خلیج فارس:علی شریفی زارچی با انتشار متنی، پدر فیلترینگ ایران را معرفی کرد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از برترینها؛این استاد دانشگاه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: رسول جلیلی، پدر فیلترینگ ایران است. کسی که از یک سو مستقیم و غیرمستقیم در شرکتهای پیمانکار فیلترینگ ذینفع است و از سوی دیگر با عضویت در شورای عالی فضای مجازی، دیکتاتورمآبانه و تمامقد جلوی حقوق یک ملت ایستاده است.
خلیج فارس:اینترنت سفید در حالی در هفتههای اخیر جنجال بپا کرده که دولتمردان تاکید دارند رفع فیلترینگ تنها در اختیار رئیسجمهور نیست و ۲۸ نفر از اعضای شورای عالی فضای مجازی باید همگی بر رفع فیلترینگ هم نظر باشند.
خلیج فارس:عدم جسارت تصمیمگیری در مسائل جاری و مهم کشور به خصوص از ناحیه رئیسجمهور، این روزها بیش از پیش مورد توجه قرار میگیرد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو، احتمالاً آنچه باعث میشود بحران تصمیمگیری یا به تعبیری شرایط ناتوانی در تصمیمگیری خود را بیشتر از قبل نشان دهد، پشت سر گذاشتن جنگ ۱۲ روزه، به وجود آمدن شرایط نه جنگ نه صلح، مطالبات داخلی، مسائل اجتماعی، مشخص نبودن مسیر پیش رو و تاکید تحلیلگران و اهالی سیاست بر بازنگری در سیاستهای کشور باشد. بازنگریهایی که نیازمند اتخاذ تصمیم است. برخی برای توصیف این شرایط کشور، میگویند سیاست فعلی ایران بر اساس این مثل قدیمی پیش میرود: «از این ستون به آن ستون، فرج است.»
در چه نقاطی به تصمیمگیری نیاز داریم؟
بیش از هر نهاد و جایگاه دیگری، دولت مسعود پزشکیان خود را در شرایط ناتوانی در تصمیمگیری نشان میدهد. هیچ نشانهای از سوی دولتمردان و دولتزنان مسعود پزشکیان دیده نمیشود که از تصمیمگیری خبر بدهد. مثلاً در موضوع حجاب، رئیسجمهور، معاون زنان یا سخنگو همواره بر این موضوع اشاره میکنند که موضوع حجاب چیزی نیست که با اجبار حل شود و مسئلهای فرهنگی است. اما تکرار این اظهارنظرها، به تصمیمگیری پیوست نشده است. قانون عفاف و حجاب نیز با نظر و دستور دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی متوقف شد و ابلاغ نمیشود. مسیر جایگزینش نیز مشخص نیست. در موضوعی مانند حجاب، یک طرف خواستار تصمیمگیری برای برخورد و تشدید محدودیتهاست و یک طرف خواستار تصمیمگیری برای تجدیدنظر در سیاستهای پیشین است.
در موضوع فیلترینگ نیز همین شرایط حاکم است. اما در عمل و در جایگاه تصمیم، هیچ کدام از این اتفاقات رخ نمیدهد و فارغ از درست یا نادرست بودن تصمیم و نتیجه آن، اصل تصمیم گرفته نمیشود. تحلیلگران بر این باورند که نظام تصمیمگیری در ایران با توجه به در همتنیدگی وظایف و تکالیف در سطح حکمرانی، همپوشانی و موازیکاریها و سیستم پیچیده بوروکراتیک، با بحران مواجه است. یک نمونه از آن را میشد در اظهارات دو هفته قبل محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیسجمهور یافت: «ما میتوانیم رفع فیلترینگ را پیشنهاد بدهیم و فشار بیاوریم اما تصمیمگیری در اینباره بر عهده شورای عالی فضای مجازی است.»
مرور مواضع، اخبار، اظهارات، تحلیلها و نظرات رسمی و غیررسمی نشان میدهد که ایران حداقل در دو حوزه داخلی و خارجی، به تصمیمگیری در این حوزهها نیاز دارد:
حوزه خارجی
مذاکره با آمریکا به صورت جامع یا موردی، سیاست مقاومت در برابر غرب، موضوع تحریمها / سیاست هستهای، حرکت به سمت تسلیحات، ادامه برنامه فعلی، بازسازی تاسیسات غنیسازی، از سرگیری فعالیتها یا کنار گذاشتن برنامه و یافتن مسیرهای جایگزین همکاری / اعلام پایان یافتن امکان تعامل و مذاکره با آمریکا و حرکت کامل به سمت شرق، برنامهریزی اقتصادی و جذب سرمایه از چین و روسیه برای بازسازی زیرساختها و … / سیاست منطقهای و حمایت از گروههای مقاومت، بازنگری در سیاستهای پیشین و تمرکز بر ارتباط با دولتهای منطقه / منازعه فلسطین و جایگاه ایران در این منازعه / جایگاه ایران در منطقه و نظام بینالملل و … .
حوزه داخلی
موضوع حجاب، بازنگری کامل در سیاستها و اقدامات دهههای گذشته، طراحی اقدامات فرهنگی و تبیینی طبق گفته رئیسجمهور یا تعیین چارچوبهای جدید و ادامه اقدامات پیشین / محدودیتهای اجتماعی و آزادیهای فردی / فیلترینگ گسترده در استفاده از اینترنت، نزدیک کردن نگاه سامانه حکمرانی به استانداردهای جامعه و کم کردن شکاف میان دو طرف، توجه به نیازها و خواست بخشهای مختلف جامعه یا ادامه سیاستهای پیشین / طراحی و اجرای برنامههای راهبردی اقتصادی با توجه به شرایط معیشتی مردم، مسئله مسکن، کالاهای اساسی، ارز / اصلاح ساختاری بودجه، حذف ردیفهای غیرضروری و … .
