعمول بود که به سرعت با واکنش همراه شد، آنچنان که عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «وقتی بررسی استعفای نماینده هم محرمانه و غیرعلنی شود، دیگر کدام داده مفیدی می تواند در اختیار افکار عمومی قرار گیرد؟معنای این رفتارها حتی از چشم ساده ترین افراد هم پنهان نمی ماند.»

در این میان، برخی از چهره های سیاسی دلیل محرمانه شدن جلسه بررسی استعفای نادران را ترس قالیباف از اظهارات این نماینده بیان کردند. مانند احمد علیرضا بیگی، نماینده تبریز که به خبرآنلاین گفت: «جلسه غیر علنی به دلیل واهمه آقای قالیباف و اطرافیانش نسبت به موضوعاتی که احتمال می دادند از جانب آقای نادران مطرح شود، تشکیل شد زیرا تصور می‌کردند مسائلی سبب تنش شود و پیامدهایی داشته باشد.»

با نزدیک شدن به انتخابات مجلس دوازدهم، مستاجران خانه ملت در تلاش هستند تا آرای مردم را برای چهارسال دیگر به سمت خود سوق دهند. بر همین اساس، باید دید نمایندگانی که یک بار در آزمون شفافیت آرا و مهم ترین شعار خود رد شده اند می توانند بار دیگر اعتماد افکار عمومی حوزه های انتخابیه خود را به دست بیاورند یا…