۴ موضع متفاوت اما مشترک
اگر در میان تحلیلها و اظهارات اهل سیاست در بازههای مختلف زمانی جستجو کنیم، گریزهایی مستقیم و غیرمستقیم به موضوع ناتوانی در تصمیمگیری زده شده است. هرچند تحلیلگران و رسانهها با توجه به خط سیاسی و جهانبینی خاص خود به این موضوع میپردازند.
اول آذرماه امسال، در مقدمه یادداشتی که خبرگزاری فارس منتشر کرد، آمده بود: «بررسی مسیر توسعه در ایران نشان میدهد که چالش اصلی کشور نه کمبود منابع و استعداد و نه صرفاً فشارهای سیاسی و خارجی است؛ بلکه اختلال در سیستم تصمیمگیری و ناتوانی در ساختن ساختارهای پایدار حکمرانی عامل اصلی توقف توسعه بوده است.»
سایت اصولگرای بولتننیوز، ۱۰ آذر اینگونه نوشت: «یکی از مهمترین نشانههای کارآمدی حکمرانی در عصر جدید، قدرت تصمیمگیری بهنگام است. در دولتها و سازمانهایی که تصمیمگیری با تعلل، موازیکاری، محافظهکاری یا ترس از تبعات همراه باشد، نهتنها راهحلها دیر میرسند، بلکه فرصتهای بزرگ نیز از دست میروند.»
روزنامه اصلاحطلب هممیهن هم در شماره ۱۱ آذر خود آورد: «بخش عمدهای از معضلات و مشکلات امروز گریبانگیر جامعه و ساختار حاکمیتی، برآمده و ملهم و معطوف به فقدان شجاعت و جسارت در تصمیمگیریهای بهنگام و سنجیده در بزنگاههای حساس و کلیدی است.»
شهریور گذشته، زمانی که موضوع اسنپبک و تمدید ۶ ماهه تحریمهای شورای امنیت مطرح بود، سید حمزه صفوی، استاد مطالعات منطقهای دانشگاه تهران در گفتگویی پیشنهاد کرد: «تصمیمی که قرار است ۶ ماه دیگر بگیریم را الان بگیریم. حالا گیریم که ۶ ماه اسنپبک تمدید شد؛ سوال اصلی این است که چه کار میخواهی بکنی؟ همان کاری که آن موقع میخواهی بکنی را الان تصمیمش را بگیر. از سیاست از این ستون به آن ستون فرج است برداریم.»
با مرور چهار نظر از پایگاههای فکری متفاوت، این سوال مطرح میشود: «تصمیمگیری تا چه اندازه اهمیت دارد که همه راهها به آن ختم میشود؟»
خلیج فارس:این متن خطاب به مدافعان سرسخت فیلترینگ نوشته میشود برای عرض تبریک.
روزنامه هممیهن نوشت: این متن خطاب به مدافعان سرسخت فیلترینگ نوشته میشود برای عرض تبریک. خطاب به آقای آقامیری، رئیس مرکز ملی فضایمجازی و همکارانشان. به آقای پژمانفر، نماینده محترم مجلس که سالها سفتوسخت علیه اینترنت آزاد مبارزه کردند.
به آقای تقیپور، وزیر سابق و نماینده امروز که انصافاً بیوقفه برای فیلترینگ پلتفرمهای مورد اقبال مردم کار کردند. به خیلیهای دیگر؛ آقایان آقاتهرانی، زارعپور و رسول جلیلی. به آندسته از نمایندگان محترم مجلس که وقتی زمزمه رفع فیلتر یکپلتفرم مطرح میشود، فردایش در صحن علنی چنان نطقی میکنند که گویا از استفاده از تلگرام، گناهی بزرگتر وجود ندارد. صدالبته که پیش از ظهر، ویدئوی نطق آتشین خود را در کانال تلگرامیشان آپلود میکنند تا بهقول خودشان، در جنگ رسانهای حضور فعالی داشته باشند.
شما در همه اینسالها توانستید این روایت را جا بیاندازید که خطر پلتفرمهایی که همه مردم دنیا از آنها استفاده میکنند، از فیلترشکنهای بینامونشان بیشتر است. شما توانستید کاری کنید که در گوشی هر کودک و بزرگسالی، فیلترشکنی نصب شود که هیچکس نمیداند در چه سطوحی، چه دسترسیهایی دارند.
شما موفق شدید. موفق شدید کاری کنید تا مسئولان ارشد کشور هم روی گوشی خود، ناامنترین نرمافزارها را نصب کنند تا بتوانند به کانالهای تلگرامی و صفحات توئیتری دسترسی پیدا کنند. شما توانستید به افراد متنفذ، سیمکارت سفید برسانید تا درد کُندی اینترنت، درد کار نکردن فیلترشکن و کلی درد دیگر را تجربه نکنند. کاری کردید که حتی صفحه «خطا در اتصال اینترنت» برایشان آشنا هم نباشد. که حتی شاید یادشان برود کدام سایت فیلتر است و کدام نیست.
شما کاری کردید که صدای متخصصان امنیت شبکه شنیده نشود. نهتنها شنیده نشود، بلکه با بدبینی به حرفهایشان نگاه شود. ناامیدانه تلاش کنند بدیهیات را توضیح دهند و نهتنها قدر نبینند که حرفهایشان با سوءظن تفسیر و تحلیل شود. کاری کردید که عدهای باور کنند تلگرام عامل بیچارگی کشور است؛ که نبودن مردم در توئیتر باعث امنیت میشود، که همه مشکلات از اینستاگرام است و اگر فیلتر شود و فیلتر بماند، آنچه بهزعم شما معضلات فرهنگی است، رفع و رجوع میشود. شما میلیونها دانشآموز را از استفاده از منابع آموزشی مختلف، محروم کردید و کسی در این کشور یقه شما را نگرفت که چرا، به چهحقی و با چههدفی؟
شما حتی به افرادی سیمکارت سفید دادید تا در همین پلتفرمهای فیلترشده، حضور پیدا کنند و از فیلترینگ دفاع کنند؛ موضوعی که از هر زاویهای، خندهدار و فراتر از آن است؛ اما آنقدر طبیعی با آن برخورد کردید که برای ما هم تبدیل به یک موضوع عادی شد. شما در تسنیم، فارس و رجانیوز از اشتباهبودن فعالیت در تلگرام نوشتید و همزمان به ادمینهای همین خبرگزاریها و سایتهای خبری، اینترنت سفید دادید تا در تلگرام به فعالیت خود ادامه دهند.
شما برای آقای مومننسب بودجه گرفتید تا در شبکههای اجتماعی فیلترشده بهاسم افراد مشهور، اکانت بسازد و در راستای منافعتان توئیت کند. حتی این موضوع را علنی هم بیان کردید. اما روا ندیدید که ما هم مثل یک انسان عادی به این شبکههای اجتماعی دسترسی داشته باشیم.
آنقدر فکر همهجایش را کرده بودید که حتی به بعضی رسانههای مستقل هم این سیمکارتها را رساندید تا در بزنگاه اعتبار و انتقادات، آنها را هم زیر سوال ببرید.
جای تبریک دارد. برنامه شما حداقل تا امروز بینقص بوده. در روزگاری که معاون وزیر ارتباطات مستقیماً از مشکلات امنیتی میلیونها فیلترشکن نصبشده روی گوشی و کامپیوتر شهروندان میگوید، شما همچنان ککتان نمیگزد. شما حتی مسئولیت وضع فعلی را هم برعهده نمیگیرید. حتی نمیآیید دفاع کنید. حتی بهروی خودتان هم نمیآورید. آنقدر خوب بازی میکنید و آنقدر خوب مهرههایتان را چیدهاید که پس از افتضاح سیمکارتهای سفید هم کسی به شما خرده نمیگیرد.
دمتان گرم و خسته نباشید. شما موفق شدید فیلترینگ را سفتوسخت نگه دارید و قدرتمندترش کنید. هیچکس هم زورش به شما نرسید و نخواهد رسید. ما به شما باختیم. خیلیچیزها را باختیم. کشور اقتصاد دیجیتالاش را باخت. مردم ایران، وقت و پولشان را. جوانان کشور، جوانیشان را و هرکسی که در این سالها ضدفیلتر فعالیت کرد، انگیزه و انرژیاش را به شما باخت. امیدوارم روزی مسئولیت آنچه در این یکی، دو دهه بر کشور گذشت را بپذیرید و پاسخگوی این باختها باشید. تا آنروز، پیروزی مبارکتان.
خلیج فارس: نماینده دشتستان در مجلس تایید کرد که سیم کارت سفید یا بدون فیلترینگ دارد.
به گزارش خلیج فارس؛ اخیرا در آپدیت جدید پلتفرم ایکس (توئیتر سابق)، قابلیتی برای نمایش محل استقرار گردانندگان حسابها فعال شده که نشان میدهد هر حساب کاربری از کجا مدیریت میشود. آنهایی که در حساب های شان نام ایران نمایش داده می شود، به معنای آن است که بدون نیاز به فیلترشکن و دور زدن فیلترینگ از طریق آیپی دیگر کشورها، به این پلتفرم خارجی دسترسی دارند.
ابراهیم رضایی و شیخ موسی احمدی دو نماینده استان بوشهر در مجلس که در شبکه ایکس فعالند، براساس آپدیت جدید این پلتفرم مشخص شده که دارای خط سفید یا بدون فیلتر می باشند.
تماس های خبرنگار «خلیج فارس» با موسی احمدی نماینده جنوب استان برای کسب توضیحات وی بی نتیجه بود و او پاسخگوی تماس و پیامک نبود.
با این حال، ابراهیم رضایی نماینده دشتستان توضیحاتی در این زمینه ارائه کرد.
نماینده دشتستان در پاسخ به پرسش «خلیج فارس» مبنی بر اینکه براساس آپدیت جدید شبکه ایکس، شما از جمله نمایندگان دارای سیم کارت سفید یا بدون فیلتر هستید، بیان کرد: من قبل از نمایندگی مجلس و در زمان فعالیت رسانه ای، سیم کارت بدون فیلتر داشته ام که مربوط به دوره وزارت ارتباطات واعظی یا آذری جهرمی بوده است.
ابراهیم رضایی افزود: از همان زمان تا امروز از این سیم کارت برای فعالیت های رسانه ای استفاده کرده ام و کارکرد دیگری نداشته است.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در بخش دیگری از این گفتگو درخصوص ارزیابی اش از فیلترینگ تصریح کرد: در خصوص فیلترینگ با توجه به کار و مطالعات اندکی که در گذشته داشته ام، عرض می کنم که همه پیام رسان های خارجی مجاز به فعالیت در کشور هستند و ما باید مسیر را باز کنیم، فقط مشروط به یک شرط که آنها به قانون ما احترام بگذارند. مثلا حریم خصوصی افراد را حفظ کنند، یا با توجه به ممنوعیت خرید فروش اسلحه و مواد مخدر در کشور به این قوانین احترام بگذارند.»
رضایی با بیان اینکه معتقدم فیلترینگ راه حل دائمی نیست گفت: شاید یک جایی فیلترینگ به صورت موردی اثری داشته باشد ولی در حالت کلی بهتر است پیام رسان های خاجی فعالیت کنند و ما سازوکاری را ایجاد کنیم که آنها ضمن احترام به قوانین ما، در دسترس باشند.»
خلیج فارس:ماجرای داغ خطوط تلفن سفید از آپدیت جدید پلتفرم ایلان ماسک آغاز شد؛ زمانی که ویژگی جدیدی راهاندازی شد که نشان میداد کاربران در چه منطقهای و به چه شکلی از اینترنت دسترسی دارند. به دنبال این آپدیت جدید و آشکار شدن لوکیشن کاربران توییتر، تبعات عجیبی در ایران و جهان شکل گرفت. در ایران این آپدیت منجر به نمایان شدن کاربرانی شد که از اینترنت بدون فیلتر استفاده میکردند.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از اعتماد، در ابعاد جهانی نیز این رخداد جدید باعث رسوایی بسیاری از کاربران شد، چراکه مکان و ماهیت فعالیتهای آنان با آنچه ادعا میکردند، همخوان نبود! اما موضوع اعطای اینترنت خاص برای برخی طیفها در ایران از زمان دولت روحانی با هدف گسترش دامنه استفاده از اینترنت پرسرعت آغاز شد. در این دوران ظرفیتهایی دراختیار مدیران، نمایندگان مجلس، اهالی رسانه، فعالان سیاسی، کنشگران اجتماعی، فعالان فضای مجازی و… قرار گرفت تا از اینترنت با پهنای باند بالا استفاده کنند.
در دولت سید ابراهیم رییسی اما روند اعطای اینترنت بدون فیلتر سرعت بیشتری گرفت و سیمکارتهای سفید رسما در این سالها معنا پیدا کرد. این شفافسازی درخصوص سیمکارتهای سفید اما یکبار دیگر باعث داغ شدن خسارات فیلترینگ در ایران شد. موضوع زمانی جالبتر شد که برخی اسامی خاص ازجمله اعضای جبهه پایداری و مخالفان رفع فیلترینگ و موافقان طرح صیانت در لیست افرادی که از سیمکارتهای سفید بدون فیلتر استفاده میکردند، نمایان شد. بسیاری وقتی متوجه شدند چهرههایی که هر روز غزلهای فراوان در فواید فیلترینگ میسرودند، ازجمله دارندگان سیمکارتهای سفید و بدون فیلتر هستند، احساس تبعیض فراوانی کردند و به انتقاد از این ساز و کار پرداختند.
از روز یکشنبه ۲ آذر ماه که این بحث مطرح شد تا لحظه تنظیم این گزارش، بیش از ۱۲۲ هزار توییت و ریتوییت با ۲۸ میلیون بازدید در این رابطه منتشر شده است. «اعتماد» اما سراغ فعالان سیاسی و استادان علوم ارتباطات رفته تا درباره این مقوله با آنان گفتوگو کند. محمدعلی ابطحی (فعال سیاسی)، حسین نورانینژاد (فعال حزبی و سیاسی) و صدیقه ببران (استاد ارتباطات) در گفتوگو با «اعتماد» ابعاد مختلف این موضوع را مرور کردند. همگی اما خواستار پایان دادن به فیلترینگ به عنوان مهمترین تبعیض ارتباطی در کشور شدند. محمدعلی ابطحی معتقد است که بهتر است دولت همه خطوط سفید را حذف کند تا مسوولان مصایب و مشکلات عامه مردم را درک کنند. به اعتقاد این فعال سیاسی اصلاحطلب در این صورت دیگر هیچ مسوولی مخالف رفع فیلترینگ و موافق طرحهایی مانند طرح صیانت نخواهد بود.
محمدعلی ابطحی: اگر خط سفید مسوولان و نمایندگان قطع شود دیگر مخالف رفع فیلتری باقی نمیماند
محمدعلی ابطحی، سیاستمدار اصلاحطلب و مسوول دفتر رییس دولت اصلاحات در گفتوگو با «اعتماد» در واکنش به حاشیههای خطوط سفید پیشنهاد جالبی را مطرح کرده و میگوید: «امیدوارم فضای شفافی که در مورد خط تلفن سفید ایجاد شده به نفع کشور باشد و باعث رفع فیلترینگ برای همه ایرانیان شود. تلاش همه کنشگران اجتماعی و سیاسی و عموم مردم باید در راستای رفع فیلترینگ برای همه طیفها و گروهها و اقشار باشد. دوستانی که هم سن و سال من هستند میدانند که در جنگ 8 ساله که عراق چهل تا چهل تا جنگنده روی دزفول و خرمشهر و اهواز برای بمباران میفرستاد، یک فضا وجود داشت و بعد از اینکه مسیر این جنگندهها به تهران هم کشیده شد و بالاسر مسوولان اصلی قرار گرفتند، فضای متفاوتی شکل گرفت! وقتی عراقیها چند بمب و موشک در تهران منفجر کردند، ناگهان همه مسوولان به فکر افتادند که راهحلهای صلح را پیدا کنند. در نهایت این تلاشها به توافق با عراق و قطعنامه 598 ختم شد.»
ابطحی ادامه میدهد: «امیدوارم این خطوط تلفن سفید که اغلب در اختیار افراد مختلف بهخصوص مسوولان است، تعطیل شود. در این صورت شک نکنید مانند همان هواپیماهای عراقی است که روی تهران بمب ریختند، توجه مسوولان به حل و فصل مشکل معطوف میشود. بدون تردید پس از قطع شدن خطوط سفید، همه مسوولان راه میافتند تا فیلترینگ رفع شود. یک بار به آقای دکتر عارف هم گفتم که شما (دولت) همه خطهای سفید را به خصوص در مورد مسوولان لغو کنید، بعد ببینید آیا این مسوولان و نمایندگان همچنان بر ادامه فیلترینگ پافشاری میکنند یا نه؟»
او با اشاره به استفاده برخی اقشار ازجمله اهالی رسانه و دانشگاهیان از این نوع خطوط یادآور میشود: «نکتهای را هم مطرح کنم که بیان آن به جسارت نیاز دارد و آن، اینکه خدماتی که در اختیار رسانهها، روزنامهنگاران، خبرنگاران، فعالان مجازی و مدنی گذاشتهاند، جای تقدیر دارد. چرا که وقتی به هر دلیلی امکان رفع فیلتر عمومی وجود ندارد، واسطههایی بین مردم و جامعه که روزنامهنگاران و فعالان مجازی هستند باید وجود داشته باشند که بتوانند پل ارتباطی مردم با حاکمیت را حفظ کنند. ولی در مورد مسوولان که تقریبا همگی از این سرویس بهره میبرند، موضوع متفاوت است. معتقدم حذف خط سفید مسوولان باعث میشود تا آنها شرایط مردم را درک کرده و سختیهای آنان را حس کنند.» ابطحی در پایان تاکید میکند: «همواره به دکتر پزشکیان و سایر مسوولان اجرایی و سایر مدیران توصیه کردهام، نوشتهام و تکرار کردهام که فیلترینگ جز آسیب، جز مشکلآفرینی و خسارت برای جامعه، هیچ رهاورد دیگری ندارد. بنابراین هرچه سریعتر باید راهی برای پایان دادن به فیلترینگ تدارک دیده شود.»
حسین نورانینژاد: فیلترینگ نه تنها امنیت نیاورده بلکه شکافهای عمیقی نیز ایجاد کرده است
قائممقام حزب اتحاد ملت اما از زاویه متفاوتی به بحث ورود کرده و میگوید: «در مواجهه با رخداد پر سر و صدای خط سفید ما با 4 جریان مواجهیم؛ یکی بخشهایی از حاکمیت که با فیلترینگ باعث گسترش بیاعتمادی در جامعه میشود، حق دسترسی آزاد به اطلاعات را محدود کرده و نهایتا با دستهبندی شهروندان به درجه یک و درجه دو و خودی و ناخودی، هم بیعدالتی را تشدید میکنند و هم موجب شکاف در جامعه میشوند. ضمن اینکه شهروندان را نیز روبهروی هم قرار میدهند. ریشه در برابر هم قرار گرفتن شهروندان، سیاست فیلترینگ است. سیاستی که نه تنها امنیت نیاورده بلکه شکافهای عمیقی نیز ایجاد کرده، ناامنی آورده و باعث گرم کردن بازار فیلترشکنها شده است که ریشه بسیاری از ناامنیها در کشورند. در واقع فیلترینگ هیچ دستاوردی جز ضرر برای جامعه ایرانی نداشته است. اساسا به دلیل همین خسارات بود که جامعه نسبت به وعده رفع فیلتری آقای پزشکیان در ایام انتخابات ریاستجمهوری استقبال نشان داد.»
نورانینژاد ادامه میدهد: «این مساله، موضوع مهمی است و یک مساله سانتیمانتال آن گونه که برخی برنامههای سطحی صدا و سیما که در آنها مطالبه مردم برای داشتن تلگرام و سایر پلتفرمها مسخره میشود، نیست. استفاده از اینترنت پرسرعت و شبکههای اجتماعی یکی از ضرورتهای جامعه است، معیشت بخش قابل توجهی از شهروندان به این مساله گره خورده است. اساسا یکی از الزامات زندگی در عصر جدید بهرهمندی از این شبکههاست. این حق بدیهی از بخش اعظمی از جامعه دریغ شده است. از هر زاویهای که به موضوع نگاه شود، ریشه مشکلات به تصمیم غلط فیلترینگ بازمیگردد. بخش دوم افراد و گروههایی هستند که از خط سفید بهرهمند بودند اما از فیلترینگ هم دفاع میکردند! یعنی چیزی را برای دیگران میپسندیدند که برای خود نمیپسندیدند!»
او با اشاره به اینکه دسته سوم افرادی هستند که مخالف فیلترینگ هستند و این ایده را به آشکارا عنوان میکنند، میگوید: «این افراد به هر دلیلی از این در نیمه باز رد شدهاند، اما پس از رد شدن از فیلترینگ ساکت ننشسته و فریاد رفع فیلترینگ سر دادهاند. من اخلاقا این دسته را محکوم نمیکنم. آنها از باگهای درونی سیستم استفاده و تلاش کردهاند برای نشر و گسترش اطلاعات و حتی برای اعتراض به سیاست فیلترینگ اقدام کنند. البته به شرطی که موضوع برای این طیف، عادی نشود و حساسیتشان نسبت به این تبعیض را از دست ندهند. در واقع این افراد نباید این خط سفید را بهمثابه حق سکوت در نظر بگیرند تا از انتقاد نسبت به رنج فیلترینگ دست بردارند. آنها آزاری که به شهروندان دیگر برای استفاده از شبکههای اجتماعی میرسد را فراموش نکرده و درخصوص آن موضعگیری کردهاند.»
نورانی نژاد یادآور میشود: «دسته چهارم، افراد عادی جامعه هستند که به هر حال قابل درک است وقتی این اخبار را میشنوند، نسبت به تبعیض اعمال شده عصبانی شوند. مردم خشک و تر را با هم میسوزانند. این رفتار ناشی از فشارهای متعدد و تبعیضهای متعددی است که مردم حس میکنند. نهایتا وقتی خبر میرسد برخی افراد موافق فیلترینگ خودشان از خط سفید برخوردارند، طبیعی است که مردم واکنش نشان بدهند.
صدیقه ببران: مردم وقتی میبینند که طراحان طرح صیانت به خط سفید دسترسی دارند احساس تبعیض میکنند
صدیقه ببران استاد ارتباطات در گفتوگو با «اعتماد» خواستار تحقق وعده رییسجمهور برای رفع فیلترینگ شده و یادآور میشود: «یکی از ممیزههای کلیدی آقای پزشکیان در ایام انتخابات که باعث شد مشارکت در انتخابات افزایش یابد، ایدههایی بود که ایشان در خصوص آزادی بیان مطرح کردند. آقای پزشکیان آزادی بیان را نه برای یک طیف و گروه و دسته خاص، بلکه برای همه ایرانیان میخواستند. ضمن اینکه در کنار آزادی همواره موضوع تبعیض هم توسط پزشکیان و نزدیکانش مطرح میشد. رییسجمهور به خوبی میدانست که بشریت در عصر اطلاعات وارد دورهای شده که بخش قابل توجهی از آزادی بیان در بهرهگیری از اینترنت و شبکههای اجتماعی و رسانههای فردی متبلور شده است. هر فردی میتواند برای خود رسانه فردی داشته و فردیت خود را شکل بدهد نه فقط در حوزه فردی و اجتماعی بلکه در بخشهای اقتصادی و کسب و کار هم اینترنت و فضای مجازی دارای اهمیت بسیاری است.»
ببران یادآور میشود: «با توجه به رویکرد دولت پزشکیان به آزادی بیان و مخالفت صریح ایشان با فیلترینگ، مردم توقع دارند که دولت زمینه تحقق این وعدهها را فراهم سازد. البته مردم به خوبی میدانند در برخی موارد بحرانی مانند جنگ 12 روزه ممکن است برخی محدودیتهای کوتاهمدت اعمال شود تا پس از فروکش کردن بحران دوباره این مسیر ارتباطی باز شود. به هیچ عنوان از دولت آقای پزشکیان انتظار نمیرود که در خصوص فیلترینگ رویکرد تبعیضآمیز داشته باشد. مردم وقتی میبینند درجهبندی شدهاند و برخی موافقان و طرفداران اینترنت و طراحان طرح صیانت به خط سوم دسترسی داشته باشند اما دانشجویان و مردم عادی برای بهرهمندی از اینترنت با پهنای باند مطلوب با هزاران مشکل مواجه شوند با احساس تبعیض عمیقی روبهرو میشوند.»
او میگوید: «البته دولت در بدو تشکیل کابینه تلاش برای رفع فیلترینگ را در دستور کار قرار داد. ماحصل این تلاشها تا به امروز منتج به رفع فیلتر از شبکه واتسآپ شده است. اما در خصوص سایر اپلیکیشنها، به دلیل وجود برخی شوراهای بالادستی و نهادهای موازی، هنوز زمینه برای رفع فلترینگ کامل فراهم نشده است. با تکنولوژیهای جدید و آپدیتهای جدید شبکه ایکس (توییتر سابق) مردم به عینه میبینند نمایندگانی رادیکالی که تلاش کردند تا طرح صیانت را تصویب کنند و مدام بر طبل استکبارستیزی و سادهزیستی میدمند از اینترنت بدون فیلتر استفاده میکنند اما در برابر تلاشهای دولت و جامعه مدنی برای رفع فیلترینگ مقاومت میکنند.» ببران در پاسخ به این پرسش «اعتماد» که از نظر شما دولت برای مدیریت این مطالبات چه راهبردی را باید مدنظر قرار بدهد، میگوید: «به عنوان فردی که کار رسانهای کرده، بیش از 3 دهه در دولت و سایر نهادهای اجرایی کار کرده میگویم این نوع رفتارها به انسجام اجتماعی، وفاق ملی و اتحاد همگانی ختم نمیشوند بلکه حس تبعیض را در جامعه گسترش میدهد و رضایتمندی عمومی را کاهش میدهد. البته باید از دولت پزشکیان برای رفع فیلتر واتسآپ تشکر کرد در عین حال از ایشان خواست تا به مقامات مسوول یادآور شود که فیلترینگ یک پروژه شکست خورده تام و تمام است. با توجه به حجم انبوه خرید و فروش فیلترشکنها، اولا پروژه فیلترینگ شکست خورده و بعد هم انسجام اجتماعی را خدشهدار ساخته است. بنابراین همه کنشگران مدنی، فعالان سیاسی، دانشگاهیان و… باید تلاش کنند گفتمان لازم برای رفع فیلترینگ را در جامعه ترویج کنند تا نهایتا این گام مهم برای تحقق حقوق شهروندی برداشته شود.»
خلیج فارس:موضوع دسترسیهای آزاد و بدون فیلتر کاربران ایرانی به اینترنت، مسئله امروز نیست. دسترسیهایی که در دولتهای گذشته و به صورت انتخابی میان افراد و نهادهای مختلف توزیع شد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو؛عمادالدین پاینده، پژوهشگر حوزه فضای مجازی، در ایران نوشت: تصویب طرح تحقیق و تفحص درباره «سامانههای مدیریت گذرگاه داده و ابزارهای موسوم به حاکمیتگریز و پالایششکن»، در نگاه اول یک اقدام نظارتی مهم به نظر میرسد. به دیگر سخن، مسأله فقط فیلترینگ و فیلترشکن نیست، بلکه مسأله، معماری فقدان برابری در دسترسی به اینترنت، اقتصاد نامشخص پیرامون آن و هزینهای است که از جیب مردم پرداخت میشود.
از این رو، اگر مجلس شورای اسلامی قصد دارد واقعاً به ریشههای این مسأله برسد، این تحقیق و تفحص باید سه محور اصلی را شفاف و بیملاحظه روشن کند. نخست؛ موضوع دسترسیهای آزاد و بدون فیلتر کاربران ایرانی به اینترنت است، دسترسیهایی که در دولتهای گذشته و به صورت انتخابی میان افراد و نهادهای مختلف توزیع شد.
این مسأله، سالها در جامعه به عنوان «رانت دسترسی» شناخته میشد، اما هیچگاه مشخص نشد این امتیازها چگونه و بر اساس چه معیارهایی تخصیص یافتهاند. چه کسی تصمیمگیر نهایی بوده و چه تعداد از افراد یا سکوها چنین امتیازی داشتهاند؟ چرا این دسترسیها قابل ردگیری نبوده است؟ هیچ حکمرانی در فضای مجازی، حتی با بهترین زیرساخت، در برابر مسأله دسترسی خاص برخی به اینترنت بدون فیلتر دوام نمیآورد.
شفافیت در همین نقطه، قدم اول اصلاح است. دوم؛ اقتصاد فیلترشکنهاست؛ بازاری که دیگر نمیتوان آن را صرفاً زیرزمینی دانست. این بازار یک اقتصاد کامل است؛ با زنجیره ارزش، بازیگران پنهان و جریانهای مالی بزرگ. برآوردها از گردش مالی تا ۱۰ هزار میلیارد تومانی سخن میگویند.
در عمل، بخشی از سود این بازار به برخی لایههای زیرساخت میرسد؛ از مراکز داده تا ارائهدهندگان پهنای باند، شبکه و خدمات ابری. پرسش این است: سود واقعی از کجا تولید میشود؟ چه شرکتها یا افرادی در این چرخه ذینفعاند؟ و چگونه سیاستهای محدودکننده، ناخواسته باعث رشد همان بازاری شدهاند که قرار بود با آن مقابله شود؟ بدون شفافسازی این لایه پنهان، مقابله با فیلترشکنها بیشتر به مبارزه با سایهها شبیه است تا مواجهه با واقعیت.
سوم؛ هزینه سنگینی است که مردم میپردازند. میلیونها کاربر ناچارند ماهانه تا ۳۰۰ هزار تومان برای دسترسی به پلتفرمهایی هزینه کنند که در بیشتر کشورها بدون واسطه و بیهزینهاند. این رقم، یعنی تا سه برابر میانگین هزینهکرد خانوار ایرانی برای اینترنت. در کنار این مبالغ، ضمانت امنیت، کیفیت یا حفظ حریم خصوصی نیز وجود ندارد. اساساً با بازار غیررسمی مواجه هستیم که کاربر برای وصل شدن باید هزینه بپردازد، امنیت دستگاهش را از دست بدهد و دادههای شخصیاش را در اختیار مسیرهایی قرار بدهد که نه قابل اعتمادند و نه قابل پیگیری.
این یعنی مردم متحمل هزینه ساختاری مضاعف میشوند؛ هزینه تصمیمهایی که خارج از دسترس و اختیار آنان گرفته شده است. اگر قرار است این تحقیق و تفحص نتیجهای واقعی داشته باشد، باید این سه محور را روشن سازد: سازوکار دسترسیهای ویژه، اقتصاد فیلترشکنها و هزینه تحمیلشده به سبد مصرف دیجیتال کاربران. در این صورت میتوان از بازسازی اعتماد و شکلگیری نظم جدید حکمرانی دیجیتال سخن گفت. در غیر این صورت، مسائل در سطح گزارشهای تکراری متوقف خواهد ماند.
خلیج فارس:غلامحسین کرباسچی مدیر مسئول روزنامهی هممیهن میگوید: اگر اینترنت بدون فیلتر حق خبرنگار است، حق همه مردم است؛ اعتراض باید به اصل فیلتر باشد نه به اینکه چرا یک عده محدود رفع فیلتر شدهاند.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از جماران؛غلامحسین کرباسچی در واکنش به موضوع سیمکارت سفید که به تازگی داغ شده میگوید: مسئله اصلی نه این چندصد خبرنگار یا دانشجو، بلکه وجود خودِ فیلترینگ است.
مدیر مسئول روزنامهی هممیهن تأکید میکند که رئیسجمهور به مردم وعده رفع محدودیتها را داده و باید همان را عملی کند.
کرباسچی میگوید: اگر اینترنت بدون فیلتر حق خبرنگار است، حق همه مردم است؛ اعتراض باید به اصل فیلتر باشد نه به اینکه چرا یک عده محدود رفع فیلتر شدهاند.
با داغشدن بحث سیمکارت سفید و افشای مبدأ ایرانی برخی کاربران در شبکه X، غلامحسین کرباسچی گفت: اصل مسئله اینترنت طبقاتی نیست؛ اصل این است که چرا اصلاً فیلتر گذاشتهایم.
کرباسچی میگوید: اگر امروز برخی خبرنگاران، دانشجویان یا استادان بدون فیلتر وصل میشوند، این سؤال باید مطرح شود که چرا برای مردم فیلتر گذاشتهایم؟ ما به اصل مسئله برگردیم. رئیسجمهور به مردم قول داده بود فیلترینگ را جمع کند. حالا یک سال و نیم گذشته و هنوز این بساط پابرجاست.
کرباسچی تأکید میکند که اعتراضها باید متوجه ساختار محدودکننده باشد نه اینکه گروهی را سرزنش کنیم: اینکه هزار نفر یا صد نفر رفع فیلتر شدهاند، مسئله نیست. حق همه مردم است که اینترنت آزاد داشته باشند. چرا باید دعوا کنیم که چرا این خبرنگار سیم کارت او رفع فیلتر شده؟ باید اعتراض کنیم که چرا برای همه مردم رفع فیلتر نشدهاند.
او در ادامه با اشاره به افشای مبدأ برخی کاربران در X که نشان میداد بدون VPN وصل شدهاند، گفت: اگر کسی در مجلس، دولت یا شورای عالی فضای مجازی تمام تلاشش این است که اینترنت فیلتر بماند، اما خودش از اینترنت آزاد استفاده میکند، این خیلی بد است. الان هم مشخص شده چه کسانی هستند.
کرباسچی تأکید میکند جنجال اخیر نباید به حاشیههای اپوزیسیون و مخالفان کشیده شود: اصل موضوع دعوای سیاسی نیست. اصل این است که مردم حق دارند بدون فیلتر به شبکهها دسترسی داشته باشند. چه داخل کشور، چه خارج، چه حامی دولت چه منتقدهمه باید روی این مطالبه پافشاری کنند.
او محدودیت اینترنت را بیمنطق و فرسایشی میداند و میگوید: یعنی چه مردم ۲۴ ساعته باید دنبال VPN باشند؟ مگر جنگ است؟ مگر حمله شده؟ در کوتاهمدت شاید توجیه داشته باشد اما طولانیمدت نه. این وضع باید تمام شود.
در پایان نیز خطاب به دولت گفت: رئیسجمهور باید یک کلمه به وزیرش بگوید که مردم باید راحت از اینترنت استفاده کنند. همین. اصل قضیه این است.
خلیج فارس:معاون اجرایی رئیسجمهور گفت: پزشکیان طبق قانون باید به وظایفش عمل کند و بعید میدانم به تنهایی بتواند دستور رفع فیلترینگ بدهد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از خبرآنلاین؛ محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیس جمهور درباره رفع فیلترینگ در گفتگویی توضیحاتی ارائه کرد.
در ادامه مشروح این گفت و گو را میخوانید.
* آقای قائمپناه، آخرین وضعیت توافق ایران با تلگرام چگونه است و فیلترینگ تلگرام چه زمانی برداشته میشود؟
این را از وزیر مربوطه ارتباطات بپرسید.
* اما شما معاون اجرایی رئیس جمهور هستید. بله من معاون اجرایی هستم، تلاشمان بر این است که اجماعسازی کنیم. پزشکیان به دنبال این هستند که اجماع صورت بگیرد که بعدا با مخالفتهایی مواجه نشوند. من بارها گفتهام، طبیعی است که بیش از ۶۰ درصد مردم با فیلترشدن شبکههای اجتماعی مخالف هستند.
* آقای رسایی گفتند ۱۰۰ درصد موافق فیلترینگ هستند.
این نظر آقای رسایی است، نمایندگان مجلس آزاد هستند که اظهارنظر کنند اما ما تلاشمان بر این است که آن وعدهای که رئیس جمهور برای رفع فیلترینگ داده است با هماهنگی و اجماع انشاءالله برطرف شود.
* اگر اجماعی صورت نگیرد، رئیس جمهور میتواند دستور مستقیم بدهد؟
طبق قانون باید وظایفش را عمل کند و بعید میدانم به تنهایی بتواند.
* اما نمایندگانی که موافق فیلترینگ هستند، در تصاویری که از صفحهی گوشیهایشان در مجلس منتشر شده، تلگرام باز است.
من چکار کنم، این را از من میپرسی چرا.
* اما رئیس جمهور رئیس همه شوراها است و میتوانند دستور مستقیم بدهند.
نه، اعضایی که در شورا هستند برخیهایشان حقیقی و برخی حقوقی هستند باید آنها هم رای داده و نظر بدهند.
خلیج فارس: از دیماه ۹۶ تا امروز، ایران انگار یک ایران دیگر است؛ نه در سیاست، نه در اقتصاد و نه حتی در زیست دیجیتالِ مردمش. در این سالها، تلگرام بهنوعی به شریان اصلی خبررسانی در ایران تبدیل شد؛ شبکهای که با وجود تمام فیلترها و محدودیتها، هنوز نفس میکشد و شاید از همیشه زندهتر باشد. امروز کمتر کسی را میتوان یافت که راهی به تلگرام نداشته باشد؛ چه با فیلترشکن، چه با پروکسی و چه با نسخههای غیررسمی. فیلترینگ، که روزی موضوعی داغ و بحثبرانگیز بود، حالا بیشتر شبیه یک شوخی تلخ است؛ مردم راه خودشان را پیدا کردهاند، اما ساختار رسمی همچنان درگیر جدال با مسیرهای فرعی است.
در نخستین روزهای فیلتر، کاربران ایرانی با شتاب به سراغ نسخههایی چون «تلگرام طلایی» و «هاتگرام» رفتند؛ نسخههایی که بعدها مشخص شد نهتنها امن نیستند، بلکه دروازهای برای کنترل دادههای کاربران بودهاند. اما با گذشت زمان، مردم آگاهتر به نسخهی اصلی تلگرام برگشتند.
با این حال، در هفتههای اخیر دوباره نام تلگرام به صدر خبرها برگشت. گمانهزنیهایی دربارهی مذاکره میان دولت ایران و مدیران تلگرام منتشر شد؛ مذاکراتی که گفته میشود بر سر «رفع فیلتر» بوده است. منابع غیررسمی از جلساتی سخن گفتند که هدفشان، بررسی چارچوبهای همکاری و نظارت بر محتوای منتشرشده در این پلتفرم بود. اما حالا خبرها حاکی از بنبست است.
برخی افراد نزدیک به دولت میگویند که مشکل اصلی در نبود ضمانت کافی برای بندهای توافق و ابهام در پایبندی تلگرام به قوانین داخلی ایران بوده است. برخی نیز به مفاهیم مبهمی چون «فعالیتهای تروریستی» اشاره میکنند که از دید دو طرف تعریف یکسانی ندارد. همین اختلافها کافی بود تا مسیر گفتوگوها به ایستگاه آخر نرسد.
در نقطهی مقابل، سخنگوی دولت روز گذشته در اظهاراتی تازه گفت رفع فیلتر تلگرام در مراحل پایانی قرار دارد و مدیران این پلتفرم «تعهدات لازم» را پذیرفتهاند. همین جمله کافی بود تا فضای رسانهای ایران دوپاره شود: اصلاحطلبان و نزدیکان به این طیف این خبر را نشانهی نرمش در سیاست فیلترینگ دانستند، اما جریان تندرو بلافاصله موضع گرفت و گفت چنین اتفاقی نهتنها «ناممکن» بلکه «مضر» است.
تندروها تلگرام را همچنان تهدیدی برای امنیت فرهنگی و سیاسی کشور میدانند و بر این باورند که بازگشت رسمی آن، پیامدهای کنترلناپذیری دارد. اما در واقعیت، همانها هم خوب میدانند که تلگرام هیچوقت نرفته است. مردم در این سالها، با فیلتر یا بیفیلتر، همانجا ماندهاند. این شاید تلخترین بخش ماجرا باشد: سیاستگذاران درگیر رفع یا استمرار فیلترند، در حالیکه کاربران سالهاست بدون توجه به این موضوع مسیر خود را ادامه میدهند.
در این میان، ماجرایی هم حاشیهساز شده است. دیروز تصویری از حمید رسایی که منتهی الیه تندرو بودن است منتشر شد که نشان میداد او در پلتفرم «ایتا» چند کانال خاص را دنبال میکند. در نگاه اول شاید موضوعی کماهمیت به نظر برسد، اما در فضای کنونی، همین عکس تبدیل شد به نمادی از تناقض: کسانی که بیش از همه از فیلترینگ دفاع میکنند، انگار خودشان هم در زیست رسانهای دیگری حضور دارند. این اتفاق شاید نشانهای از اغتشاش در سیاست فیلترینگ است؛ و دست آخر احتمالا این سیاست وسیلهایست برای رفتن روی نِرو مردم این سرزمین!
